Dị vật đường ăn, đường thở ở người lớn
Sau khi ăn canh thịt lợn, chị N.T.L. (28 tuổi, ở Bình Dương) bị ho suốt 3 tháng, chữa nhiều thuốc nhưng không khỏi. Khi đến khám ở Trung tâm Tai Mũi Họng TP HCM, bác sĩ phát hiện ra rằng một mẩu xương lợn to choán đầy lòng phế quản đã gây nhiễm trùng ở bộ phận này.
Do xương đã mủn và có mùi hôi nên phải mất 1 tuần các bác sĩ mới gắp hết được. Mẩu xương tai hại này khiến bệnh nhân phải nằm điều trị 19 ngày. Tuy nhiên, chị L. không phải là trường hợp duy nhất.
Chị N.T.T. (17 tuổi, Đồng Nai) cũng phải nằm viện 12 ngày chỉ vì bị hóc xương cá. Lúc đầu, bệnh nhân thấy bình thường, vẫn ăn cơm được, nhưng càng ngày họng càng đau. Bệnh nhân đến khám ở Trung tâm Tai Mũi Họng TP HCM và được kết luận là hóc dị vật đường ăn. Miếng xương cá xuyên qua lòng thực quản đến tận tuyến giáp (thuỳ bên phải). Các bác sĩ phải phẫu thuật mở cạnh cổ bên phải và lấy ra miếng xương có kích cỡ 2 x 1,5 cm.
Còn bà K.H. (quận 10, TP HCM) lại phải cấp cứu do bị hóc cả... hàm răng gồm 4 cái răng giả. Hàm răng giả này vốn đã bị lỏng nên bị nuốt luôn cùng với thức ăn. Móc sắt của nó đâm vào niêm mạc thực quản, gây phù nề, khiến các bác sĩ phải nội soi đến lần thứ ba mới gắp ra được. Bệnh nhân bị rách niêm mạc thực quản, phải đặt ống nuôi ăn suốt bốn ngày.
Bác sĩ Lê Huỳnh Mai, Trung tâm Tai Mũi Họng TP HCM cho biết, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2001, trung tâm đã nội soi cấp cứu cho gần 650 ca, trong đó có 230 ca dị vật đường thở và đường ăn. Đặc biệt, trong các ca dị vật đường thở thì nam chiếm tới 54%. Điều này có thể là do nam có tính hiếu động hơn nữ.
Dị vật đường thở
Người bị dị vật lọt vào đường thở có những triệu chứng như ho sặc sụa, khó thở, mặt tím tái hoặc đỏ bừng. Các nhà nghiên cứu chia dị vật làm 2 nhóm:
- Nhóm dị vật cấp: Dị vật khi lọt vào đường thở phải được lấy ra càng sớm càng tốt. Để lâu sẽ rất khó lấy và có thể phải mở khí quản. Điển hình là hạt lạc, rất dễ vỡ trong đường thở. Trong những trường hợp này, bệnh nhân phải đến bệnh viện ngay trong vòng 24 giờ. Bác sĩ sẽ lấy dị vật ra bằng nội soi rồi cho bệnh nhân xuất viện ngay.
- Nhóm dị vật mạn (thường gọi là dị vật bỏ quên): Các triệu chứng thường ít cấp tính như ho kéo dài, sốt vặt. Bệnh nhân hay đi điều trị ở các chuyên khoa khác như khoa nội, lao mà không nghĩ đến tai mũi họng.
Dị vật đường ăn
Các bác sĩ nhấn mạnh rằng dị vật đường ăn cũng là một cấp cứu trong tai mũi họng. Hay gặp nhất là hóc xương cá (63 %), sau đó là hóc răng giả (4 %) và vỏ viên thuốc (4 %). Bệnh nhân phần lớn ở độ tuổi 16-40 tuổi.
Tuy ít gây nguy hiểm tính mạng cấp kỳ như dị vật đường thở, dị vật đường ăn có thể gây tử vong khi có biến chứng. Các biến chứng thường gặp là trầy xước, rách niêm mạc thực quản, viêm niêm mạc thực quản, áp xe. Trong các dị vật gây biến chứng, hay gặp nhất là xương lợn (14 %), xương vịt (11 %), xương gà (11 %)...
Lời khuyên của các bác sĩ
- Đối với xương lợn, gà, vịt..., không nên chặt nhỏ, dập vì vụn xương sẽ dính vào thịt.
- Khi bị hóc dị vật, nên đến ngay các cơ sở y tế có chuyên khoa tai mũi họng. Không nên chữa bằng các phương pháp mê tín dị đoan, chữa mẹo.
- Không được dùng bất kỳ biện pháp gì để lấy hoặc đẩy dị vật.
- Đối với người lớn tuổi, không có răng, tốt nhất là không nên ăn cá, nếu ăn phải dùng tay gỡ xương.
- Nếu răng giả bị lỏng, gãy móc... thì nên đi chỉnh sửa ngay.
Người Lao Động
