Bỏng mắt
Bỏng mắt là một cấp cứu đặc biệt trong nhãn khoa, nhất là bỏng do hóa chất. Trong nhiều trường hợp, dù đã được điều trị tích cực và kịp thời nhưng vẫn không ngăn được mù lòa.
Trong những trường hợp bỏng nặng do nồng độ hóa chất cao, đặc tính hóa lý của chất gây bỏng có thể dẫn đến những tổn thương và biến chứng nguy hiểm, không những đe dọa chức năng của mắt mà còn có nguy cơ phải cắt bỏ nhãn cầu.
Điều trị bỏng mắt cần xử trí khẩn trương, đúng đắn thì mới có thể bảo tồn được chức năng của mắt. Tiên lượng mắt bị bỏng phụ thuộc rất nhiều vào cách xử trí cấp cứu ban đầu.
Điều trị bỏng mắt phải tuân theo nguyên tắc sau đây:
- Loại bỏ chất gây bỏng ra khỏi mắt bằng cách rửa ngay bằng nước sạch. Chống đau, chống nhiễm khuẩn (dùng kháng sinh tại chỗ và toàn thân), chống dính (tra thuốc mỡ, bông băng). Dinh dưỡng ở kết giác mạc.
- Loại bỏ chất gây bỏng: tra dicain 1% gây tê tại chỗ. Lấy hết dị vật còn trong mắt. Nếu bỏng do vôi cục chưa tôi phải dùng panh gắp hết vôi cục ra (không nên rửa mắt ngay từ đầu). Rửa mắt bằng nước muối 9% hoặc nước đường nếu bỏng do vôi. Trước khi rửa mắt cần phải kiểm tra độ pH trong mắt, rửa xong phải kiểm tra đo lại độ pH. Nếu bỏng do bazơ cần phải rửa lâu hơn 30 phút cho tới khi pH trở về cân bằng (pH=7). Theo các chuyên gia nhãn khoa, không nên rửa mắt bằng dung dịch đối kháng.
Điều trị nội khoa:
- Tra thuốc: cloroxit+dầu A, dung dịch CB2, mỡ kháng sinh, tra atropin 1% chống viêm mống mắt thể mi.
- Tiêm dưới kết mạc: Máu tự thân hoặc huyết thanh tự thân 0,5-1ml.
- Phòng chống dính: Day cùng đồ với mỡ kháng sinh bằng que thủy tinh đầu tròn ngày 1-2 lần. Có thể đặt khuôn bằng nhựa hoặc chất dẻo để chống dính có lỗ ở giữa (bỏng sau 2-3 ngày) nhưng phải thận trọng do khuôn có thể cọ xát vào giác mạc gây loét.
- Uống thuốc giảm đau, an thần, vitamin tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Điều trị ngoại khoa:
Có một số phẫu thuật được làm trong giai đoạn đầu của bỏng mắt nhưng chỉ định phải hết sức thận trọng:
- Chọc tiền phòng: hay được chỉ định trong bỏng bazơ nhằm thay thế thủy dịch có hóa chất bằng thủy dịch thứ sinh có nhiều kháng thể hơn.
- Phẫu thuật Doenig: khi kết mạc bị hoại tử nặng: cắt bỏ kết mạc hoại tử sát rìa giác mạc, vá niêm mạc môi ủng hoặc màng rau thai.
- Ghép giác mạc: là biện pháp ngày càng được chỉ định rộng rãi trong điều trị bỏng như ghép giác mạc xuyên, ghép giác mạc nông.
- Phẫu thuật tách dính mi cầu, phẫu thuật da tạo hình mi, hạ nhãn áp, phẫu thuật khâu cơ mi.
Đề phòng bỏng mắt:
- Cần tuyên truyền rộng rãi để mỗi người dân biết cách tự sơ cứu khi bị bỏng mắt trước khi đến cơ sở y tế.
- Trong các nhà máy, xí nghiệp, các phòng thí nghiệm sử dụng hóa chất, phải đeo kính bảo vệ mắt hoặc mang mặt nạ dày ở trong các lò đúc kim loại nóng chảy. Có phương tiện cấp cứu đầy đủ để rửa mắt.
- Giáo dục trẻ nhỏ không ném vôi vào nhau khi chơi đùa.
Tiến sĩ Nguyễn Thu Yên, Bệnh viện mắt Trung ương
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
