Bệnh giun móc gây thiếu máu nặng
Giun móc hút máu ở tá tràng và tiết ra độc tố ức chế cơ quan tạo máu, dẫn đến thiếu máu kéo dài. Ký sinh trùng này xâm nhập cơ thể qua da.
Trứng giun móc theo phân ra đất, gặp điều kiện thuận lợi về nhiệt độ, độ ẩm và loại đất sẽ nở thành ấu trùng, sống ở đất nhiều tuần lễ. Gặp người, ấu trùng chui qua da, thường ở mu bàn chân, kẽ ngón chân, gây ra những nốt mẩn đỏ, ngứa, có khi bị viêm thành nốt mọng nước. Triệu chứng này diễn biến 3-4 ngày rồi tự hết. Ấu trùng qua da vào bạch huyết và máu rồi lên phổi, chui vào phế nang, di động lên phế quản và hầu họng rồi được nuốt vào ruột non. Khi ấu trùng lên phổi, bệnh nhân thường có sốt nhẹ hoặc khi sốt khi không.
Thời gian từ khi ấu trùng vào cơ thể đến lúc thành giun trưởng thành gây bệnh là khoảng 6-7 tuần. Giun ký sinh ở tá tràng, ruột non, gây nên những cơn đau ở vùng thượng vị, kèm theo cảm giác cồn cào, đầy bụng, buồn nôn. Giun móc hút máu ở tá tràng, ngoài ra nó còn tiết ra độc tố gây ức chế cơ quan tạo máu, gây chứng thiếu máu kéo dài, lâu ngày sẽ dẫn đến tình trạng thiếu sắt, thiếu máu nhược sắc. Bệnh nhân bị giảm protein máu kèm theo rối loạn tim mạch: da xanh, niêm mạc nhợt nhạt, mạch thường nhanh, chóng mặt khó thở, kèm theo phù nhẹ ở mặt và chi.
Cần điều trị giun kết hợp với điều trị thiếu máu. Loại thuốc và liều điều trị giống như với giun đũa: levammisol, mebendazol, albendazol... Thuốc didakên chỉ dùng cho người lớn và trẻ em từ 16 tuổi trở lên, liều dùng 0,1 ml/kg (không quá 4 ml), uống vào lúc sáng sớm lúc đói, cứ 5 phút uống 1 ml, sau khi uống lần cuối cùng thì dùng thêm một liều thuốc tẩy muối.
Để phòng bệnh, cần quản lý và xử lý nguồn phân bảo đảm vệ sinh, làm sạch ngoại cảnh, diệt ấu trùng bằng cách rắc vôi bột ở những nơi ô nhiễm nặng (quanh hố xí, vườn rau...). Tránh ấu trùng nhiễm vào người bằng cách hạn chế tiếp xúc với đất. Đối với người lao động có nguy cơ cao ô nhiễm giun móc (làm việc dưới hầm lò, hay tiếp xúc với phân đất...), cần có phương tiện bảo vệ: đi ủng, đeo găng tay cao su.
BS Thùy Ninh, Sức Khỏe & Đời Sống
