BÁC SỸ GIA ĐÌNH LÀ AI?
PGS TS Nguyễn Hoài Nam
Giảng viên chính Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh
Một hệ thống Y tế rất cần thiết
Ở các nước phát triển hơn 1/2 tổng số thầy thuốc ra trương mỗi năm làm công tác Bác sỹ gia đình. Họ giúp điều trị cho khoảng 2/3 số bệnh nhân và giảm chi phí khám và chữa bệnh cho mỗi người, mỗi gia đình, cho quỹ bảo hiểm Y tế và cho ngân sách nhà nưưc. Hệ thống Bác sỹ gia đình là một hệ thống Y tế rất cần thiết trong toàn bộ các hoạt động của ngành y tế hiện đại
Ở Việt Nam, khái niệm Bác sỹ gia đình còn mới lạ với khá nhiều người. Ngay cả trong các cư dân của thành phố. Có nhiều người lầm tưởng các thầy thuốc làm phòng mạch, các Bác sỹ khám bệnh ngoài giờ là thầy thuốc gia đình. Hoặc các thầy thuốc làm tại các bệnh viện được mời đến khám bệnh tại nhà sau giờ làm việc. Thật sự chưa hoàn toàn đúng như vậy.
Thầy thuốc gia đình là những thầy thuốc được đào tạo theo hệ đa khoa. Sau khi tốt nghiệp có thể họ sẽ theo học các khoá học sau đại học ở các trường Đại học Y khoa hoặc các khoá học ngắn hạn hàng năm được tổ chức bởi Y sỹ đoàn về thực hành thầy thuốc gia đình.
Thầy thuốc gia đình đăng ký hành nghề với chính quyền và mở phòng khám. Họ làm việc suốt cả ngày có trực gác thường kỳ theo quy định của Y sỹ đoàn. Những người này có trách nhiệm khám, theo dõi sức khoẻ và điều trị những bệnh thông thường cũng như theo dõi sau mổ, sau nằm bệnh viện v.v…cho một số lượng bệnh nhân. Số lượng bệnh nhân này nhiều hay ít tuy thuộc vào trình độ, uy tín và kinh nghiệm của Bác sỹ đó.
Lợi ích của hoạt động Bác sỹ gia đình:
Những người bệnh theo khám ở các thầy thuốc gia đình họ sẽ có khá nhiều lợi ích:
Giảm chi phí khám bệnh ở các bệnh viện và thầy thuốc chuyên khoa. Thông thường chi phí cho khám chữa bệnh ở các cơ sơ Y tế tập trung và thầy thuốc chuyên khoa cao hơn tư 3-4 lần so với chi phí khám và chữa bệnh ở hệ thống thầy thuốc gia đình
Được theo dõi bệnh tật thường xuyên
Hồ sơ về sức khoẻ của người bệnh luôn được cập nhật từ những thế hệ trước: Có những thầy thuốc gia đình khám và chữa bệnh cho cả ba thế hệ bệnh nhân từ khi họ sinh ra đời đến lúc nhắm mắt xuôi tay.
Các bệnh mạn tính, di truyền được theo dõi sát sao
Các tiền sử về dị ứng thuốc, về phẫu thuật v.v…đều được ghi nhận thường xuyên. Do đó tránh được những tai biến trong điều trị
Được tư vấn rõ ràng về bệnh tật, nhất là những bệnh có kèm theo các yếu tố rối loạn tâm lý, Stress v.v…rất thường gặp trong một xã hội hiện đại. Thời gian tư vấn đủ cho bệnh nhân và mang theo cả yếu tố tình cảm. Vì bệnh nhân và thầy thuốc coi nhau như người thân. Khác hẳn quan hệ thầy thuốc và bệnh nhân tại bệnh viện.
Được theo dõi bệnh sát sao, tư vấn đầy đủ ngay cả ngoài giờ làm việc
Bệnh nhân được hướng dẫn đến các cơ sở và thầy thuốc có uy tín và đúng chuyên khoa do sự giới thiệu của các Bác sỹ gia đình. Trong nhiều trường hợp người bệnh sẽ được các thầy thuốc chuyên khoa và Bác sỹ gia đình cùng phối hợp săn sóc
Tham gia sơ cứu và cấp cứu ban đầu cho những trường hợp cấp cứu tại nhà
Lợi ích với ngành Y tế, xã hội và kinh tế
Nếu hoạt động thầy thuốc gia đình được tổ chức tốt và hoạt động có hiệu quả nó sẽ mang lại cho ngành Y tế của mỗi Quốc gia rất nhiều lợi ích:
Giảm hẳn số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị ở bệnh viện và phòng khám. Trên thực tế của nhiều công trình nghiên cứu: 85-90% số lượng bệnh nhân đến khám tại các bệnh viện ở nước ta hiện nay chỉ cần khám và theo dõi bệnh ở hệ thống Bác sỹ gia đình là đủ.
Giảm tình trạng quá tải gây nhếch nhác ở các cơ sở Y tế tập trung. Để các cơ sở này thực hiện đúng chức năng của mình là khám và điều trị những bệnh nhân nặng, nghiên cứu khoa học và đào tạo các nhân viên y tế.
Tiết kiệm được rất nhiều thời gian vì không phải đợi chờ để được khám
Tiết kiệm tiền bạc cho bản thân bệnh nhân, cho quỹ bảo hiểm Y tế và cho ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên để đạt được những ưu điểm trên. Các thầy thuốc gia đình cần phải liên tục tham gia các khoá huấn luyện về chuyên môn do Trường Đại học, y sỹ đoàn tổ chức. Ở một số nước, họ quy định nếu Bác sỹ nào một năm không tham gia hai khoá học nâng cao trình độ chuyên môn hoặc không tham dự các khoá học chuyên đề sẽ bị rút giấy phép hành nghề. Thường xuyên tra dồi đạo đức nghề nghiệp , tạo mối quan hệ tốt thân thiết với bệnh nhân.
Hiện nay ở một số cơ sở đào tạo Y tế như Đại học Y được thành phố Hồ Chí Minh, Y khoa Hà Nội v.v…đã và đang đào tạo các thầy thuốc cho hệ thống Bác sỹ gia đình. Nhưng hệ thống này cho đến nay vẫn chưa được sự quan tâm nhiều của người bệnh và các cấp quản lý.
