Áp xe phổi
Đó là tình trạng “nhọt” trong phổi do các loại vi khuẩn, ký sinh vật, nấm và nhiều tác nhân khác gây nên. Bệnh nhân có thể tử vong do nhiễm khuẩn huyết, suy hô hấp, suy kiệt, trụy tim mạch.
Các tác nhân gây áp xe có thể vào phổi qua đường máu (do nhiễm trùng máu, cục máu đông) hoặc đường hô hấp (do bệnh nhân hít vào phổi các mảnh của amidan, VA khi phẫu thuật cắt bỏ).
Tùy theo thể bệnh và loại vi khuẩn mà người bị áp xe phổi có các triệu chứng lâm sàng khác nhau. Bệnh thường trải qua 2 thời kỳ. Trong thời kỳ viêm phổi, bệnh nhân sốt 39-40 độ C, môi khô, lưỡi khô, đỏ, đi tiểu ít, nước tiểu sẫm màu. Xét nghiệm thấy bạch cầu tăng. Các triệu chứng khác gồm đau ngực, ho khạc đờm đặc, có khi màu hồng hay màu gỉ sắt, chụp X-quang phổi thấy tổn thương mờ hình tam giác.
Sau đó khoảng 1 tuần là thời kỳ khạc mủ, áp xe vỡ vào phế quản và bị khạc ra ngoài. Mủ ra rất nhiều, màu vàng, nâu, xanh, mùi tanh hoặc thối. Sau khạc mủ, bệnh nhân đỡ sốt, đỡ đau ngực. Lúc này, ổ áp xe rỗng, tạo thành hang.
Áp xe phổi có thể dẫn đến các biến chứng như vỡ vào khoang màng phổi gây viêm mủ hoặc tràn khí tràn mủ màng phổi. Vi khuẩn từ ổ áp xe có thể di chuyển đi nơi khác, gây viêm mủ màng ngoài tim, áp xe não, viêm mủ trung thất. Bệnh nhân cũng có thể gặp các biến chứng khác như nhiễm khuẩn huyết, giãn phế quản và xơ phổi, suy mòn.
Để điều trị áp xe phổi, bệnh nhân cần dùng kháng sinh, dẫn lưu đờm bằng phương pháp vỗ rung và theo tư thế, uống các thuốc long đờm. Nếu cần, có thể soi phế quản hút mủ hoặc lấy dị vật. Trường hợp áp xe không thông với phế quản thì phải chọc hút và rửa ổ áp xe qua thành ngực. Nếu khỏi, bệnh nhân hết sốt, ăn ngon miệng, lên cân, tổn thương X quang phổi bị xóa... Nếu quá 3 tháng mà bệnh không đỡ thì phải tiến hành mổ cắt thùy phổi hoặc cả lá phổi.
Để phòng bệnh, cần vệ sinh răng miệng, tai mũi họng tốt, điều trị các bệnh ở khu vực miệng, hầu ngay từ khi mới mắc. Khi làm các thủ thuật vùng tai mũi họng, răng hàm mặt, phải để phòng áp xe phổi. Bệnh nhân hôn mê, nhược cơ cần nuôi dưỡng bằng ống xông; khi cho ăn phải cẩn thận, không để sặc. Ở trẻ em, cần đề phòng sặc các dị vật vào phổi.
TS Đào Kỳ Hưng, Sức Khỏe & Đời Sống
