CẰT AMIDAN, NẠO V.A. KHI NÀO THÌ NÊN LÀM

(QUAN ĐIỂM CỦA VIỆN HÀN LÂM NHI KHOA HOA KỲ)

BS - THẠC SĨ. PHẠM THẰNG

Viện tai mũi họng Trung ương

            Hiện nay ở nước ta vấn đề viêm V.A và A Amidan vẫn là một nguyên nhân đến khám nhiều nhất ở các phòng mạch nhi khoa, cũng như TMH trẻ em. Các bà mẹ luôn thắc mắc có đúng con mình bị viêm VA. Amidan hay không khi nào thì nên nạo V.A, cắt Amidan. V.A và Amidan có vai trò gì trong cơ thể :

            Chúng tôi xin giới thiệu lời giải thích của Viên hàn làm Nhi khoa Hoa Kỳ, tới tất cả các bà mẹ có thắc mắc về vấn đề V.A và Amidan của con mình tại phòng khám. Đây là những thông tin có tính chất tham khảo. Bác sĩ sẽ giúp bạn có những quyết định cụ thể cho từng trường hợp.

1. Amidan và V.A: Trông giống như thế nào và nhiệm vụ của chúng là gì?

            - Amidan là một khối hình hạch nhân màu hồng nằm ở hai bên họng của bạn. Ở một số trẻ em thì Amidan rất nhỏ ngược lại ở một số trẻ khác thì A lại to mà không phải là bất thường. Bạn có thể nhìn thấy Amidal nếu bạn nhìn vào họng với một cái đèn pin. Nếu lấy cái thìa để đè lưỡi thì sẽ nhìn thấy rõ hơn, nhưng làm như vậy thường làm cho trẻ buồn nôn. Đôi khi lưỡi gà là một thùy thỗng xuống từ vòm khâu cái có hình lưỡi gà làm cho bạn tưởng nhầm là Amidan.

            - V.A là một tổ chức có cùng bản chất như Amidan: Là những đám tổ chức trông giống như một chùm nho. Vị trí của nó cao hơn so với A và nằm ở vùng vòm họng, phía sau của mũi. Vùng này được gọi là vùng họng mũi. Vùng này thông thường không thể nhìn thấy nếu không có một cái gương nhỏ đặc biệt.

            - Cả A và V.A đều sản xuất ra kháng thể để chống lại sự viêm nhiễm, tuy nhiên trong cơ thể có rất nhiều nơi, có tổ chức giống như V.A và A cùng sản xuất ra kháng thể nên có người ta nhận xét rằng : Trẻ em hình như cũng không bị nhiễm trùng nhiều hơn sau khi hai tổ chức sinh kháng thể là A và V.A được lấy bỏ (được cắt).

2. Thế nào là viêm Amidan

            Khi con bạn bị ốm: Một trong những dấu hiệu của viêm A là sưng hai Amidan. Ngoài ra cũng còn có một vài dâú hiệu khác dưới đây:

            - Amidal trông đỏ hơn bình thường.

            - Có những đám trắng hoặc vàng phủ trên Amidal.

            - Thay đổi giọng nói do A sưng lên, nói giọng "ồm ồm".

            - Đau họng.

            - Nuốt khó và đau.

            - Nổi hạch ở cổ.

            - Sốt.

3. Cái gì là dấu hiệu của quá phát V.A. (V.A to)

- Khi V.A của con bạn bị "to", sưng. Trẻ thường có biểu hiện khó thở qua mũi, hoặc bạn sẽ thấy con bạn phải há mồn để thở.

Ở một số trẻ hiện nay người ta chưa biết tại sao V.A lại trở nên to. Ở một số trẻ khác, nguyên nhân có thể do cúm hoặc nhiễm trùng. V.A to rất hay gặp ở trẻ nhỏ. Một số trẻ đã có V.A to ngay từ khi mới đẻ, đứa trẻ này vẫn phát triển bình thường và không có dấu hiệu của viêm nhiễm.

Một số dấu hiệu của V.A to:

- Thở bằng mồm thay vì thở bằng mũi trong hầu hết thời gian.

- Có tiếng khò khè khi thở ban ngày.

- Có tiếng ngáy khi ngủ đêm.

            - Thỉnh thoảng có ngừng thở vài dây trong đêm, khi ngủ ngáy.

Bạn hãy trao đổi ngay với bác sĩ nhi khoa, hay bác sĩ tai mũi họng của bạn khi con bạn có một trong các dấu hiệu trên, kéo dài vài tuần.

4. Điều trị Amidal to và V.A to như thế nào?

Nếu con bạn bị ốm kèm theo có sưng một cách đột ngột bác sĩ nhi khoa của bạn sẽ quệt họng để tìm vi trùng: xem có phải là viêm Amidal do liên cầu không. Nếu kết quả xét nghiệm đúng là do vi khuẩn liên cầu: thì đứa trẻ sẽ được cho dùng kháng sinh. Rất nhiều trẻ có "to" Amidan và V.A kéo dài mà không có một nguyên nhân nhiễm khuẩn rõ rệt. Thông thường thì Amidal và V.A phải nhỏ đi mà không cần điều trị.

Phẫu thuật cắt Amidal và nạo V.A trong trường hợp Amidal và V.A to thường xuyên, kéo dài. Hiện nay được coi là một phương pháp điều trị tốt nhất. Ngày Viện Hàn Lâm nhi khoa Mỹ cho rằng.

a. Cần phải có chỉ định tuyệt đối (bắt buộc phải cắt) trong những trường hợp sau đây:

Amidal hoặc V.A làm ảnh hưởng đến sự "thở" của đứa trẻ (làm cho trẻ khó thở).

Amidal to làm ảnh hưởng đến nuốt của trẻ

V.A to làm thở không thoải mái và ảnh hưởng đến giọng nói của trẻ và có nguy cơ làm biến rạng dạng mặt của trẻ. Trong trường hợp này chỉ cần nạo V.A.

b. Chỉ định cắt Amidal, nạo V.A tương đối (không nhất thiết phải cắt ngay)

Trẻ hàng năm bị đau họng nhiều lần. Đặc biệt là do liên cầu, hoặc làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Con của bạn có A, V.A to làm ảnh hưởng nhẹ: Nuốt, thở.

Con của bạn có hạch dưới hàm sưng và kéo dài > 6 tháng thậm chí được điều trị bằng kháng sinh.

Con bạn thường xuyên bị viêm tai, cho dù bạn được điều trị bằng thuốc hoặc đặt ống. Loại này chỉ cần nạo V.A

5. Tôi phải làm gì nếu con tôi cần phải cắt Amidal hoặc nạo V.A?

            Nếu con bạn cần phải phẫu thuật. Bạn cần giải thích cho con bạn điều gì sẽ xảy ra: Trước khi cắt, trong khi cắt, sau khi cắt. Không nên giữ bí mật, về phẫu thuật đối với cháu: thà chúng ta thẳng thắn giải thích rõ cho cháu còn hơn là để cho cháu với nỗi sợ hãi và những câu hỏi không được trả lời hoặc giải đáp. Cần phải cho cháu làm quen với khung cảnh ở bệnh viện và saün sàng trả lời những câu hỏi cho cháu nếu có.

            Nếu bệnh viện cho phép: Thì tốt nhất là chúng ta luôn ở bên cháu trong thời gian ở bệnh viện. Phẫu thuật có thể làm cho cháu hoảng hốt (stress tinh thần). Tổn thương này có thể giảm đi nên cho phép cháu luôn ở bên người thân hay nhân viên phòng mổ có thái độ thân thiện đối với cháu trước và sau trong thời gian phẫu thuật.

            Thông tin này giúp bạn hiểu được thế nào là A và V.A. Khi nào cần phải điều trị, và các cách khác nhau để điều trị. Nếu bạn có nghi vấn về A - V.A hãy đưa cháu khám bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ giúp bạn có quyết định thích hợp cho từng trường hợp cụ thể.