Cần hiểu rõ thời kỳ tiền mãn kinh
Chỉ vừa bước qua tuổi 40, phụ nữ có thể gặp một loạt rắc rối như: rối loạn chu kỳ kinh, tăng trọng,có polype và u xơ, ợ nóng. Ðó chính là thời kỳ tiền mãn kinh mà các dấu hiệu đầu tiên đôi khi xuất hiện trước đó 10 năm.
Ðể giải quyết một số thắc mắc của chị em, hai chuyên gia BS Alain Tamborini và BS Jean-Michel Daninos ở BV Bouciaut và Pitié - Paris sẽ trả lời.
Những biểu hiển thay đổi hormon là gì?
Kỳ mãn kinh tương ứng với sự mất khả năng có con do buồng trứng ngừng hoạt động. Nhưng tuyến này vẫn còn tiết ra hormon nữ. Ðến tuổi 45, chúng bắt đầu trục trặc dần dần. Biểu hiện đầu tiên là rối loạn kinh kỳ. Những phụ nữ trước đây kinh nguyệt điều hoà thì lại bỗng không thấy có kinh trong suốt nhiều tháng. Lượng xuất huyết cũng thay đổi, thường ít đi, nhưng đôi khi cũng có thể xuất huyết rất nhiều, cộng thêm thiếu máu.
Vì sự tiết progesterone thường giảm trước tiên và lượng oestrogéne tăng, dẫn đến hiện tượng sung huyết. Các rối loạn giống với trước khi có kinh, nhưng nó lại kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng: nhức đầu, trướng bụng, ngực căng và đau, cổ chân sưng. Cũng có thể thay đổi tính khí (khó chịu, hung hăng, trầm cảm, mất ngủ).
Dậy thì sớm có dẫn đến mãn kinh sớm không?
Trái với thành kiến, chẳng có mối liên hệ nào giữa hai điều này. Ngược lại, người ta thấy rằng phụ nữ có nhiều bản năng vượt qua ngưỡng đó cùng tuổi với người mẹ, tất nhiên không ngoại trừ yếu tố di truyền. Một yếu tố khác ít được biết cũng ảnh hưởng đến tuổi mãn kinh là thuốc lá. Những người hút thuốc lá sẽ mãn kinh sớm 1-2 năm.
Có xét nghiệm nào để giúp người ta biết được là đang bước vào thời kỳ tiền mãn kinh?
Thật ra, không thể biết được chính xác về mặt khoa học. Việc đo lường hormon cho biết tình trạng hormone vào một lúc nào đó, nhưng vì thời kỳ tiền mãn kinh là có sự rối loạn về hormone, nên khi đo ngày thứ hai có thể khác với ngày thứ ba hoặc bốn. Không có cách điều trị nào nếu chỉ xét đến yếu tố này. Các triệu chứng lại rõ rệt hơn, nên cần phải ghi nhận lại để nói cho bác sĩ biết.
Phụ nữ có thể có thai cho đến tuổi nào?
Với đa số phụ nữ, kỳ tiền mãn kinh bắt đầu từ 45-50 tuổi. Nguy cơ có thai sẽ rất thấp. Ngược lại, 10% phụ nữ tiền mãn kinh sớm (khoảng 40-45 tuổi) thì khả năng có thai lớn hơn. Sự rụng trứng có thể xảy ra bất cứ lúc nào, mà người ta lại không biết do kinh kỳ không đều. Trong trường hợp này, nên dùng thuốc ngừa thai cho đến khi mãn kinh rõ rệt.
Ðiều gì sẽ xảy ra khi sử dụng thuốc ngừa thai?
Phụ nữ uống thuốc ngừa thai thì kỳ tiền mãn kinh không rõ rệt, mọi dấu hiệu đều bị che lấp. Chính vì thế, những phụ nữ có kinh không đều nên dùng thuốc ngừa thai nếu không có chống chỉ định.
Tại sao những u xơ tử cung hay khối u trong vú lại xuất hiện ở tuổi đó?
Sự tiết oestrogéne quá nhiều dẫn đến sự sản sinh tế bào: màng nhầy tử cung dày lên, mọc polype, u xơ, u cơ và u sợi. Những khối u này sẽ thoái hoá sau khi mãn kinh. Nhưng khi nó chảy máu hay khi người ta sợ nó chuyển sang ung thư thì nên can thiệp. Chính vì thế, cần phải được theo dõi thường xuyên trong thời gian này.
Bị "ứ hơi nóng" trước khi mãn kinh có bình thường không?
Chứng này xuất hiện trước kỳ mãn kinh trong 3/4 trường hợp. Trong phân nửa trường hợp, nó sẽ kéo dài hơn 5 năm, và trong 25% trường hợp thì hơn 10 năm. Ðôi khi nó chỉ thể hiện bằng mặt đỏ, hoặc quan trọng hơn là: đột nhiên cổ, mặt, vai nóng bừng lên và cảm giác như đang bừng bừng. Ðổ mồ hôi rất nhiều. Chứng này thường xảy ra ban đêm, kèm theo cảm giác nghẹt thở và mệt mỏi. May thay là có nhiều loại thuốc để chữa.
Làm sao để giảm bớt sự rối loạn hormone?
Người ta có thể làm được bằng cách điều trị bằng hormone nhưng rất cận thận vì chính các hormone đang bị rối loạn khó mà đoán trước. Nguyên tắc là bù đắp hormone thiếu hụt bằng progesterone (thuốc viên) mỗi tháng 10-20 ngày, và trong trường hợp cần thiết ở giai đoạn tiền mãn kinh là oestrogene liều nhẹ lúc đầu. Nghệ thuật điều trị là biết tìm ra liều lượng và thời gian thích hợp cho từng người. Vì những triệu chứng khó chịu đó có vẻ rất lâu dài. Việc điều trị mãn kinh thì dễ hơn, vì tình trạng lúc ấy đã bình quân, hormone ngưng sản xuất.
Uống thuốc hormone thì bị chống chỉ định, vậy người ta có thể trị chứng nóng bừng không?
Các loại hormone để điều trị tiền mãn kinh có thể giải quyết hữu hiệu triệu chứng nóng bừng. Nếu chống chỉ định, cũng còn có nhiều loại thuốc khác. Một số tác động đều não, số khác lại cải thiện sự tuần hoàn. Hiệu quả tuỳ theo từng người.
Minh Thu (Theo Prima)
