ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA CÁC BỆNH PHỤ KHOA THƯỜNG GẶP
BS. Vũ Thị Nhung
1. Các bệnh phụ khoa thường gặp là gì?
Bệnh phụ khoa là tên gọi chung của các bệnh của cơ quan sinh dục nữ. Những loại bệnh phụ khoa thường gặp là :
· Viêm nhiễm đường sinh dục.
· Rối loạn kinh nguyệt gồm các hình thức bệnh lý như : không có kinh, kinh kéo dài, đau bụng kinh, kinh nhiều, kinh ít, kinh thưa…
· Các khối u sinh dục: u lành tính hay ác tính ở âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, buồng trứng, vòi trứng.
· Dị dạng cơ quan sinh dục: màng trinh bít kín, không có tử cung, không có âm đạo, tử cung đôi, vách ngăn âm đạo.
· Sa sinh dục.
· Bệnh lý tuyến vú lành tính, ác tính.
2. Vì sao bị mắc các bệnh phụ khoa?
Tùy loại bệnh mà nguyên nhân bệnh phụ khoa sẽ khác nhau. Thí dụ như các trường hợp dị dạng sinh dục là do bẩm sinh có sự bất thường trong khi hình thành các cơ quan của cơ thể trong thời kỳ bào thai. Các trường hợp viêm nhiễm đường sinh dục xảy ra thường là do vệ sinh kém khi có kinh, khi giao hợp, đặc biệt là ở phụ nữ tuổi mãn kinh hoặc ở những bé gái do các chất nội tiết trong cơ thể kém nên không đủ khả năng giúp cơ thể bảo vệ đường sinh dục chống lại các vi trùng gây bệnh. Người phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai, HIV/AIDS….nếu người chồng hay người bạn tình của họ có quan hệ tình dục bừa bãi với nhiều người, nhất là với gái mại dâm.
Tâm lý chị em phụ nữ rất ngại đi khám phụ khoa vì đây là vấn đề tế nhị, không ai thích phơi bày thân thể của mình trước mặt người khác cho dù đó là thầy thuốc. Bên cạnh đó, họ sợ bị phát hiện ra bệnh nặng nên thường tự chữa theo lời mách bảo của bạn bè, người quen. Chỉ đến khi bệnh tiến triển nặng không thể chịu đựng được nữa thì họ mới chịu tìm đến thầy thuốc. Lúc ấy có khi đã quá muộn.
3. Tình hình mắc các bệnh phụ khoa hiện nay như thế nào?
Hiện nay, vẫn chưa có một nghiên cứu qui mô nào trên toàn quốc về tình hình mắc bệnh phụ khoa tại Việt Nam cũng như tại Thành phố Hồ Chí Minh được công bố đầy đủ. Tuy nhiên, chúng tôi có tổng kết tình hình bệnh tật tại Phòng khám phụ khoa của Bệnh viện Hùng Vương trong vòng 5 năm qua (mỗi năm trung bình có trên 13.000 người đi khám phụ khoa). Sơ bộ bước đầu có thể biết được lý do người phụ nữ đi khám phụ khoa là:
· Khám sức khoẻ định kỳ: 17,5%
· Huyết trắng nhiều: 37%
· Rối loạn kinh nguyệt: 30%
· Các loại bệnh có liên quan đến thai nghén: 5,9%
· Khối u: 9,6%
Trong đó : U lành tính: 90,3%
U ác tính: 9,7% (Ung thư cổ tử cung chiếm # 91%)
4. Ai dễ bị mắc các bệnh phụ khoa?
· Nhóm tuổi dậy thì: đa số đi khám bệnh vì rối loạn kinh nguyệt, thường là rong kinh rong huyết do vòng kinh không phóng noãn.
· Nhóm tuổi 20 - 40: dẫn đầu về tỉ lệ mắc bệnh viêm nhiễm đường sinh dục và các bệnh lý có liên quan đến thai nghén.
· Nhóm tuổi 41 - 50: dẫn đầu về tỉ lệ các bệnh về khối u, nhưng khối u ác tính lại xảy ra nhiều nhất ở nhóm tuổi >=51.
· Nhóm tuổi >=51: dẫn đầu về tỉ lệ bị bệnh sa sinh dục và ung thư đường sinh dục.
Các dấu hiệu biểu hiện thường gặp nhất khiến bệnh nhân (BN) phải đi khám là: huyết trắng nhiều, rối loạn kinh nguyệt, khối u bất thường ở bụng hoặc bộ phận sinh dục.
· Ung thư cổ tử cung :
Chiếm tỷ lệ cao ở phụ nữ có từ 4 con trở lên ( gấp 2 - 2,5 lần phụ nữ không có con hay có 1 con).
Tuổi thấp nhất là 24, cao nhất là 77 và trung bình là 55 tuổi.
5. Điều trị các bệnh phụ khoa như thế nào?
Tùy loại bệnh, tình trạng bệnh nhẹ hay nặng mà cách điều trị sẽ khác nhau, có thể là dùng thuốc (thuốc uống, đặt âm đạo, thuốc bôi hay chích…), đốt hay phẫu thuật…
Hiện nay, ngành y tế cũng đã có những phương tiện điều trị hiện đại như máy Laser CO2 , máy đông lạnh N2O có thể giải quyết việc điều trị các tổn thương bất thường ở cổ tử cung một cách hiệu quả, giảm bớt các trường hợp phải nhập viện.
Ngoài ra, nhờ tổ chức tốt phòng làm thủ thuật tại phòng khám nên đã tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân được điều trị và làm thủ thuật mà không cần phải nằm viện và bệnh nhân vẫn được theo dõi liên tục để kịp thời chữa trị khi có chuyển biến xấu.
Một số điều cần lưu ý trong điều trị bệnh phụ khoa:
- Nên tuân thủ đúng chế độ điều trị, dùng thuốc đúng liều và đủ thời gian để bệnh có thể được điều trị dứt hẳn.
- Nếu là các bệnh lây truyền qua đường tình dục, việc điều trị phải bao gồm cả điều trị cho chồng hoặc bạn tình và nên dùng bao cao su khi có quan hệ tình dục.
- Nếu là bệnh lý ác tính thì càng để lâu bệnh càng di căn xa, gây khó khăn và tốn kém cho việc điều trị mà lại không có kết quả.
- Không tự ý bỏ trị hoặc bỏ tái khám định kỳ nhất là đối với các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục và bệnh ác tính. Nhiều trường hợp sau điều trị vài ba ngày bệnh nhân thấy triệu chứng bớt, tưởng rằng đã hết bệnh nên không đi tái khám để được tiếp tục chữa trị, dẫn đến bệnh dễ tái phát, lờn thuốc, khó chữa và gây tốn kém thêm trong việc điều trị. Nặng hơn, bệnh có thể diễn tiến âm thầm, kéo dài và có những hậu quả nguy hiểm lâu dài về sau (vô sinh, thai ngoài tử cung, ung thư...)
Thực tế cho thấy, tỉ lệ bệnh nhân bỏ tái khám chiếm tỷ lệ khá cao (37%), thường không phải vì lý do nhà xa bệnh viện. Bệnh mà bệnh nhân bỏ tái khám nhiều nhất là viêm nhiễm đường sinh dục (50 - 60%). Có lẽ do sau 1 lần điều trị BN thấy bớt nên không tái khám. Đối với BN có bệnh u xơ tử cung, bướu buồng trứng thậm chí ung thư cổ tử cung thì tỷ lệ bỏ tái khám không điều trị phẫu thuật cũng lên đến 27,8%.
Tỷ lệ bỏ tái khám thấp ở nhóm <19 tuổi và nhóm >60 tuổi (24-25,5%), tỷ lệ bỏ tái khám cao ở nhóm 20 - 29 tuổi (40,8%).
6. Phòng bệnh như thế nào?
Bệnh phụ khoa đa số có thể phòng ngừa được và nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách (kể cả bệnh ung thư ở giai đoạn đầu) thì đều có thể chữa trị khỏi. Muốn vậy, chị em phụ nữ phải khám phụ khoa định kỳ mỗi năm ít nhất 1 lần. Khi có các dấu hiệu như huyết trắng nhiều, ra huyết âm đạo bất thường thì phải đi khám ngay. Thường xuyên tự khám vú, sờ nắn bụng để phát hiện khối u khi khối u còn nhỏ. Chị em có thể khám phụ khoa tại các TrạmY tế phường xã, khoa Sản tại các Trung tâm Y tế Quận huyện và các bệnh viện đa khoa, Trung Tâm Bảo Vệ Sức Khỏe Bà Mẹ Trẻ Em – Kế Hoạch Hóa Gia Đình (75A Cao Thắng Quận 3), bệnh viện Từ Dũ (284 Cống Quỳnh P. Phạm Ngũ Lão, Quận 1) và bệnh viện Hùng Vương (128 Hùng Vương P.12 Quận 5). Ở các nơi này, luôn luôn có đội ngũ thầy thuốc có kinh nghiệm, sẵn sàng khám, tham vấn và điều trị cho tất cả chị em phụ nữ khi có yêu cầu.
