BIẾN CHỨNG THƯỜNG GẶP Ở NGƯỜI BỊ TBMMN CÁCH PHÒNG CHỐNG

Hiện nay một số người bị TBMMN ngày càng tăng. Tại Mỹ, một trong 3 nguyên nhân đầu tiên gây chết tại Mỹ, ước lượng khoảng chừng 500.000 người Mỹ mỗi năm bị TBMMN. Trong số đó khoảng 50% cần được sự giúp đỡ bệnh viện. Tuổi thường gặp: 60-70 tuổi ở tuổi đó thì thường mắc phải nhiều chứng bệnh khác nhau (tăng HA, tăng lipid trong máu, xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành...). Do đó cần nắm một số điểm căn bản để xử trí một số biến chứng, thông thường của người bị TBMMN. Biến chứng bao gồm: loét, cứng khớp, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, tuột vai.

A. Loét

Vết loét thường xảy ra vùng lưng bệnh nhân. Thường gặp nhiều từ đốt sống từ L₁ trở xuống.

Đề phòng để tránh loét

- Giữ gìn vệ sinh chung sạch sẽ: tắm rữa hoạc lau sạch bệnh nhân mỗi ngày.

- Thoa bột tale hoặc phấn vùng lưng bệnh nhân hoặc chỗ bị hâm.

Nên xoay trở đổi vị trí bệnh nhân 2h\lần.

Đã có vết loét

- Cần chăm sóc vết loét thật kỹ, rữa vết thương, thay băng vết thương mỗi ngày, không nên để cho vết thương chạm xuống mặt giường (có thể dùng vỏ bánh xe sạch).

- Khi vết thương có nhiễm trùng, ngoài việc giữ gìn sạch sẽ vết thương, cần dùng kháng sinh để điều trị thêm (ghi chú: hỏi xem bệnh nhân có dị ứng loại kháng sinh nào không, có thể làm kháng sinh đồ, nên dùng loại kháng sinh có phổ rộng ví dụ Amoxilline (2g/ngày) hoặc cefalixin (1.5g/ngày) đơn độc hoặc phối hợp Bactrim (480 mg x 2l/ ngày)....

B. Cứng khớp

Người bệnh hôn mê hoặc tĩnh nằm kéo dài mà không được vận động hoặc chủ động.

Đề phòng trước khi bị cứng khớp

Khi bị TBMMN dù bệnh nhân có hôn mê hay không, vẫn phải tiến hành vận động ngay từ đầu; xoa bóp nhẹ các khớp ở tứ chi. Mục đích làm cho các khớp vận động tránh bị cứng khớp.

Trường hợp cứng khớp

Như một diễn biến bình thường, lúc đầu là liệt mềm sau đó một vài tuần hoặc vài tháng chuyển thành liệt cứng (có trường hợp liệt mềm). Do đó cần tập VLTL đúng quy cách để giải quyết cứng khớp cho bệnh nhân.

C. Viêm đường tiết niệu

Cũng thường xảy ra bệnh nhân bị TBMMN, đa số nữ nhiều hơn nam.

1. Triệu chứng thường gặp

- Cấp tính sốt cao hoặc có trường hợp mãn tính sốt nhẹ hoặc không sốt.

- Người mệt mỏi đi kèm với tính chất: đái rát, đái buốt, đái rắt, tiểu lỏng... Cũng có thể sau khi đi tiểu xong cảm giác đau nhiều vùng hạ vị (cơn đau có thể từ 15 phút-1 giờ).

2. Vi khuẩn thường gặp

- Escherichia. Coli, Kledsiella hay là Enterobacter, Proteus, Morganella, Brovidencia, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus, Saprophylicus, Enterrococus, Candida albicaus, Saprophylicus aureus.

3. Xét nghiệm cầu làm

- Tổng phân tích nước tiểu.

- Căn addis.

- Kháng sinh đồ.

- Chụp thậu ngược dòng.

4. Thuốc Tây

·         Sulfisoxazole (0,5-1g mỗi 6h)

·         Nitrofurautoin (50-100mg mỗi 6h)

·         Cefalexin (250-500mg mỗi 6h)

·         Ofloxacin (200mg mỗi 12h)

Thời gian dùng 7 ngày-14 ngày.

5. Đề phòng viêm đường tiết niệu

·         Blu tiểu tự chủ: cố gắng giữ vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần vệ sinh, tắm rữa hoặc lau mình mỗi ngày, lau khô, tránh ẩm ướt.

·         Blu tiểu không được sau tai biến mạch máu não.

* Điều đầu tiên, chườm nóng, chườm lạnh cho bệnh nhân; hoặc có thể châm cứu hoặc có thể dùng một thuốc lợi tiểu nhẹ (VD: Râu mèo, râu bắp...).

* Nếu điều kiện trên, không giải quyết được, giải quyết bằng phương pháp thông tiểu ?, đảm bảo vệ sinh thật sạch, tránhthông tiểu nhiều lần gây viêm đường tiết niệu cho blu.

6. Viêm đường tiết niệu: có phát hiện triệu chứng trên

·         Xét nghiệm nước tiểu, làm kháng sinh đồ.

·         Dùng kháng sinh điều trị.

D. Viêm phổi

1. Triệu chứng thường gặp ở người lớn tuổi, không điển hình do đó nhất thiết phải chụp X quang phim phổi để chẩn đoán, ngoài ra có một số triệu chứng đi kèm: sốt ho, đờm nhiều, lú lẫn hoặc cũng có trường hợp ho ngày càng tăng, đờm nhiều, khó thở, sốt.

2. Vi khuẩn thường gặp

Legionella preumophila, C. preumoniae, M. pneumoniae, kết luậnebsiella - pneumoniae, S aureus.

3. Xét nghiệm cầu làm: X quang phim phổi

- Công thức máu: NGFL-VS

4. Đề phòng tránh viêm phổi

- Vệ sinh sạch sẽ răng miệng sau khi ăn và trước khi ngủ.

- Mỗi sáng chải răng sạch, móc đàm nhớt, đỡ ngồi vỗ lưng đều 2 bên phế trường, tránh ứ đọng đờm rãi.

5. Viêm phổi

- X quang tim phổi, đếm bạch cầu, cấy đờm làm kháng sinh đồ...

- Dùng kháng sinh điều trị.

E. Tuột vai

Đây cũng là trường hợp gặp rất nhiều bệnh nhân bị TBNNN, đây vần đề điều trị khó khăn, hiệu quả phục hồi rất kém, do đó bác sĩ cầu khám, xem xét cho kỹ để phát hiện và xử lý kịp thời.

* Dùng khăn nâng cánh tay bệnh nhân lên có thể suốt ngày.

* Tập VLTL giúp blu phục hồi nhanh hơn.

* Châm cứu giúp blu phục hồi nhanh hơn.