VÌ SAO NGƯỜI CAO TUỔI BỊ GIẢM TRÍ NHỚ?
BS. Phan Hữu Phước
Thạc sĩ lão khoa - BV Nguyễn Trãi
Nhờ
những tiến bộ trong Y học tuổi thọ con người ngày càng cao, dân số người cao
tuổi ngày càng nhiều. Ngày nay trong công tác chăm sóc sức khỏe cho người
cao tuổi người ta không những lưu ý đến tuổi thọ mà còn phải quan tâm đến
chất lượng cuộc sống. Một trong những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến chất
lượng cuộc sống của người cao tuổi là sự suy giảm trí nhớ trong quá trình
lão hóa.
Quá
trình phát triển của hệ thần kinh từ khi phôi thai đến năm 25 tuổi thì hoàn
chỉnh. Trong quá trình phát triển cho đến cuối đời hằng ngày có 3.000 tế bào
thần kinh bị hủy đi. Ông bà ta có câu" 49 chưa qua 53 đã tới", vào lứa tuổi
chuyển tiếp đã bắt đầu xuất hiện những biểu hiện bệnh của các cơ quan chức
năng, trong đó chức năng chung của tế bào thần kinh bị suy giảm, chuyển hóa
cơ bản giảm. Do đó thúc đẩy việc lão hóa các tế bào thần kinh dẫn tới rối
loạn các phản xạ, nhất là các phản xạ có điều kiện qua các hoạt động tâm lý
ví dụ chậm chạp, trí nhớ suy giảm... Trong các tế bào não có loại tế bào
thần kinh có tên là Purkinje là cấu trúc cơ bản của tiểu não bị thoái triển
theo thời gian, đến tuổi già sẽ xuất hiện run, động tác kém chính xác thường
xuất hiện cùng lúc với sự suy giảm trí nhớ. Thường gặp ở những người trên 70
tuổi.
Tại
vỏ não thay đổi trong quá trình lão hóa trước hết những biểu hiện của quá
trình thoái hóa ở vỏ não, teo vỏ não ở các vùng khác nhau với những mức độ
khác nhau.
Mạch máu não cũng có nhiều thay đổi và xơ mỡ động mạch gây ra những biểu
hiện thiếu máu đến nuôi não cũng góp phần làm tiến triển nhanh hơn sự suy
giảm trí nhớ. Lưu lượng máu qua não bình thường khoảng 750ml - 1.000ml trong
một phút tức là 14% - 20% lưu lượng của tim. Tức là khoảng 50 - 52ml/ 100g
não/ phút. Khi dưới 30ml/ phút sẽ bị thiếu máu não cục bộ.
Suy
giảm trí nhớ là tiến triển tự nhiên trong quá trình lão hóa vừa do tình
trạng lão hóa ở tế bào não, thoái hóa não teo não, vừa do tình trạng thiếu
máu đến nuôi não tức là tình trạng giảm tưới máu não.
Giảm tưới máu não
lâu dài có các biểu hiện :
? Giảm sút quá trình hưng phấn ức chế
dẫn đến thay đổi tính tình trở nên khó tính, người thận trọng trở nên do dự,
dễ kích động, cáu gắt, rối loạn giấc ngủ, mất ngủ...
? Giảm khả năng tư duy, tập trung tư
tưởng, chậm hiểu, hay quên, quên ngược chiều tức là quên những chuyện mới
xảy ra nhưng lại nhớ những chuyện thời xa xưa.
? Rối loạn tâm thần
? Nhức đầu, chóng mặt sau khi suy
nghĩ nhiều
? Run nguyên phát, chứng Parkinson.
PHÒNG NGỪA TÌNH TRẠNG
SUY GIẢM TRÍ NHỚ :
® Phát hiện và điều trị sớm các
chứng bệnh: xơ mỡ động mạch, cao huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ trong
máu... đây là các bệnh góp phần thúc đẩy tình trạng thiếu máu não cục bộ.
® Lao động trí não thường xuyên:
Lao động trí óc dưới những hình thức học tập như học ngoại ngữ hay nghiên
cứu về ngôn ngữ, lịch sử, cây kiểng non bộ... là những hình thức rất tốt
giúp não được hoạt động thường xuyên giảm được quá trình suy giảm trí nhớ.
® Rèn luyện thân thể
- Rèn luyện thân thể thật sự quan trọng cho sức khỏe. Nhiều
nghiên cứu cho thấy thể dục thể thao làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch như: cao
huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, bệnh khớp, loãng xương...
Với
hệ tim: Chống được quá trình xơ vữa động mạch, xơ cứng động mạch, giúp tim
hoạt động tốt hơn.
Ở
hệ hô hấp: Giúp thông khí ở phổi tốt hơn, giảm ứ đọng đàm nhớt ở phổi.
Ở
hệ xương khớp: Giảm được quá trình hủy xương, tăng được quá trình tạo xương
nên giảm phần nào tiến trình loãng xương, giảm được thoái hóa khớp.
Ở
hệ tiêu hóa: Giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
Ở
hệ thần kinh: Giúp chống stress, tăng oxy lên não, giảm được quá trình lão
hóa não.
-
Đối với sức khỏe người cao tuổi khi tập thể dục, chơi thể thao cần lưu ý
khi nhịp tim tăng trên 110 lần/ phút nên ngừng lại nghỉ ngơi.
-
Các loại hình tập là chạy bộ, bơi lội, đi xe đạp, đi bộ, chạy tại chỗ,
tập dưỡng sinh, thái cực quyền, thái cực kiếm, Yoga...
-
Tập mỗi lần tối thiểu 39 - 45 phút, 3 - 6 lần mỗi tuần thì mới có tác
dụng tốt cho sức khỏe.
-
Khi cần dùng thêm thuốc nên xin ý kiến của bác sĩ. Hiện nay có một
số loại thuốc có thể giúp cải thiện được tình trạng suy giảm trí nhớ như:
Tanakan, Giloba, Duxin...
