Năng vận động để chống stress
Lương y VÕ HÀ
Vận động thân thể có thể giúp giải phóng năng lượng và cải thiện cân bằng hoá học trong não, là một biện pháp chống stress đơn giản mà hiệu quả.
Gần đây, ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả tích cực của sự vận động lên sức khoẻ con người. Năng vận động có thể cải thiện lưu thông khí huyết, hạ mỡ máu, tăng cường sức đề kháng, tăng mật độ xương và giúp phòng chống nhiều loại bệnh khác nhau. Đặc biệt, vận động là biện pháp đơn giản nhất giúp giải toả stress, nguyên nhân gây bệnh hàng đầu trong cuộc sống tĩnh tại và nhiều áp lực tâm lý hiện nay. Hiệu quả chống stress và cải thiện tình trạng tâm lý của liệu pháp vận động do tác dụng tổng hợp của nhiều cơ chế khác nhau.
Giải phóng năng lượng. Stress làm cho khí trệ huyết ứ có thể dẫn đến mệt mỏi thậm chí đau nhức. Ngược lại, vận động giúp giải phóng năng lượng bị tắc nghẻn để tạo cảm giác thoải mái, điều mà y học cổ truyền thường y gọi là khai khí uất hoặc sơ tiết Can khí. Do đó, có thể nói vận động, nhất là vận động với cường độ mạnh, là ngỏ ra của những cảm xúc tiêu cực.
Điều hoà hoạt động nội tiết. Các hình thức vận động[i] có tác dụng làm tắt những đáp ứng stress, cải thiện cân bằng hoá học trong não bằng cách làm gián đoạn việc xuất tiết ra những hormon stress như cortisol, adrenalin và làm gia tăng chất serotonin và dopamin tạo cảm giác lạc quan, phấn chấn.
Vận động và chia sẻ, giao tiếp. Những hình thức vận động tại sân vận động, công viên, tham gia dã trại, kể cả đi bộ, thường dưới hình thức hội, nhóm. Sự phát triển những sinh hoạt tập thể hoặc nhóm bạn làm gia tăng cơ hội giao tiếp và chia sẻ, một hình thức chống stress hữu hiệu.
Làm xao lãng những ý niệm tiêu cực. Khi tinh thần tập trung vào những động tác nhất định trong bài tập vận động thân thể, tâm trí sẽ quên đi những cảm xúc tiêu cực luôn đè nặng tâm trí trước đó. Đây là nguyên tắc căn bản của việc hành thiền trong truyền thống dưỡng sinh phương Đông.
Gia tăng lòng tự tin. Trong khí stress dẫn đến mệt mỏi, uể oải, béo phì . . thì vận động luôn mang lại cảm giác sảng khoài, cử chỉ linh hoạt, kiểm soát được cân nặng, gia tăng sức đề kháng. Những điều nầy sẽ giúp phát triển hình ảnh bản thân và lòng tự tin, điều kiện quan trọng tạo nên một tâm lý thoải mái.
Qua một cuộc nghiên cứu về sự liên quan giữa stress và vận động trên 500 sinh viên trong thời gian 5 năm, Tiến sĩ Jonathan Brown, Giáo sư Tâm lý học trường Đại học Washington đã cho biết “Khuynh hướng chung là stress làm xấu đi cảm giác bình an phúc lạc của con người. Tuy nhiên, nghiên cứu của chúng tôi đã cho thấy bạn dễ dàng kiểm soát được hoặc ít ra sẽ hạn chế đến mức tối thiểu hậu quả của nó chỉ bằng cách vận động thân thể.”[ii]
Mới đây, nắm bắt nhu cầu của nhiều người cần được giải tỏa áp lực và sự căng thẳng tâm lý trong thời kỳ khủng hoảng tài chánh, nhà hàng Sarah's Smash Shack ở San Diego, California đã được khai trương. "Thực đơn" đa dạng từ 10 đến 45 đô la gồm đủ các món từ đĩa sứ, ly chén, ảnh, tượng. Vào nhà hàng, trong những căn phòng được thiết kế riêng, khách đựơc cung cấp đầy đủ quần áo bảo hộ lao động cần thiết để tha hồ "thượng cẳng chân hạ cẳng tay", đập phá, la hét hoặc tung chưởng vào một đối phương tưởng tượng nào đó đang làm cho mình tức giận, một cách để giải tỏa năng lượng và cảm xúc, xả uất khí và chống stress! Cho hay, dù về lâu về dài, kể cả tức thời, vận động luôn là một biện pháp chống stress đơn giản và hiệu quả.
