Gai cột sống ở người cao tuổi
Gai cột
sống là sự phát triển thêm ra của xương trên thân đốt sống, đĩa
sụn hay dây chằng quanh khớp. Nguy cơ mắc bệnh này tăng theo độ
tuổi và nam bị nhiều hơn nữ.
Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến gai cột sống:
Viêm khớp cột sống mãn tính: Quá trình viêm ảnh
hưởng đến phần sụn đốt sống, lâu ngày phần sụn này bị hao mòn dần,
khiến bề mặt trơn láng của nó trở nên thô ráp, xù xì và cuối cùng
hai bề mặt xương tiếp xúc, cọ sát lên nhau. Đến lúc này, cơ thể sẽ
có một quá trình tự điều chỉnh để khắc phục hiện tượng trên, nhưng
kết quả của quá trình chỉnh sửa lại là sự hình thành gai xương. Do
đó, có thể nói gai xương là một đáp ứng tự nhiên của cơ thể đối với
phản ứng viêm.
Sự lắng đọng
canxi ở các dây chằng, gân tiếp xúc với đốt sống:
Trường hợp này thường gặp trong thoái hóa cột sống ở người lớn tuổi;
đó là sự lắng đọng canxi dưới dạng calcipyrophosphat. Thoái hóa cột
sống là một rối loạn có thể dẫn đến mất cấu trúc và chức năng bình
thường của cột sống. Sự thoái hóa có thể xảy ra ở một trong các
thành phần cấu tạo của cột sống: xương đốt sống, đĩa sụn, các dây
chằng bám quanh khớp. Quá trình thoái hóa làm mất nước (chiếm 80%
trong sụn) và biến đổi một số chất, làm sụn khớp dễ bị canxi hóa.
Chấn thương: Chấn thương làm hư hại xương hoặc khớp
ở cột sống, và phản ứng của cơ thể để sửa chữa nơi bị tổn thương sẽ
dẫn đến sự hình thành gai cột sống. Trong trường hợp này, gai cũng
có thể hình thành từ sự lắng đọng canxi ở dây chằng đã dày lên do
phản ứng viêm.
Nhiều người vẫn nghĩ gai có thể mọc rất dài và
đâm vào tủy hoặc các thành phần khác... Thật ra, gai thường chỉ có
chiều dài vài milimet. Phần lớn gai cột sống xuất hiện ở mặt trước
và bên, hiếm khi mọc ở phía sau, do đó ít chèn ép vào tủy và rễ thần
kinh.
Triệu chứng thường gặp khiến bệnh nhân phải đi khám là đau thắt
lưng, đau vai hoặc cổ, lan xuống cánh tay, tê tay..., đôi khi làm
giới hạn vận động ở cổ, vai, thắt lưng. Phần lớn gai cột sống gây
đau do tiếp xúc với dây thần kinh hoặc các xương đốt sống khi cử
động.
Khi được bác sĩ chẩn đoán gai cột sống, một số bệnh
nhân thường nghĩ ngay đến việc mổ để cắt đi “cái gai” đáng ghét này!
Nhưng thực tế việc điều trị bệnh gai cột sống thường nghiêng về bảo
tồn. Những thuốc thường dùng là nhóm giảm đau kháng viêm không
steroid, nhóm giãn cơ. Đôi khi người ta dùng một số dụng cụ nâng đỡ
như nẹp cổ... để giảm bớt gánh nặng lên các đốt sống bị bệnh.
Các phương pháp điều trị hỗ trợ gồm châm cứu, vật lý trị liệu (giúp
giảm đau và tăng vận động ở một số cơ khớp bị ảnh hưởng), tập thể
dục đều đặn. Cần tránh những môn nặng bắt cột sống phải chịu một
trọng lượng lớn như đẩy tạ, nhảy cao... Nên tập các môn thể thao
dưới nước như bơi lội, aerobic để giúp giảm sức nặng của cơ thể.
Yoga cũng là một phương pháp giúp giảm trọng lượng cơ thể lên phần
đốt sống bệnh, đồng thời làm thư giãn vùng cơ bị ảnh hưởng.
Bệnh nhân phải đảm bảo trọng lượng cơ thể vừa phải, tránh tăng trọng
quá mức. Về chế độ ăn, một số nghiên cứu cho rằng nên thêm muối để
giúp cơ thể tái hấp thu một phần canxi vào máu.
Phẫu thuật
được đặt ra khi có sự chèn ép vào tủy, làm hẹp ống tủy hoặc các rễ
thần kinh ở cột sống. Tuy nhiên, không phải cứ lấy gai đi là bệnh sẽ
hết vĩnh viễn vì gai xương có thể mọc lại ở cùng vị trí cũ.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
