Điều chỉnh lối sống để điều trị bệnh tăng huyết áp

Tác giả : BS. BÙI NGUYÊN KIỂM (BV. Xanh Pôn - Hà Nội)

Tỷ lệ số bệnh nhân tăng huyết áp ngày càng tăng trên thế giới - cả ở các nước phát triển và đang phát triển, đã khiến nhiều người đặt ra câu hỏi: liệu đây có phải là cái giá phải trả của xã hội phát triển? Nếu việc thay đổi lối sống đang là nguyên nhân của một số bệnh thời hiện đại, thì bệnh tăng huyết áp là một thí dụ điển hình.

Nhiều thử nghiệm lâm sàng được báo cáo đã cho thấy việc điều chỉnh lối sống có tác dụng làm giảm huyết áp, tăng hiệu quả của thuốc trị huyết áp và làm giảm nguy cơ bị biến cố tim mạch; Vì vậy việc thực hiện lối sống lành mạnh là một tiêu chuẩn chính để phòng ngừa tăng huyết áp, là biện pháp đầu tiên và là một phần không thể thiếu trong khi điều trị bệnh.

Điều chỉnh lối sống bao gồm các vấn đề:

1. Giảm cân ở người thừa cân hoặc béo phì

Các nghiên cứu cho thấy, nếu tăng 5-10kg trọng lượng cơ thể so với cân nặng chuẩn (lúc 18 tuổi) sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ xuất hiện bệnh tăng huyết áp. Tăng cân trong thời gian dài là yếu tố nguy cơ (chiếm tới 48%) khả năng mắc bệnh. Nguy cơ này tăng dần ở phụ nữ cao tuổi, sau mãn kinh. Những người béo phì, bụng to (với vòng thắt lưng > 85cm ở nữ và > 98cm ở nam) cũng có nhiều khả năng bị tăng huyết áp.

Trọng lượng cơ thể của mỗi người được theo dõi bằng chỉ số khối cơ thể: lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (mét). Chỉ số khối cơ thể ở người Việt Nam khác với các dân tộc có tầm vóc to lớn, nếu con số này > 22 đã là dư cân và > 25 được coi là béo phì. Tốt nhất phải duy trì chỉ số khối cơ thể từ 18-22, tức là giữ trọng lượng cơ thể ở mức bình thường.Với người thừa cân hoặc béo phì, cứ giảm 10kg cân nặng sẽ làm giảm 5-10mmHg mức huyết áp tâm thu.

2. Tuân thủ chế độ ăn nhiều trái cây, rau, các thực phẩm ít chất béo, giảm ăn các loại mỡ bão hòa và mỡ toàn phần

Nên ăn ba bữa một ngày. Khoảng một nửa thực phẩm là chất bột, rau xanh, trái cây. Không dùng nhiều mỡ và chất ngọt. Cố gắng ăn các thức ăn có nhiều chất xơ hòa tan như: đậu xanh quả, đậu hạt các loại, măng... Hàng ngày nên ăn khoảng 55-85g các chế phẩm từ sữa như pho mát, sữa chua...

Mỡ bão hòa có nhiều trong mỡ động vật, bơ, pho mát, dầu dừa, dầu cọ... Người ta khuyên rằng, khẩu phần ăn hàng ngày (tính theo mức cung cấp năng lượng) không quá 1/10 lượng mỡ bão hòa. Đây cũng đã là mức quá cao với người béo phì hoặc người thừa mỡ trong máu.

Tuân thủ chế độ ăn như trên có thể sẽ giúp giảm huyết áp tâm thu từ 8-14mmHg.

3. Chế độ ăn giảm muối, giàu kali và can-xi

Nhu cầu muối ăn trung bình của một người khoảng 15g/ngày, trong đó có tới 10g sẵn có trong thực phẩm tự nhiên, vì vậy chỉ nên bổ sung thêm một thìa cà phê muối ăn/ngày là đủ.

Người ta cũng thấy có mối tương quan tỷ lệ thuận giữa lượng muối ăn vào và bệnh tăng huyết áp. Những người ở vùng có thói quen hoặc tập quán ăn nhiều muối thì tỷ lệ tăng huyết áp sẽ cao hơn những người ăn vào lượng muối bình thường, và nếu ăn hạn chế muối tương đối sẽ phòng được bệnh. Ngay cả ở những người đã bị tăng huyết áp, nếu giảm bớt khoảng 1/4 lượng muối ăn vào, có thể tránh được phân nửa những biến chứng của bệnh tăng huyết áp.

Mức độ ăn kiêng được khuyến cáo rộng rãi là không quá 6g muối ăn một ngày. Chỉ với chế độ ăn giảm muối, có thể sẽ làm giảm huyết áp tâm thu từ 2-8mmHg.

Ăn các thức ăn có nhiều chất kali như chuối, cam, chanh, trái cây tươi, rau xanh, có tác dụng chống tăng huyết áp và kiểm soát huyết áp tốt ở bệnh nhân đã bị tăng huyết áp.

Dùng các thức ăn chứa nhiều can-xi, ma-giê. Nhiều người ăn ít các thức ăn chứa can-xi hoặc ma-giê đã bị bệnh tăng huyết áp. Nhưng ngược lại, dùng quá nhiều can-xi hoặc ma-giê cũng không phải là cách làm giảm huyết áp.

4. Tăng cường hoạt động thể lực

Nên tập thể dục, vận động cơ thể đều đặn như đi bộ nhanh, chạy chậm ít nhất 30 phút mỗi ngày hoặc chơi các môn thể thao. Đối với người cao tuổi hoặc người có một số bệnh lý khác cần lưu ý không được tập quá sức. Hoạt động thể lực hàng ngày có thể làm giảm 4-9mmHg huyết áp tâm thu.

5. Hạn chế uống rượu

Uống nhiều rượu dễ làm tăng huyết áp. Ngoài ra rượu còn có thể gây kháng thuốc khi điều trị và làm bệnh nhân bị tăng huyết áp, dễ dẫn tới tai biến mạch máu não. Nam giới mỗi ngày không uống quá 2 ly nhỏ, tương đương 30ml ethanol (tức khoảng 720ml bia hay 300ml rượu hay 90ml whisky). Đối với phụ nữ và người nhẹ cân, lượng rượu nên uống chỉ bằng một nửa nam giới.

Một số nghiên cứu cho thấy, nếu dùng thường xuyên một lượng rượu nhỏ sẽ có tác dụng làm giảm các nguyên nhân gây tử vong nói chung và do tim mạch nói riêng. Uống rượu với mức độ vừa phải có thể làm giảm huyết áp từ 2-4mmHg.

Điều chỉnh lối sống để điều trị bệnh tăng huyết áp là việc hoàn toàn có thể thực hiện ở gia đình; Là phương pháp không tốn kém và khả thi, giúp giảm được dân số bị tăng huyết áp, qua đó giảm được bệnh tật, tử vong và các nguy cơ cho người mới bị tăng huyết áp; Là cơ hội tốt để ngăn chặn bệnh tăng huyết áp và các biến chứng của nó.  

 

Bệnh mạch vành

Béo phì làm hư hại các chức năng của tim
Bệnh nhân tim không nên ngừng dùng thuốc hạ cholesterol
Bệnh động mạch vành: nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Chăm sóc bệnh nhân suy mạch vành tại nhà
Cách chăm sóc bệnh nhân suy mạch vành tại nhà
Cơn đau thắt ngực - dấu hiệu thiếu máu nuôi tim
Cơn đau thằt ngực
Một phương pháp điều trị dự phòng nhồi máu cơ tim có kết quả cao
Nhồi máu cơ tim không còn là bệnh của người lớn tuổi
Những bệnh nguy hiểm do mỡ trong máu cao gây ra
Những điều cần biết về cholesterol máu
Phòng ngừa tai biến nhồi máu cơ tim: đâu phải chỉ có thuốc…
Phòng ngừa đột tử sau nhồi máu cơ tim
Tin mừng cho bệnh nhân bị phấn kết ðộng mạch do cholesterol
Tập luyện để tránh tái phát nhồi máu cơ tim

Bệnh huyết áp

Bệnh cao huyết áp
Bệnh cao huyết áp - BS. Nguyễn Văn Đức
Bệnh tăng huyết áp
Cao huyết áp - BS Nguyễn Thanh Sơn
Cao huyết áp và các tai biến
Cao huyết áp và điều trị nội khoa
Cách nhìn mới về số đo huyết áp
Dùng thuốc chữa bệnh cao huyết áp nên đưa con số huyết áp xuống tới mức nào?
Hiệu quả của việc điều trị kết hợp trong bệnh cao huyết áp
Hạ huyết áp
Người tăng huyết áp nên sống như thế nào
Theo dõi bệnh nhân tăng huyết áp như thế nào?
Tập thể dục ở bệnh nhân cao huyết áp
Tự đo lây huyết áp của mình có nên chăng?
Điều chỉnh lối sống để điều trị bệnh tăng huyết áp
Đánh giá hiện nay về bệnh cao huyết áp: kết quả điều trị và hiệu lực của loại thuốc

Bệnh động mạch - tĩnh mạch

Bệnh giãn tĩnh mạch nông và suy tĩnh mạch mạn tính
Bệnh giãn tĩnh mạch ở giáo viên
Bệnh lý động mạch ngoại vi cần được chẩn đoán sớm
Lợi ích của việc chẩn đoán sớm bệnh lý động mạch ngoại vi
Mổ thắt ống thông động mạch bằng nội soi lần đầu ở Việt Nam
Phát hiện và xử trí phình tách động mạch chủ
Phát minh mới giúp tìm tĩnh mạch chính xác
Vỡ phình giả động mạch do tiêm chích ma túy
Xơ vữa động mạch
Điều trị giãn tĩnh mạch không gây đau

Các bệnh tim khác

10 điều hay nhầm lẫn về bệnh tim mạch
Bệnh nhân ghép tim nhân tạo tự hành đầu tiên bị đột quỵ
Bệnh suy tim thế kỷ xxi
Bịt lỗ thông tim không cần phẫu thuật hở
Cho phép sử dụng tim nhân tạo đầu tiên
Cuộc cách mạng trong phẫu thuật tim mạch
Các loại bệnh van tim
Có thể dự phòng đột tử do bệnh tim
Hai nghiên cứu mới về bệnh tim mạch
Hen tim
Kéo dài cuộc sống cho trái tim của người chết
Lần đầu tiên đặt van tim nhân tạo không cần phẫu thuật
Máy hỗ trợ tâm thất - hy vọng mới cho bệnh nhân suy tim
Máy tạo nhịp tim mới cho bệnh nhân suy tim
Ngoại tâm thu là gì?
Những quả tim nhân tạo ở thiên niên kỷ mới
Phát hiện mới về tác dụng giảm nguy cơ ðau tim
Phình động mạch chủ bụng
Phòng đột tử do bệnh tim
Phần lớn các ca đau tim có thể dự đoán được
Phối hợp trị liệu trong tim mạch học
Testosterone có lợi có đàn ông bị suy tim
Thông tin mới về khả năng tự "sửa chữa" của tim
Tìm thấy hoóc môn có thể trị bệnh tim
Túi lưới giúp bệnh nhân lớn tim
Ðặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn
Đau tim dễ xảy ra khi trời lạnh
Đau tim và suy tim
Đánh trống ngực

Thay đổi lối sống cải thiện bệnh tim

Béo phì không gây nguy hại cho người bị suy tim
Bệnh nhân tim mạch có thể tự điều trị
Bệnh nhân tim mạch nên cẩn thận với thời tiết lạnh
Bệnh nhân tim phải cẩn thận khi dùng ibuprofen
Bệnh tim và dược thiện
Chăm sóc trẻ em có thể gây bệnh tim
Kháng sinh có thể giúp giảm nguy cơ tái phát cơn đau tim
Luyện tập giúp ngăn ngừa cơn đau tim tái phát
Lười vận động dễ bị bệnh tim mạch
Muốn có trái tim khỏe mạnh
Mê tín có thể khiến bệnh nhân tim sợ đến chết
Nhiều mỡ nội tạng dễ bị bệnh tim
Những bệnh tim mạch trong xã hội phát triển
Nên tập kiềm chế để bảo vệ trái tim
Nóng tính, bi quan có hại cho tim
Năm phương pháp phòng ngừa bệnh tim mạch
Năng vận động để ngừa đau tim khi mãn kinh
Thời hạn eo hẹp gây hại cho tim
Tập thể thao giúp tránh bệnh suy tim
Tắm hơi giúp cho tim khỏe mạnh
Uống nhiều rượu có thể bị loạn nhịp tim
Uống rượu bia vừa phải có lợi cho tim
Vitamin E rất có ích cho tim
Đi xe đạp - 'Viagra' cho các bệnh nhân tim

THƯ MỤC Y HỌC PHỔ THÔNG
Bệnh da liễu
Bệnh hệ huyết học
Bệnh hệ hô hấp
Bệnh hệ tim mach
Bệnh hệ tiêu hóa
Bệnh hệ tiết niệu
Bệnh ngoại khoa
Bệnh nhãn khoa
Bệnh nội tiết
Bệnh tai mũi họng
Bệnh thường gặp
Bệnh thần kinh
Bệnh truyền nhiễm và ký sinh
Bệnh tâm thần
Bệnh ung bướu
Da liễu - Bệnh của tóc
Da liễu - Bệnh dị ứng
Da liễu - Bệnh ngoài da
Da liễu - Chăm sóc da
Da liễu - Các vấn đề về da
Da liễu - Mụn
Hệ cơ xương khớp - Bệnh cơ và tập luyện
Hệ cơ xương khớp - Bệnh khớp và gout
Hệ cơ xương khớp - Bệnh xương và cột sống
Pháp y
Phương tiện chẩn doán
Sức khỏe du lịch
Sức khỏe sinh sản
Thẩm mỹ