Bệnh trầm cảm
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp, bao gồm nhiều triệu chứng nhưng hay gặp nhất là sự buồn bã một cách sâu sắc. Người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi, mất hy vọng. Rối loạn này có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào nhưng thường gặp nhất ở lứa tuổi từ 24 đến 44.
Triệu chứng :
Luôn cảm thấy buồn hay lo lắng; không còn cảm thấy thích thú đối với những hoạt động mà trước kia mình ưa thích (thí dụ như phim ảnh, chơi thể thao, nghe nhạc...).
Ngoài ra còn biểu hiện: sụt cân hay tăng cân do thay đổi cảm giác ngon miệng (mà không phải do bệnh nhân theo một chế độ ăn đặc biệt nào); mất ngủ hay ngủ quá nhiều; cảm giác không còn sức lực hay luôn luôn mệt mỏi; cảm giác bồn chồn, dễ tức giận; cảm thấy bản thân vô giá trị hoặc bị một tội lỗi gì ghê gớm; gặp khó khăn khi muốn suy nghĩ, muốn tập trung chú ý hay khi phải ra một quyết định nào đó; thường xuyên nghĩ đến cái chết hay có hành động chuẩn bị tự tử.
Nguyên nhân
- Yếu tố sinh hóa: sự thiếu hụt hai chất Serotonin và Norepinephrine trong não được nghĩ rằng sẽ gây ra vài triệu chứng như lo âu, dễ bực tức và mệt mỏi.
- Yếu tố di truyền: trầm cảm có thể di truyền. Thí dụ trong trường hợp trẻ sinh đôi cùng trứng, nếu một trẻ bị trầm cảm thì đứa kia có đến 70% nguy cơ sẽ bị trầm cảm vào một lúc nào đó.
- Yếu tố nhân cách: những người hay tự đánh giá thấp bản thân, những người dễ bị tác động bởi các hoàn cảnh bất lợi, những người hay bi quan.
- Yếu tố môi trường: thường xuyên tiếp xúc với các cảnh bạo lực, sự ruồng bỏ, sự lạm dụng hay sự nghèo khổ. Tuy nhiên, trầm cảm vẫn có thể xuất hiện trong những hoàn cảnh sống lý tưởng.
Ðiều trị bệnh
Ðiều trị bệnh được chữa trị sớm và đúng cách thì tỉ lệ thành công rất cao (80% - 90%).
- Cần động viên bệnh nhân đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần điều trị sớm nếu bản thân họ không nhận ra mình đang có các triệu chứng liên quan đến bệnh trầm cảm hoặc bệnh nhân sợ các đồng nghiệp, bạn bè hay người thân biết sẽ cười chê mình. Nếu chậm trễ, sẽ rất nguy hiểm vì nguy cơ tự tử ở loại bệnh này rất cao.
- Trầm cảm không thể tự chữa khỏi chỉ bằng tập thể dục, thay đổi chế độ ăn hay đi nghỉ hè.
- Ðiều trị bằng thuốc chống trầm cảm phối hợp với tâm lý liệu pháp. Chú ý : - Thuốc chống trầm cảm không phải là thuốc ngủ và không gây nghiện. - Thuốc chỉ phát huy tác dụng đầy đủ sau 3 - 6 tuần điều trị liên tục, do đó không nên thay đổi liều hoặc đổi loại thuốc khác quá sớm trước thời gian này.
- Sau khi triệu chứng bệnh đã giảm bớt, cần tiếp tục uống thuốc trong thời gian tối thiểu là 5 tháng nữa.
- Tâm lý liệu pháp (điều trị bằng cách nói chuyện với bệnh nhân) có thể được sử dụng trong trường hợp trầm cảm nhẹ hay phối hợp với thuốc chống trầm cảm trong trường hợp trầm cảm trung bình hoặc nặng.
BS Lê Quốc Nam
(Trung tâm Sức khỏe tâm thần TPHCM)
Nlđộng số 840
