Bệnh động kinh - sự phóng lửa bất thường của não

Ảnh chụp cắt lớp não của một bệnh nhân bị động kinh. Mũi tên chỉ ổ co giật ở thùy trán.

Trên toàn thế giới có gần 50 triệu người mắc bệnh động kinh. Thế nhưng, những hiểu biết của mọi người về căn bệnh vẫn còn rất nghèo nàn. Sau đây là bàn luận của 2 chuyên gia thần kinh người Mỹ về căn bệnh này.

Đó là bác sĩ  Carl Bazil làm việc tại Bệnh viện Tôn giáo New York - Đại học y Columbia và bác sĩ Susan Herman làm việc tại Trung tâm Động kinh - Bệnh viện Đại học Brooklyn.

1. Bệnh động kinh được định nghĩa thế nào?

- Carl Bazil: Định nghĩa rất đơn giản, đó là khi một người có từ 2 cơn co giật vô căn trở lên. Từ “vô căn” ở đây ám chỉ cơn co giật không phải do nhiễm trùng não hay một hiện tượng có thể kiểm soát được, và không rõ đến từ đâu.

2. Tại sao lại phải là 2 lần? Một cơn co giật vô căn không đủ để nói rằng bạn bị động kinh?

- Carl Bazil: Chúng tôi nói 2 cơn co giật vì nếu bạn bị một cơn thì nguy cơ bị cơn thứ hai là rất nhỏ. Nhưng nếu bạn bị 2 cơn thì nguy cơ các cơn co giật tái phát lớn hơn nhiều và đó chính là bệnh động kinh.

3. Cơn co giật là gì?

- Susan Herman: Cơn co giật là sự phóng điện bất thường của não. Thông thường, các nơron thần kinh (tế bào não) trao đổi thông tin với nhau để làm những việc chúng ta vẫn làm hằng ngày như cử động, cười nói. Nhưng khi bạn bị co giật, các tế bào này hoạt động mãnh liệt hơn. Chúng đồng loạt phóng lửa. Chính sự phóng lửa bất thường này gây ra các biểu hiện của cơn co giật.

4. Loại co giật phổ biến nhất trong bệnh động kinh?

- Carl Bazil: Phổ biến nhất là cơn co giật cục bộ. Nó bắt đầu tại một khu vực của não và có thể là một cơn rất nhỏ, nhưng cũng có thể trở nên lớn hơn. Ví dụ, nếu cơn co giật bắt đầu ở thùy trán (nơi điều khiển cử động của tay), lúc đầu tay bạn sẽ lúc lắc không kiểm soát nổi. Cơn co giật có thể dừng lại ở đó. Nhưng nếu sự phóng lửa bất thường tiếp tục truyền tới những vùng khác của não, bệnh nhân có thể co giật toàn bộ nửa người. Cuối cùng, người bệnh ngất đi, ngã xuống đất trong cơn động kinh toàn thể, điều mà chúng ta thường được thấy trên phim ảnh. 

- Susan Herman: Cơn co giật thường bắt đầu ở thùy thái dương (vùng tham gia điều khiển tâm trạng và trí nhớ). Nếu nó bắt đầu ở đây, người bệnh có thể có cảm giác lo lắng hay sợ hãi, hoặc có những hồi ức đặc biệt hay cảm giác “đã nhìn thấy”. Đây là khởi đầu thông thường nhất mà người bệnh thường gặp.  

5. Nguyên nhân chính của bệnh động kinh?

- Susan Herman: Có rất nhiều lý do khiến người ta co giật. Một trong những nguyên nhân hay gặp nhất là nhiễm trùng não, chấn thương ở đầu, tiền sử đột quỵ hoặc tổn thương khác ở não. Tuy nhiên, ở rất nhiều bệnh nhân, chúng tôi không thể tìm ra nguyên nhân. 

Gần đây, đã có những bằng chứng khoa học cho thấy nhiều dạng động kinh mang yếu tố di truyền: Một số bất thường trong quá trình hình thành não hoặc trong cách mà các tế bào thần kinh tương tác có thể truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

6. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi nào?

- Carl Bazil: Bệnh chủ yếu xuất hiện ở người rất trẻ hoặc người rất già, do những nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, động kinh vẫn có thể xuất hiện ở bất cứ thời điểm nào.

7. Cơn co giật thường kéo dài bao lâu?

- Carl Bazil: Phần lớn cơn co giật kéo dài 1-2 phút. Những cơn động kinh nhỏ thường rất ngắn, và có thể chỉ kéo dài vài giây. Nhưng những cơn động kinh lớn cũng chỉ kéo dài nhiều nhất 2 phút.

8. Có thể dự đoán khi nào cơn co giật sẽ xuất hiện?

- Carl Bazil: Hoàn toàn không. Điều gay go nhất đối với những cơn co giật trong động kinh là không thể biết khi nào chúng sẽ đến. Một bệnh nhân điển hình có thể bị một cơn/tháng.

9. Những điều cần lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân lên cơn động kinh?

- Carl Bazil: Cái khiến chúng tôi lo ngại nhiều nhất là cơn co giật - co cứng toàn thể, hay cơn động kinh lớn. Đó là khi người bệnh mất ý thức, ngã xuống sàn và có những cử động co giật toàn thân. Chúng thường chỉ kéo dài 1-2 phút, nhưng khi này người bệnh không có khả năng tự vệ. Điều quan trọng là giữ để họ không làm tổn hại chính bản thân.

Cần chú ý để người bệnh không đập đầu xuống nền bê tông. Trong thời gian hồi phục, họ vẫn mất ý thức nên không thể bảo vệ đường thở của mình. Mọi người thường lo là bệnh nhân động kinh sẽ nuốt mất lưỡi của mình. Điều này không thể xảy ra vì lưỡi đã được gắn cố định rồi. Nhưng sẽ rất nguy hiểm nếu bệnh nhân nằm ngửa và tiết ra quá nhiều nước bọt, họ có thể hít nước này vào phổi. Vì vậy, cách tốt nhất là xoay cho người bệnh nằm nghiêng. 

10. Bệnh nhân động kinh có thể có cuộc sống bình thường?

- Carl Bazil: Hoàn toàn có thể. Đa số rường hợp bệnh có thể kiểm soát bằng thuốc. Nếu thuốc không hiệu quả (hiện đã có một số bệnh nhân như vậy), có thể dùng phương pháp phẫu thuật.

Ngoài ra, còn có phương pháp nội khoa sử dụng máy kích thích thần kinh phế vị, ở một số ít bệnh nhân phương pháp này cũng tỏ ra hiệu quả. Nói chung, phần lớn bệnh nhân có thể có một cuộc sống bình thường.

Thu Thủy (dịch từ Healthology)

Đau đầu, chóng mặt, động kinh...

Bệnh đau nửa đầu Migraine
Bệnh đau nửa đầu ở thanh thiếu niên
Bệnh đau đầu từng chuỗi
Bệnh động kinh
Bị động kinh do giun đũa chó chui lên não
Bộ não bắt đầu ì ạch từ tuổi 40
Chóng mặt, chứng bệnh thường gặp
Chóng mặt, nỗi khổ của nhiều người
Chứng kinh phong
Chứng đau nửa đầu có thể mang tính gia đình
Chứng đau đầu căng cơ
Chữa động kinh khi mang bầu
Các bệnh đau đầu thường gặp và cách phòng trị
Dùng thuốc điều trị bệnh động kinh
Dự phòng và điều trị say sóng
Hoóc môn là tác nhân chính gây bệnh đau nửa đầu
Khiêu vũ khiến đầu óc sảng khoái và giúp chữa bệnh
Kẹp điện thoại bằng đầu làm giảm lượng máu tới não
Lần đầu tiên phẫu thuật nối dây thần kinh tay với máy tính
NGẤT
Nhức đầu
Nhức Đầu - BS. Bùi Văn Thọ
Những hiểu biết mới về động kinh
Phòng chống say tàu xe bằng cách bấm huyệt Hợp cốc
Trăng tròn không kích thích cơn động kinh
Trị bệnh say tàu xe không cần thuốc
Tìm hiểu về bệnh chóng mặt
Tại sao ta chóng mặt
Tập thể dục chữa chứng chóng mặt hiệu quả
Vài cách chữa đau đầu đơn giản
Điều trị bệnh động kinh trong thời kỳ thai nghén
Đừng coi thường triệu chứng chóng mặt

Thần kinh ngoại biên

Bệnh của 12 đôi dây thần kinh sọ não
Bệnh nhược cơ
Bệnh đau dây thần kinh tọa
Bệnh đau thần kinh tọa
Chuột rút
Chữa đau thần kinh tọa bằng Đông y
Liệt chân tay do thiếu kali
Làm thế nào khắc phục chứng giật chân
Trung - tây y hối thông về đau thần kinh tọa - tọa đồn phong (tọa điến phong)
Ðau dây thần kinh số V - BS. Vũ Thanh Bình
Ðau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm - BS Huỳnh Thị Liễu
Đau dây thần kinh liên sườn

Rối loạn giấc ngủ

10 phút ngủ trưa tốt hơn 2 giờ ngủ thêm về đêm
Các loại rối loạn giấc ngủ
Giấc ngủ sâu giúp ta 'nuốt trôi' thông tin
Khi con người mất ngủ
Mât ngủ và phương cách điều trị
Ngày càng có nhiều người bị thiếu ngủ
Ngủ và mơ
Ngủ và ngáy nhiều làm tăng nguy cơ đột quỵ
Những lời khuyên để có một giấc ngủ ngon
Phòng và trị chứng mất ngủ
Rượu và những rối loạn giấc ngủ
Rối loạn khi ngủ báo hiệu nhiều vấn đề sức khoẻ
Thuốc mới giúp giảm tác hại của bệnh thiếu ngủ
Tìm lại giấc ngủ
Tìm ra chất trị chứng ngủ rũ
Uống cà phê vào buổi chiều cũng gây mất ngủ
Ác mộng và cơn kinh hoàng ban đêm

Vấn đề trí nhớ

10 dấu hiệu báo trước bệnh mất trí nhớ
10 mùi giúp phát hiện bệnh mất trí
Bệnh suy giảm trí nhớ
Bộ não lấy lại ký ức như thế nào
Chuyêm mục: "những vân đề của trí nhớ"
Chuyêm mục: "những vân đề của trí nhớ"
Chuyên mục: trí nhớ của bạn
Chứng giảm trí nhớ do học không đúng cách
Ecstasy ảnh hưởng nghiêm trọng tới trí nhớ
Nhai kẹo cao su giúp tăng cường trí nhớ
Nhớ và giảm trí nhớ
Suy giảm trí nhớ sẽ dẫn đến sa sút trí tuệ
Thiếu sắt nhẹ cũng gây giảm trí nhớ
Thực phẩm béo gia tăng sự mất trí nhớ
Tìm ra protein giúp nhớ lâu
Uống rượu vừa phải tốt cho trí nhớ
Để có sức khỏe và trí nhớ tốt trong mùa thi

Các bệnh thần kinh

Bổ sung nguyên tố vi lượng không ảnh hưởng đến trí tuệ
Chẩn đoán và điều trị liệt nửa người
Chứng suy nhược thần kinh
Con người nhìn bằng gì
Các rối loạn sau chấn thương sọ não
Cải thiện lâm sàng đáng kể với mirapex khi dùng trị bệnh parkinson
Ghép não - khả nắng và hiện thực
Hoại não, nguyên nhân bạo lực, giết người
Món ăn bổ dưỡng cho người suy nhược thần kinh
Ngậm chất ngọt làm tăng khả năng chịu đau
Những bí ẩn của não bộ con người
Những câu hỏi thường gặp về bệnh Alzheimer
Não thùy của bạn tâm sự
Não: bộ chỉ huy của thế giới kỳ diệu
Phát hiện mới của ngành thần kinh học: não người có khả năng tái tạo?
Phát hiện sớm bệnh Alzheimer bằng kỹ thuật chụp cắt lớp não
Thiên tài & hội chứng ASPERGER
Triển vọng tái tạo dây thần kinh tủy sống
Trà giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer
Trà xanh giúp chống bệnh Parkinson
Tập thể thao giúp ngừa bệnh Parkinson
Vi khuẩn thông thường có thể gây bệnh Alzheimer
Việc rèn luyện có thể làm thay đổi não bộ

Các nguyên nhân hại não

Cảnh giác với thuốc "tăng trí tuệ" khi bước vào mùa thi
Ecstasy gây tổn hại não bộ
Hút thuốc ngừa được bệnh Parkinson
Nghiện rượu dễ dẫn đến loạn thần
Nghễnh ngãng vì… hút thuốc lá
Sảng run do rượu - bệnh có thể gây chết người
Sắt là thủ phạm chính gây bệnh Parkinson
Thay đổi lối sống giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer
Thuốc 'lãng quên' - sản phẩm gây nhiều tranh cãi

Đột quỵ - tai biến mạch máu não

Biến chứng thường gặp ở người bị tbmmn cách phòng chống
Bụng phệ làm tăng nguy cơ đột quỵ
Chăm sóc bệnh nhân sau tai biến mạch máu não tại nhà
Coi chừng mất trí sau đột quỵ
Hẹp động mạch cảnh gây tai biến mạch máu não
Nguy cơ đột quỵ ở nữ có liên quan đến di truyền
Phát hiện nguy cơ đột tử dựa vào một loại protein
Phòng ngừa tai biến mạch máu não do cao huyết áp - BS Huỳnh Thị Liễu
Phòng ngừa tai biến mạch não
Tai biến thiếu máu não thoáng qua
Tai biến thiếu máu não thoáng qua
Tin vui với người bệnh tai biến mạch máu não
Vỡ túi phình mạch não

 

THƯ MỤC Y HỌC PHỔ THÔNG
Bệnh da liễu
Bệnh hệ huyết học
Bệnh hệ hô hấp
Bệnh hệ tim mach
Bệnh hệ tiêu hóa
Bệnh hệ tiết niệu
Bệnh ngoại khoa
Bệnh nhãn khoa
Bệnh nội tiết
Bệnh tai mũi họng
Bệnh thường gặp
Bệnh thần kinh
Bệnh truyền nhiễm và ký sinh
Bệnh tâm thần
Bệnh ung bướu
Da liễu - Bệnh của tóc
Da liễu - Bệnh dị ứng
Da liễu - Bệnh ngoài da
Da liễu - Chăm sóc da
Da liễu - Các vấn đề về da
Da liễu - Mụn
Hệ cơ xương khớp - Bệnh cơ và tập luyện
Hệ cơ xương khớp - Bệnh khớp và gout
Hệ cơ xương khớp - Bệnh xương và cột sống
Pháp y
Phương tiện chẩn doán
Sức khỏe du lịch
Sức khỏe sinh sản
Thẩm mỹ