PHÒNG NGỪA TAI BIẾN NHỒI MÁU CƠ
TIM: ĐÂU PHẢI CHỈ CÓ THUỐC...
DS. TRƯƠNG TÂT THỌ
Tai biến nhồi máu cơ tim rất thường gặp ở độ tuổi trên 50 trong một
xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Khi các động mạch vành tưới máu nuôi
dưỡng tim bị dày lên do tích tụ mỡ, khẩu kính động mạch nhỏ lại hoặc bị cục
máu đông làm nghẽn mạch thì tai biến nhồi máu cơ tim (NMCT) xảy ra dễ dẫn
đến tử vong. Vậy làm sao phòng ngừa tai biến nguy hiểm này?
CÁC BIỆN PHÁP DÙNG THUỐC
Nhóm nguy cơ NMCT
Việc dùng thuốc điều trị các nguyên nhân dẫn đến NMCT là một biện pháp hữu
hiệu để phòng ngừa, trong đó có:
- Aspirine: Ngoài công dụng kháng viêm giảm đau, Aspirine còn có tác
dụng chống ngưng tập tiểu cầu đóng vai trò cần thiết trong chứng xơ vữa động
mạch nếu được dùng hàng ngày với nhiều liều thích hợp. Việc giảm các tai
biến tim mạch của thuốc này tuy đã được ghi nhận nhưng vẫn còn những tác
dụng không mong muốn.
- Thuốc trị cao huyết áp: Làm giảm tai biến NMCT vì cao huyết áp gây
nguy hại cho mạch máu lẫn tim. Việc chọn lựa phương thuốc điều trị (chẹn
bêta, lợi tiểu, thuốc phong bế các enzym chuyển hóa...) tùy thuộc chỉ định
của thầy thuốc.
- Các thuốc làm giảm cholesterol/máu: Việc gia tăng lượng
cholesterol xấu trong máu sẽ dẫn đến bệnh tim mạch. Nghiên cứu "Woscops"
thực hiện trên 6.000 bệnh nhân cao cholesterol/máu được điều trị bằng
Pravastatine (là chất có tác dụng làm hạ cholesterol/máu mạnh) trong 5 năm
cho thấy giảm được 30% tai biến tim mạch. Vì thế thuốc này thường được dùng
cho những người tuổi trung niên bị cao cholesterol/máu.
- Các thuốc giảm đường trong máu: Xơ vữa động mạch thường khởi đầu
sớm ở những người bị bệnh tiểu đường nên thuốc trị tiểu đường cũng giúp ngăn
ngừa tai biến tim mạch.
Nhóm đã từng trải qua NMCT
Việc phối hợp Aspirine, giảm cholesterol/máu, thuốc trị cao huyết áp thường
được chỉ định. Bên cạnh đó, việc điều trị các yếu tố nguy cơ như tiểu đường,
nghiện thuốc, ít vận động... vẫn được duy trì. Rất nhiều ca tai biến NMCT có
thể dẫn đến tử vong, tái đi tái lại, có thể tránh được 5 năm trở lại đây nếu
việc điều trị dự phòng được diễn ra thường xuyên.
- Các thuốc giảm cholesterol/máu: Các dẫn chất statine thường được
dùng ngay cả khi hàm lượng cholesterol/máu không cao lắm, ngoài ra còn có
thể kể đến Pravastatine. Các bệnh nhân được điều trị giảm được 25% các ca
NMCT đồng thời giảm tỷ lệ tử vong vì bệnh động mạch vành.
- Aspirine: Dùng sau khi đã từng trải qua NMCT với liều
100-330mg/ngày.
- Thuốc trị cao huyết áp: Nhóm bêta chẹn hoặc nhóm phong bế các
enzym chuyển hóa đã được chứng minh có hiệu quả sau NMCT.
CÁC BIỆN PHÁP KHÔNG DÙNG THUỐC
Bên cạnh việc dùng thuốc, để phòng ngừa tai biến NMCT còn có những biện
pháp khác dùng hỗ trợ:
Ắn uống
Theo nhiều công trình nghiên cứu thì việc thay đổi chế độ ăn uống sẽ làm
giảm đáng kể các bệnh tim mạch cũng như các tai biến dẫn đến tử vong.
- Một chế độ ăn ít chất béo bão hòa và giàu chất béo đơn - không no
(mono-insaturees) như các loại dầu thực vật chứa nhiều acid linolénic cùng
với rau quả tươi, lêghim, cá, thịt loại bớt mỡ sẽ góp phần quan trọng trong
việc phòng chống nhồi máu cơ tim và nguy cơ tử vong.
- Acid folic (vitamin B9) cũng có tác động phòng bệnh tim mạch vành nhờ
ngăn chặn việc hình thành homocystein - thường có trong máu - là một yếu tố
gây ra tai biến tim mạch. Ngũ cốc giàu acid folic có thể làm giảm lượng
homocystein trong máu. Các nghiên cứu gần đây cho thấy ngũ cốc chứa 400
microgam acid folic có thể làm giảm lượng homocystein.
- Uống trà, nhờ tác dụng chống oxy hóa của các chất polyphenol trong trà để
làm giảm NMCT.
- Nghiên cứu di truyền để phát hiện sớm yếu tố nguy cơ do di truyền.
Thể dục
Muốn tim mạnh khỏe cần phải thường xuyên tập thể dục với cường độ thấp và
thời gian lâu dài để tăng sức bền bỉ. Đi bộ, đạp xe, bơi lội, các bài tập
thể dục hàng ngày sẽ giúp làm giảm huyết áp, làm tăng lượng cholesterol tốt
(HDL), giảm lượng đường trong máu, cải thiện sức khỏe cho tim. Một giờ tập
luyện mỗi ngày chia làm 2 lần 30 phút hoặc 3 lần 20 phút và trong lúc tập
không nên để mạch vượt quá 80% tần số tối đa. Nhịp tim tối đa được tính là
220-(số tuổi). Một người đàn ông 50 tuổi có nhịp tim tối đa là 220-50=170.
Như vậy việc gắng sức không được để nhịp tim vượt quá 170x80%=136.
Khi tuổi cao, cần chú ý không nên có những hoạt động thể thao đột ngột mà
không dự phòng tập luyện trước cho tim. Đây là trường hợp các cựu VĐV đột
ngột chơi lại môn thể thao mình ưa thích ngày xưa. Tim bị gắng sức, quá tải
sẽ làm gia tăng các trường hợp bệnh lý. Như vậy việc tập thể dục thích hợp
và thường xuyên vừa tạo được niềm lạc quan yêu đời vừa giúp nâng cao thể lực
cho các hoạt động tim mạch.
Tóm lại, khi bị NMCT thì ngoài việc dùng thuốc còn cần đến chế độ ăn uống
cũng như rèn luyện thể lực cho tim.
BẠN CÓ BIẾT: VI KHUẪN LÀ NGUỒN GỐC NHỒI MÁU CƠ TIM?
Từ 1995, khoảng 20 công trình nghiên cứu cho rằng vi khuẩn Chlamydiae
pneumodiae có thể là tác nhân gây ra bệnh xơ vữa động mạch dẫn đến NMCT.
- Việc xuất hiện kháng thể chống lại Chlamydiae được tìm thấy ở nhiều bệnh
nhân bị xơ vữa động mạch.
- Một công trình nghiên cứu đăng trên Lancet 1997 cho thấy việc sử dụng
kháng sinh nhóm macrolid ở những người đau thắt động mạch vành đã làm giảm
được tỷ lệ tử vong do NMCT.
- Nghiên cứu trên thú vật cho thấy vi khuẩn có ảnh hưởng đến việc ngưng tập
tiểu cầu dẫn đến bệnh huyết khối rồi xơ vữa động mạch.
- Từ những nghi vấn đó, hiện nay nhiều nghiên cứu đang được tiến hành để
tìm mối liên hệ giữa vi khuẩn và bệnh NMCT.
