NHỮNG HIỂU BIẾT MỚI VỀ ĐỘNG KINH

BS. DƯƠNG MINH HOÀNG

(Theo Medecinenet 1998)

1. Động kinh là gì?

Động kinh xảy ra khi các tế bào thần kinh trong não cho ra một xung động bất thường, đột ngột, biểu hiện thường bằng các cơn co giật. Cơn co giật cần phân biệt với động kinh. Động kinh là một tình trạng trong ấy có nhiều cơn co giật tái phát dưới một bệnh lý mạn tính nào đó. Định nghĩa này chứng tỏ nếu một người có một cơn co giật hay những co giật tái phát, nhưng do hoàn cảnh nào đó chữa khỏi hay tránh được như sốt cao co giật, không phải là động kinh. Động kinh coi như một hiện trạng lâm sàng hơn là một bệnh riêng biệt dù có nhiều hình thái nguyên nhân động kinh.

Có đến 1% dân Mỹ hay khoảng 2,5 triệu người mắc động kinh. Những nguyên nhân động kinh được biết hiện nay là chấn thương sọ não, bướu não, ngộ độc chì, các vấn đề trong phát triển não bộ trước lúc ra đời, một vài bệnh lý di truyền hay nhiễm trùng đều có thể gây ra động kinh. Tuy vậy, vẫn còn có đến 1/2 trường hợp không rõ nguyên do.

Động kinh xảy ra khi các tế bào thần kinh ở não phát ra xung động cao gấp 4 lần mức bình thường, tạo ra cơn co giật. Có nhiều thuốc hiện nay kiểm soát được cơn động kinh ở hầu hết mọi bệnh nhân, giúp họ tương đối được khỏe mạnh và có khả năng sinh sống, tình dục bình thường. Tuy thế, còn có ít ra 200 ngàn bệnh nhân Mỹ vẫn bị lên cơn co giật nhiều hơn một lần trong tháng. Cuộc sống của họ thường xuyên bị cản trở bởi các cơn co giật không kiểm soát được và các bệnh phối hợp khác. Trong thập niên qua, chúng ta hiểu biết thêm khá nhiều về động kinh, nhưng vẫn còn các thảm kịch trong cuộc sống của những người mắc phải bệnh này.

2. Những nguyên nhân nào gây ra bệnh động kinh?

Những khảo cứu cơ bản tìm cách xác định rõ siêu vi, di truyền hay các yếu tố khác gây ra động kinh. Những hiểu biết này còn là cơ sở cho việc triển khai nhiều phương pháp cải tiến mới về phòng ngừa và điều trị căn bệnh này.

3. Những phương tiện chẩn đoán nào mới nhất?

Những nhà khoa học đã sử dụng nhiều kỹ thuật mới như: chụp cắt lớp bằng phát xạ hạt positron (PET) và chụp cộng hưởng từ não (magnetoencephalography) để chẩn đoán động kinh và xác định rõ nơi khởi động co giật.

4. Hiện nay, có biện pháp nào điều trị hữu hiệu không?

Lãnh vực của những khảo cứu thần kinh học là triển khai những thuốc chống động kinh an toàn, dung nạp tốt nhằm kiểm soát được cơn co giật. Các khoa học gia hiện đang thử nghiệm nhiều thuốc mới và tốt hơn trên nhiều bệnh nhân.

5. Đã có tiến bộ và triển khai nhiều kỹ thuật mổ mới

Hình thức điều trị này thực hiện trong các trung tâm khảo cứu lâm sàng, nay là một biện pháp lựa chọn mới cho nhiều bệnh nhân động kinh, cả trẻ em. Với những bệnh nhân không thể kiểm soát được cơn co giật bằng thuốc, biện pháp giải phẫu giúp người bệnh có giấc mơ hiện thực sẽ không còn bị lên cơn nữa. Những kỹ thuật tiến bộ hiện nay có thể xác định chính xác nơi co giật xuất phát từ não và cần mổ đến đâu mà không ảnh hưởng đến tiếng nói hay khứu giác. Theo lượng định hiện nay, các BS cho là vào 5.000 bệnh nhân mới ở Hoa Kỳ có thể thích hợp được giải phẫu như thế mỗi năm.

6. Những khảo cứu mới nào hiện nay đã làm được?

Hy vọng về những cách điều trị tốt hơn, biện pháp chữa khỏi hẳn và cuối cùng ngăn ngừa động kinh có trong các khảo cứu hiện nay về thần kinh học. Viện quốc gia về bệnh thần kinh và tai biến mạch não (NINDS), là một trong 17 Viện Y tế quốc gia (NIH) nằm tại Bethesda, Maryland (Hoa Kỳ) là nơi hỗ trợ rộng lớn nhất, tầm vóc quốc gia chuyên khảo cứu về hệ thần kinh trung ương. Hiện nay, Viện NINDS hướng dẫn, hỗ trợ nhiều chương trình khảo cứu căn bản và lâm sàng rộng lớn, nhằm mục đích gia tăng sự hiểu biết về hơn 600 bệnh thần kinh, bao gồm cả động kinh. Viện này cũng khảo cứu về cấu trúc, hoạt động và mọi thương tổn đến não bộ con người. Hầu hết các khảo cứu hỗ trợ bởi NINDS được chủ đạo bởi các khoa học gia ở các viện tư cũng như công thuộc nhiều trường đại học, y khoa và bệnh viện.

Tại Viện Bethesda, Maryland, các bệnh nhân động kinh đã tình nguyện chịu nhiều thử nghiệm rộng lớn, sử dụng đến các kỹ thuật chụp mới nhất cũng như tham dự vào việc thử nghiệm các thuốc chống động kinh mới nhất hay phải trải qua điều trị ngoại khoa.