THÊM MỘT TIẾN BỘ TRONG CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH Y KHOA TEP, VŨ KHÍ MỚI PHÁT HIỆN UNG
THƯ
THẾ NGỌC
(Theo Femme Actuelle 7/99)
Pháp chỉ mới trang bị 4 máy, Mỹ (100), Đức (55), Bỉ (15), Anh (20), Ý
(15). Trong khi chụp X quang, siêu âm, chụp Scanner, chụp hình ảnh từ tính phản
hồi đã được xem là cổ điển trong việc chẩn đoán, phát hiện ung thư thì TEP
(Tomographie par emission de positons: kỹ thuật chụp cắt lát bằng phát xạ điện
tử) được xem là hiện đại nhất để phát hiện sớm thiểu năng hoạt động của các cơ
quan trong cơ thể.
? KỸ THUẬT TEP LÀ GÌ?
Giống như kỹ thuật chụp nhấp nháy, TEP sử dụng một chất phóng xạ có ái lực
đặc biệt với một vài cơ quan trong cơ thể. Sau khi chất phóng xạ đã được định vị
tại các mô, chúng sẽ phát xạ và được ghi nhận từ bên ngoài. Các tín hiệu nhận
được sẽ được chuyển thành hình ảnh để các chuyên gia phân tích. Những chất phóng
xạ thường được dùng từ trước đến nay là iod (để kiểm tra tuyến giáp), chất
technesium (kiểm tra dạ dày, xương, tim...). Cuộc cách mạng hiện nay là thử
nghiệm các chất đồng vị phóng xạ mới.
? DÒ TÌM CÁC DI CẮN
Ưu điểm hoạt động chính của phương pháp cách mạng này là căn bệnh nan y ung
thư: ung thư phổi, ung thư da, ung thư hạch bạch huyết, ung thư họng, ung thư
trực tràng, ung thư vú, buồng trứng... Thật vậy, chất glucose mang theo chất
đồng vị phóng xạ fluor - một trong những ứng dụng mới trong lĩnh vực phóng xạ -
sẽ được các tế bào thích glucose nhiều nhất hấp thu. Và những tế bào ấy chính là
các tế bào ung thư. Trắc nghiệm mới này mang lại một lợi ích lớn lao khi các
bilan phát hiện ra một ung thư để dò tìm các di căn nhỏ nhất thường có thể làm
thay đổi các quyết định trị liệu hoặc giúp phát hiện diễn biến ung thư tái đi
tái lại, di căn hay nổi hạch. Hạch là những cơ quan nhỏ, cơ cấu phòng vệ giúp
chống lại sự xâm nhiễm của vi khuẩn và sẽ sưng phồng lên tạo nên hiện tượng viêm
hay khối u. Việc theo dõi, nghiên cứu sẽ rất hữu ích với một người đang chuyển
thành ung thư.
Cho đến bây giờ, máy Scanner là kỹ thuật thường dùng để chẩn đoán các hạch:
nếu kích thước vượt quá 1 cm thì được xem là bất thường. Nhưng một số hạch phát
triển kích thước chưa hẳn đã là ung thư và ngược lại một hạch dưới 1 cm lại có
thể là ác tính. Với máy ATP, việc gắn vào hay không của chất đồng vị phóng xạ
vào hạch nghi ngờ sẽ đóng vai trò quyết định cho việc chẩn đoán.
Một ích lợi nữa của máy TEP là có thể lượng giá được việc điều trị: khi bệnh
nhân được chỉ định điều trị bằng hóa liệu pháp, người ta có thể kiểm tra trong
nhiều tuần hiệu quả bằng cách khảo sát kích thước của khối u. Nếu kích thước
không đổi thì có nghĩa là liều lượng chưa phù hợp và người ta có thể gia tăng
liều lượng hay thay đổi phương thức điều trị. Nhờ vào máy TEP, người ta không
cần thiết chờ đợi hiệu quả trị liệu trong nhiều chu kỳ điều trị bằng hóa liệu
pháp như trước đây vì phương pháp mới này cho phép quan sát nhanh chóng hiệu quả
trị ung thư.
BẠN CÓ BIẾT?
- Kỹ thuật dò tìm khối u ung thư này rất dễ dung nhận cho bệnh nhân: không
gây dị ứng, không có tác dụng phụ.
- Chất phóng xạ sử dụng với liều rất thấp nên không gây nguy hiểm.
- Chỉ có một chống chỉ định duy nhất, đó là không dùng cho bệnh nhân mang
thai.
