Những điều cần biết để dự phòng biến chứng ác tính

Tác giả : GS. PHẠM GIA ÐỨC

ÐẠI CƯƠNG

Bệnh tế bào nuôi có nguồn gốc từ nhau thai đến nay vẫn là một bệnh lý không hiếm lắm ở nước ta cũng như nhiều quốc gia châu Á khác (30,02 cho 1.000 ca sinh và 2,6 cho 1.000 ca có thai theo số liệu bệnh viện).

Bệnh gây tử vong chính do biến chứng ác tính cho các cơ quan hệ trọng trong cơ thể như phổi, não, gan, thận v.v...

Tính chất di căn lan tràn của ung thư tế bào nuôi cũng giống như các bệnh ung thư khác, tuy nhiên chúng ta có thể chữa trị và phòng ngừa được nhiều trường hợp nếu người bệnh biết quan tâm tới thời kỳ hậu thai trứng của mình và bác sĩ biết phát hiện bệnh sớm trước khi vượt qua khỏi tầm kiểm soát hiện nay. Vấn đề cơ bản của sự theo dõi là dựa vào lâm sàng kết hợp với các dấu chứng cận lâm sàng (X-quang, test miễn dịch...) mang lại theo quy ước chung đối với bệnh tế bào nuôi. Bản chất của thai trứng nói chung lành tính nhưng có lúc mang tiềm năng ác tính như thai trứng xâm lấn hay ung thư tế bào nuôi (choriocarcinoma).

BỆNH LÝ HỌC THAI TRỨNG

Ðặc điểm của thai trứng là sự tăng sản tân tạo (neoplastic proliferation) của lớp tế bào nuôi và hội bào (cytotro-phoblasts và syncytiotro-phoblasts), chủ yếu là lớp tế bào nuôi của gai nhau biến thành rất nhiều túi nhỏ giống như chùm nho chứa đầy nước làm tử cung căng to ra, lấn át không còn bào thai ở trong nên gọi là thai trứng toàn phần; hoặc vừa có thai vừa có trứng nên gọi là thai trứng bán phần. Ở giữa mỗi gai nhau là tổ chức đệm cơ mạch máu nhỏ dẫn máu đến và máu đi để nuôi dưỡng thai. Trong thai thường, vây quanh trục huyết quản này là lớp tế bào nuôi và hội bào, nhưng khi biến thành thai trứng và ác tính hóa, lớp tế bào nuôi và hội bào đều tăng sản hoặc loạn sản (anaplasia). Có tác giả (Hertig) trước đây dựa vào hình ảnh vi thể tế bào học này để tiên lượng khả năng ác tính của thai trứng bằng cách phân chia ra 6 nhóm tế bào từ nhẹ đến nặng, nghĩa là từ tăng sản nhẹ đến loạn sản nặng với sự xâm lấn vào nội mạc tử cung và phân bào mạnh.

Buồng trứng hai bên do lượng hCG (human chorionic gonadotropin) tăng tiết ở ngưỡng cao kích thích làm cho những nang trứng hoàng thể hóa (theca luteinization) to ra nhiều (trên 6cm) ở một hay hai bên và chỉ trở lại bình thường sau khi lấy hết thai trứng trong tử cung. Hiện nay người ta phải dựa vào sự tiến triển của bệnh trên lâm sàng để tiên lượng tình trạng ác tính hóa của thai trứng.

DIỄN TIẾN LÂM SÀNG

Người phụ nữ mất kinh nghĩ là mình có thai nhưng đột nhiên ra máu đen âm đạo, đau bụng từng cơn dẫn đến sẩy trứng (ra từng chùm túi trứng nhỏ). Nhiều khi lại ra máu tái phát nhiều lần trong nhiều tuần lễ, vì vậy có khi dẫn đến chẩn đoán lầm là dọa hư thai. Tuy nhiên có những triệu chứng bất thường khác như buồn nôn hay nôn nhiều và kéo dài so với có thai bình thường, đặc biệt là dấu hiệu nhiễm độc thai sớm trong 3 tháng giữa thai kỳ, tăng huyết áp, tử cung to ra nhanh so với tuổi thai. Có một số ít bệnh nhân thai trứng được điều trị với chẩn đoán lầm là hư thai khó tránh, trừ khi có ra túi trứng trước hay nạo ra trứng. Phân nửa tử cung to hơn tuổi thai, còn lại tử cung phát triển bình thường, đôi khi lại nhỏ hơn bình thường do thai trứng thoái triển. Ở tuổi thai 20 tuần lễ, nắn tử cung bên ngoài không thấy các phần thai, không nghe được tim thai. Khi đó nếu nghi ngờ thai trứng phải đo ngưỡng hCG trong máu hay nước tiểu. Tuy vậy cần cảnh giác vì trong khoảng thai từ 1,5-2 tháng, lượng hCG có thể đạt tới 50.000đvqt/lít-600.000đvqt/lít, nhưng sau đó giảm xuống dưới 20.000đvqt/lít ở 100 ngày tuổi.

Thai trứng tiến triển có nồng độ rất cao, từ 1,5-2 triệu đvqt/lít và chỉ xuống thấp khi nó thoái triển.

Các test thai hiện nay đang sử dụng trong các bệnh viện ở nước ta là test miễn dịch (immunologic-tests), dựa trên nguyên tắc ức chế sự ngưng kết và coi đó là chỉ số (indicator), dùng hạt latex nhỏ hoặc hồng cầu cừu bao bọc bởi hCG để giúp chẩn đoán. Nếu thai trứng có hCG cao trong nước tiểu, nó sẽ trung hòa với kháng huyết thanh nên ức chế sự ngưng kết những hạt latex nhỏ, dựa vào đó để kết luận là nước tiểu có lượng hCG cao. Gần đây người ta có thể đo hCG bằng phương pháp miễn dịch phóng xạ (radio immuno assay-RIA), nhờ có độ nhạy cao sẽ giúp phân biệt giữa thai trứng và thai thường. Nhau thai ngoài chế tiết hCG còn tiết ra HPL (human placental lactogen). Thai trứng cũng tiết ra HPL nhưng ít hơn (từ 10-100 lần so với thai thường có cùng tuổi thai). Chính sự tăng tiết hCG và giảm tiết HPL đã giúp phân biệt giữa thai trứng và thai thường. Ở ta, chỉ có khoa Y học hạt nhân của Bệnh viện Chợ Rẫy và Viện Bảo vệ bà mẹ và sơ sinh là những nơi có thể thực hiện phương pháp RIA trong chẩn đoán thai kỳ.

Hiện nay các phương pháp khác như chụp buồng ối, chụp động mạch (arteriography), siêu âm tử cung ở các bệnh viện lớn đều thực hiện được, là cơ sở cho việc chẩn đoán thai trứng và biến chứng ung thư tế bào mới.

ÐIỀU TRỊ

Khi đã chẩn đoán thai trứng, việc xử trí trước tiên là phải lấy khối trứng ra ngoài tử cung bằng cách nong nạo hay hút nạo. Hút nạo là cách làm phổ biến ở các bệnh viện chuyên khoa với ưu điểm chính là tiết kiệm được thời gian thực hiện (với khối lượng trứng 1.500ml, chỉ mất 5-10 phút), bệnh nhân ít bị mất máu và không gây biến chứng thủng tử cung nếu chích thuốc co tử cung để hỗ trợ tử cung co bóp.

Mở tử cung (hysterotomy) để lấy khối trứng khi cổ tử cung dài, đóng chặt và khi phẫu thuật viên muốn quan sát để kiểm tra buồng tử cung.

Cắt tử cung nguyên khối chỉ thực hiện khi người bệnh đã có con, không muốn sinh nữa, tuổi trên 35 để tránh ác tính hóa của thai trứng về sau.

Sau hút nạo nên lấy một ít tổ chức nạo được để làm xét nghiệm đánh giá tổ chức tế bào nuôi nơi tiếp giáp với các hồ huyết người mẹ.

THEO DÕI

Ðây là vấn đề cơ bản nhưng chưa được quan tâm ở ta vì nhiều người nghĩ rằng thai trứng được giải quyết là coi như đã hết bệnh. Một phần do bệnh nhân chưa hiểu biết, một phần do thông tin về y tế chưa được cập nhật sâu rộng và người bệnh có khái niệm không rõ ràng về thai trứng nên bỏ tái khám với nhiều lý do khác nhau; Vì vậy những cơ sở chuyên khoa nên duy trì và đẩy mạnh chất lượng tầm soát hậu thai trứng theo định kỳ đã quy ước bằng những xét nghiệm như chụp X-quang phổi, định lượng hCG bằng phản ứng miễn dịch latex, RIA v.v...

Cần lưu ý các test hiện có trên thị trường như que thử nhanh (quick stick) sẽ không đủ độ nhạy để theo dõi phát hiện biến chứng sớm của thai trứng.

Bệnh nhân cần tuân thủ và hợp tác chặt chẽ với thầy thuốc theo định kỳ: Hai tuần lễ sau hút nạo, định lượng hCG 1 lần, rồi cứ cách 2 tuần lễ sau đó 1 lần cho đến 3 tháng đầu, rồi 6 tháng 1 lần cho đến 12 tháng sau. Tuyệt đối ngừa thai trong 1 năm đầu để theo dõi dự phòng diễn biến xấu của hậu thai trứng.

Qua biểu đồ theo dõi những lần định lượng hCG, ta có thể gặp 4 tình huống sau đây: thai trứng thoái triển; biến chứng của thai trứng sau hút nạo trứng.

Nhờ theo dõi, ta có thể xác định được những phụ nữ có nguy cơ. Ở nước ngoài, tại các trung tâm ung thư lớn, người ta chủ động dự phòng bằng cách trước khi hút nạo trứng sẽ chích thuốc chống ung thư (Actinomycin D, ít độc) trong một số ngày. Phương pháp này hứa hẹn đem lại nhiều kết quả.

Ở nước ta, chưa có bệnh viện nào thực hiện chủ động dự phòng theo phương pháp trên vì nhiều lý do, nhất là do độc tính của các hóa chất trị liệu tác động đến những cơ quan như não, gan, thận, hệ thống tạo huyết... của người bệnh.

Cách dự phòng nguy cơ ác tính của thai trứng tốt nhất là tuân theo đúng định kỳ tái khám hậu thai trứng, điều mà bệnh nhân ở nước ta còn ít quan tâm! Các phòng xét nghiệm lâm sàng lớn (clinical laboratories) nên mở rộng việc thực hiện RIA, là xét nghiệm rất phổ biến trên thế giới vì nó nhạy hơn phương pháp miễn dịch và sinh vật chúng ta đang làm hiện nay hàng trăm lần.

Chú thích ảnh:

- Thai trứng 100 ngày tuổi: tử cung bị xâm lấn bởi túi trứng trên bệnh nhân 43 tuổi con so.

 

 

Bệnh ung bướu

'Hòn ngọc' cũng bị ung thư 
Bướu bàng quang
Bệnh ung thư miệng
Bệnh ung thư tuyến tiền liệt
Bệnh đa u tuỷ xương
Một số điều cần biết về bệnh ung thư đại tràng
Ung thư giáp dễ chữa khỏi nếu được phát hiện sớm
Ung thư hốc miệng do rượu
Ung thư phổi có thể di truyền
Ung thư phổi: Kích thước khối u không liên quan tới khả năng di căn
Ung thư ruột - nỗi ám ảnh của bệnh nhân tiểu đường
Ung thư ruột già - BS Nguyễn Thanh Sơn
Ung thư thanh quản - bệnh của những người hút thuốc 
Ung thư tinh hoàn
Ung thư và nguyên nhân.
Ung thư vú & nỗi ðau của người phụ nữ
Ung thư vú - mối lo hàng đầu của phụ nữ
Ung thư vú là bệnh lý u hay gặp nhất ở phụ nữ Hà Nội

Chẩn đoán, phát hiện bệnh ung bướu

Chó có thể phát hiện bệnh ung thư
Chẩn đoán sớm ung thư phổi dựa vào xét nghiệm máu
Chẩn đoán u vú ác tính không cần phẫu thuật
Chẩn đoán ung thư bàng quang dựa vào protein SPARC
Chụp CAT giúp sớm phát hiện bệnh ung thư phổi
Các dấu hiệu ung thư phổi
Cẩn thận với những khối u trong miệng
Dùng chó để "đánh hơi" bệnh ung thư tuyến tiền liệt
Gene báo hiệu bệnh ung thư vú tái phát
Làm sao phát hiện sớm bệnh ung thư
Làm thế nào phát hiện sớm ung thư gan
Làm tế bào ung thư phát sáng để dễ phát hiện
Lần đầu tiên bệnh u dạng xương được phát hiện và điều trị thành công ở trẻ em
MRI phát hiện ung thư vú tốt hơn X quang
Máy chụp cầm tay giúp phát hiện ung thư vú
Một phương pháp chẩn đoán sớm ung thư vú
Nhận dạng protein liên quan đến sự phát triển ung thư vú
Nhận dạng ung thư buồng trứng
Những biểu hiện đau ở vú
Những dấu hiệu sớm của ung thư đại tràng
Những triệu chứng của bệnh ung thư buồng trứng
Phát hiện sớm ung thư đại tràng
Phương pháp chụp cắt lớp mới giúp phát hiện sớm ung thư phổi
Phương pháp mới xét nghiệm ung thư phổi
TEP vũ khí mới phát hiện ung thư
Test chẩn đoán nhanh ung thư dạ dày
Thiết bị mới chẩn đoán ung thư vú
Thử nghiệm phân giúp phát hiện sớm ung thư đại tràng
Tự khám ngực để phát hiện ung thư vú là vô ích
Tự kiểm tra để phát hiện sớm ung thư vú
Xét nghiệm tóc phát hiện bệnh ung thư vú

Điều trị bệnh ung bướu

"Phẫu thuật" ung thư vú không cần dao
"Viên thuốc thông minh" giúp chống ung thư vú
'Tắt' gene có thể ngăn chặn ung thư
4 điều cần nhớ khi dùng thuốc chữa ung thư
5 phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt
Axit linoleic chống ung thư tuyến tiền liệt
Bước đột phá trong điều trị ung thư ruột kết
Bệnh viện 108 áp dụng phương pháp Toce chữa ung thư gan
Chiếu xạ nhắc lại làm giảm nguy cơ tái phát ung thư vú
Chữa nhân xơ tử cung bằng cách gây tắc động mạch tử cung
Chữa ung thư bằng sụn cá mập
Chữa ung thư gan bằng cách tiêm
Diệt khối u bằng từ trường
Dùng máu cuống rốn để chữa ung thư huyết
Dùng siêu âm để điều trị ung thư
Gleevec được chấp thuận để điều trị ung thư dạ dày
Hóa trị liệu bệnh ung thư và những điều bạn cần biết
Khám phá giúp chống ung thư bao tử
Liệu pháp mới chống ung thư
Lấy khối u 10 kg từ ngực một bệnh nhân nữ
Lấy khối u 10 kg từ ngực một bệnh nhân nữ
Lần đầu tiên mổ thành công ung thư cuống mật
Miễn dịch trị liệu - hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư
Những điều cần biết cho bệnh nhân ung thư đang và sẽ được hóa trị Tác giả
Nên xạ trị trước phẫu thuật ung thư dạ dày
Oltipraz - "thần dược" chống ung thư
Phá ung thư gan bằng sóng radio
Phá ung thư gan bằng sóng radio
Phát hiện 2 hoạt chất ức chế ung thư từ cây sâm nam của VN
Phát hiện và điều trị sớm ung thư da
Phòng và trị ung thư dạ dày
Phương pháp mới chống di căn ung thư
Phương pháp mới cải thiện liệu pháp chữa ung thư tuyến tiền liệt
Phương pháp điều trị ung thư bằng dao gamma Chưa được công nhận chính thức
Sẽ có thêm nhiều cơ sở phòng chống ung thư
Sử dụng chất nhạy quang trong điều trị ung thư tại Việt Nam
Sử dụng kỹ thuật RNA để chữa bệnh ung thư vú
Thuốc "kinh dị" chống được ung thư
Thuốc chữa ung thư từ lòng đại dương
Thuốc chữa ung thư từ sinh vật biển
Thuốc kéo dài sự sống cho bệnh nhân ung thư phổi
Thuốc lá với ung thư bàng quang ở phụ nữ
Thuốc mới chống ung thư vú
Tin vui cho những bệnh nhân u lành tiền liệt tuyến
Tin vui cho những bệnh nhân ung thư
Tiêm cồn tinh khiết - phương pháp mới điều trị bướu cổ
Tiến tới bào chế thuốc ung thư đa năng
Trị ung thư gan bằng thiết bị vi xử lý
Tìm ra protein ngăn chặn 'thức ăn' của ung thư
Vòng "thông minh" điều trị ung thư
Xạ trị bằng máy gia tốc - hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư
Xạ trị ung thư vú có thể gây tử vong vì bệnh tim
Ðiều trị ung thư gan bằng nhiệt của sóng cao tần
Điều trị hoóc môn kéo dài tăng nguy cơ ung thư buồng trứng
Điều trị nhân xơ tử cung không cần phẫu thuật
Điều trị ung thư tuyến tiền liệt bằng hóa chất làm lạnh
Điều trị ung thư vú có tạo hình giúp giữ nguyên bộ ngực
Độc tính trên tim của hóa chất trị ung thư

Các yếu tố nguy cơ bệnh ung bướu

Báo động nguy cơ ung thư phổi ở nhà kín cổng cao tường
Béo phì là nguyên nhân gây nhiều loại ung thư
Bữa sáng với thịt rán và nước chè nóng dễ gây ung thư họng
Chụp cắt lớp thường xuyên sẽ bị ung thư
Chứng tiền kinh giật có thể dẫn đến ung thư
Các sân chơi bằng gỗ có thể gây ung thư cho trẻ em
Cảnh giác với pôlíp ở đại tràng
Cần sa làm tăng nguy cơ ung thư
Formaldehyde là chất gây ung thư
Gánh nặng về ung thư ở nam giới
Huyết thống và tuổi tác với bệnh ung thư tuyến tiền liệt
Hôn nhau và...ung thư răng miệng
Hệ miễn dịch làm việc quá mức là nguyên nhân gây ung thư
Khói hương có thể gây ung thư
Làm da rám nắng nhân tạo có nguy cơ bị ung thư
Lạc chứa nhiều chất chống ung thư
Một họ gene gây ung thư
Nguyên nhân gây ung thư phổi ở người không hút thuốc
Người béo phì dễ tử vong hơn khi bị ung thư
Người trẻ cũng bị ung thư đại trực tràng
Nhang muỗi chứa chất gây ung thư
Nhiều hoóc môn sinh dục dễ bị ung thư tuyến tiền liệt
Những thói quen làm tăng ung thư thực quản và dạ dày
Những thói quen làm tăng ung thư thực quản và dạ dày
Nốt ruồi đỏ có thể là biểu hiện ung thư da
Phát hiện mối liên hệ giữa đường và bệnh ung thư
Phát hiện nguồn gốc ung thư ở bệnh nhân HIV
Phát hiện protein nuôi dưỡng ung thư vú
Phát hiện tác nhân gây ung thư trong bao cao su
Phơi nắng khi nhỏ - ung thư da khi trưởng thành
Phụ nữ có xương đặc dễ bị ung thư vú
Rau quả chứa nitrat có thể gây ung thư thực quản
Rượu và thuốc lá làm nguy cơ bị ung thư tăng gấp 50 lần
Soda có thể gây ung thư
Thuốc tránh thai có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú
Tháng sinh tiết lộ nguy cơ ung thư não
Thủ phạm gây ung thư gan
Tiếp xúc nhiều với thuốc sâu dễ mắc ung thư phổi
Tác hại của thạch tín đối với sức khỏe
Ăn nhiều thịt dễ bị ung thư
Ăn trầu có thể gây ung thư nướu răng

Các yếu tố chống bệnh ung thư

Aspirin có thể ngăn ngừa ung thư buồng trứng
Aspirin có thể phòng ngừa ung thư vú
Aspirine: vũ khí mới chống ung thư?
Axit folic giúp ngăn ngừa bệnh ung thư dạ dày
Biếng ăn có thể ngừa... ung thư vú
Bạc hà chống ung thư
Canxi chống ung thư ruột
Chè xanh có thể chữa ung thư bạch cầu
Chế độ dinh dưỡng giúp phòng và trị ung thư
Chế độ ăn giúp giảm nguy cơ ung thư
Cà chua có thể ngừa ung thư
Cà phê có thể chống lại ung thư ruột kết
Cây gai dầu có thể chống ung thư
Cắt buồng trứng giúp ngăn ngừa ung thư vú
Folate có thể ngăn ngừa ung thư buồng trứng
Luyện tập giúp ngăn ngừa bệnh ung thư
Làm việc nhà để tránh ung thư
Lối sống quyết định nguy cơ mắc bệnh ung thư
Những lời khuyên giúp phòng ngừa bệnh ung thư
Rượu vang đỏ ngừa ung thư tuyến tiền liệt
Rượu đỏ làm chậm sự phát triển của ung thư phổi
Súp lơ xanh giúp điều trị bệnh viêm loét và ung thư dạ dày
Thuốc giảm đau giúp phòng ung thư tuyến tiền liệt
Táo làm giảm nguy cơ ung thư ruột kết
Tỏi với khả năng kỳ diệu phòng chống ung thư
Ung thư thái độ xử trí và chế độ dinh dưỡng
Uống nhiều nước làm giảm nguy cơ ung thư bàng quang
Vitamin và bệnh ung thư
Ăn nhiều rau quả giúp giảm nguy cơ ung thư buồng trứng
Điện tích âm có thể ngăn ngừa ung thư

Bài viết khác về ung thư

60% bệnh nhân ung thư đến viện khi đã quá muộn
Chiết xuất chất trị ung thư từ lá thông đỏ Đà Lạt
Chè xanh không phòng được ung thư dạ dày
Chất xơ ngăn ngừa ung thư vú
Chế độ ăn của người bị xơ gan
Chế độ ăn uống và ung thư - BS Nguyễn Thanh Sơn
Có mối liên quan giữa ung thư vú và tốc độ phát triển của cơ thể
Có thể biến bệnh ung thư chết người thành bệnh mạn tính
Có thể phục hồi sinh sản cho phụ nữ sau điều trị ung thư
Gen ngăn chặn ung thư buồng trứng
Hạt và vỏ cây núc nác thuốc thanh nhiệt
Hẹp bao quy đầu dễ dẫn đến ung thư dương vật
Làm gì khi phát hiện bị ung thư
Một bước dài trên con đường nghiên cứu bệnh ung thư
Một chất trong kem đánh răng ngừa được ung thư
Những điều cần biết để dự phòng biến chứng ác tính 
Nước tương do VN sản xuất không chứa chất gây ung thư
Phủ nhận việc nạo phá thai gây ung thư vú
Siêu chuột có khả năng kháng lại bệnh ung thư
Thuốc tránh thai không làm tăng nguy cơ ung thư
Thể dục thể thao là cách tốt để giảm stress - Hương Anh
Tính cách không liên quan tới nguy cơ ung thư
Tế bào ung thư "học hỏi" hoạt động của tế bào não
Uống nhiều nước không ngăn được bệnh ung thư bàng quang
Về khái niệm ung thư trong y học cổ truyền

 

THƯ MỤC Y HỌC PHỔ THÔNG
Bệnh da liễu
Bệnh hệ huyết học
Bệnh hệ hô hấp
Bệnh hệ tim mach
Bệnh hệ tiêu hóa
Bệnh hệ tiết niệu
Bệnh ngoại khoa
Bệnh nhãn khoa
Bệnh nội tiết
Bệnh tai mũi họng
Bệnh thường gặp
Bệnh thần kinh
Bệnh truyền nhiễm và ký sinh
Bệnh tâm thần
Bệnh ung bướu
Da liễu - Bệnh của tóc
Da liễu - Bệnh dị ứng
Da liễu - Bệnh ngoài da
Da liễu - Chăm sóc da
Da liễu - Các vấn đề về da
Da liễu - Mụn
Hệ cơ xương khớp - Bệnh cơ và tập luyện
Hệ cơ xương khớp - Bệnh khớp và gout
Hệ cơ xương khớp - Bệnh xương và cột sống
Pháp y
Phương tiện chẩn doán
Sức khỏe du lịch
Sức khỏe sinh sản
Thẩm mỹ