Các bệnh đau đầu thường gặp và cách phòng trị
 |
| Có nhiều yếu tố dẫn đến cơn đau đầu. |
Đau đầu có thể là triệu chứng của các bệnh mạch máu não, u não, viêm nhiễm vùng đầu mặt cổ, hội chứng giao cảm cổ sau, rối loạn thần kinh chức năng... Với mỗi căn nguyên, bệnh nhân cần áp dụng một cách xử trí riêng.
Đau đầu do căng thẳng thần kinh
Còn được gọi là đau đầu co cơ hay đau đầu tâm lý, nữ bị nhiều hơn nam, bệnh nhân chủ yếu ở tuổi trung niên, là những người trầm cảm, lo âu.
Triệu chứng: Thường đau ở hai bên đầu, đau thường xuyên, không có cảm giác đập theo mạch nẩy; bệnh nhân cảm thấy như đầu bị bó chặt lại từ hai thái dương hay vùng chẩm, vùng cổ, khởi phát từ từ, có thể kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần...
Điều trị: Dùng các loại thuốc an thần, thuốc chẹn beta hay chống trầm cảm.
Đau đầu từng chuỗi
Là một loại đau đầu do căn nguyên mạch máu, gặp chủ yếu ở nam giới tuổi trung niên và phần lớn là có hút thuốc. Các cơn đau xuất hiện sau khi ngủ từ 1 đến 3 giờ và khi tỉnh dậy, bệnh nhân đã thấy đau đầu nặng. Các cơn đau hay tái phát, ngày có thể đau nhiều lần và kéo dài nhiều ngày hay nhiều tuần liền. Cơn đau chỉ khu trú ở một nửa đầu, đau nhiều ở sau mắt lan ra trán và thái dương, cảm giác đau ở sâu và không đập theo nhịp mạch. Có thể kèm theo các triệu chứng như mặt nề, chảy nước mắt, ngạt mũi, chảy nước mũi, ra nhiều mồ hôi, sa mí mắt và co đồng tử cùng bên, không buồn nôn và nôn.
Hiện nay loại đau đầu này được coi là rối loạn thần kinh - hóa học có chu kỳ của cơ thể. Thường điều trị thường bằng corticoid, lithium, methysergid...
Đau nửa đầu
Là một loại đau đầu do căn nguyên mạch máu, xuất hiện thành từng cơn và nguyên nhân vẫn chưa được biết rõ. Có hai dạng lớn:
- Đau nửa đầu không có triệu chứng báo trước: Thường xuất hiện vào buổi sáng khi mới ngủ dậy, có khi vào ban đêm, ít khi xảy ra vào ban ngày. Cơn đau thường khởi phát từ từ và đạt đến đỉnh cao sau vài giờ. Lúc đầu, người bệnh chỉ đau ở một bên đầu (thường ở vùng thái dương - trán) rồi dần dần lan ra cả đầu; đau chủ yếu ở phần sọ, ít khi thấy đau ở phần mặt. Đau theo nhịp đập của mạch và nặng lên khi hoạt động, nên bệnh nhân thường thích nằm trong buồng tối yên tĩnh. Triệu chứng kèm theo có thể là buồn nôn và nôn, mạch chậm, huyết áp cao và nhạy cảm với các mùi. Cơn đau thường kéo dài từ vài giờ tới vài ngày và để lại cảm giác ê ẩm trong đầu sau đó.
- Đau nửa đầu có triệu chứng báo trước: Thường khởi đầu bằng những triệu chứng thần kinh khu trú ở vỏ não hoặc thùy não rồi phát triển dần dần trong 5-20 phút, kéo dài ít hơn 60 phút. Tiếp theo đó là đau đầu, buồn nôn và sợ ánh sáng; có thể rối loạn thị lực cùng bên đau, có cảm giác như kiến đốt, kim châm, yếu nửa người, nói khó hoặc mất ngôn ngữ. Các triệu chứng kéo dài dưới 60 phút và bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn; đây là điểm khác biệt lớn nhất để phân biệt với những chứng đau đầu khác.
Trong lúc đang đau nửa đầu, nên tránh stress, kiêng ăn chocolate, phomat, cà phê, rượu, thuốc lá hay thuốc ngừa thai vì chúng có thể tạo điều kiện cho bệnh dễ xuất hiện hơn. Để điều trị chứng đau nửa đầu, thường phải sử dụng đến các thuốc nhóm ergotamin. Phòng bệnh đau nửa đầu bằng các thuốc chẹn beta, ức chế canxi và kháng serotonin.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy, những người đau nửa đầu thường có nhiều nguy cơ bị hen.
Một số người bị nhức đầu sau khi quan hệ tình dục (ở cả nam lẫn nữ). Ngoài ra, vi khuẩn Helicobacter Pylori (thường gây ra chứng bệnh viêm loét dạ dày tá tràng) cũng có vai trò trong một số trường hợp đau đầu do nó gây viêm và biến đổi nội mạc mạch máu. Cách chữa loại đau đầu này là dùng kháng sinh.
Để phòng ngừa chứng đau đầu, nên hạn chế dùng rượu, chocolate, đồ ăn nhiều mỡ, mì chính, dùng ít các gia vị cay nóng... và cố gắng hạn chế mất ngủ, stress hay hút thuốc lá. Việc sinh hoạt, ăn ngủ điều độ và tập thể dục hằng ngày cũng có tác dụng rõ rệt trong việc điều hòa các căng thẳng thần kinh và giúp cho giấc ngủ thuận lợi hơn. Ngoài ra, trước khi đi ngủ và sáng sớm lúc thức dậy, nên dùng bàn tay xoa bóp vùng trán, hai bên thái dương và quanh hai hố mắt, đỉnh đầu... để hạn chế sự phát sinh của các cơn đau đầu.
Khi bị đau đầu, có thể chữa bằng cách bấm mạnh vào điểm giữa hai lông mày và day thành những vòng tròn nhỏ, rồi đặt hai ngón tay trỏ vào góc ngoài của hai đuôi mắt và xoa vuốt ngược lên phía trên. Sau đó, đặt 2 ngón tay trỏ lên huyệt thái dương và xoa thành những vòng tròn nhỏ. Việc cử động và xoa bóp cổ gáy cũng có hiệu quả tương tự vì chúng làm giảm sự căng thẳng và co rút gây đau của các cơ ở vùng vai, gáy.
BS Long Hà, Thanh Niên
