COMET TAIL ARTIFACTRING-DOWN ARTIFACTV-SHAPED ARTIFACT
NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC
Trung tâm Y khoa MEDIC
Thành phố Hồ Chí Minh
Xảo ảnh đuôi sao chổi còn gọi là xảo ảnh hạ xuống hay xảo ảnh dạng chữ V xuất hiện khi năng lượng sóng âm tác động lên một cấu trúc có khả năng ngân nga ("ringing"). Giống như khi gõ móng tay vào một mẩu ly thủy tinh, chất lượng thủy tinh càng tốt tiếng ngân càng đẹp. Thật ra tinh thể đầu dò được chế tạo có tạp chất sao cho âm giảm rung nhanh. Thí dụ khi xung âm chạm vào mảnh đạn chì trong mô gan nó trải ra và co lại giống như đầu dò, rồi truyền âm lại cho đầu dò trong một thời gian kéo dài và xuất hiện trên màn ảnh như một chuỗi echo nhỏ sắp xếp sát nhau ở sâu hơn cấu trúc bị tác động.
 |
 |
 |
| Ðiều này gặp phía dưới bọt khí như ở tá tràng, Trường hợp này là do dịch 'thổi' giữa một nhóm bọt khí (như trong một khối tứ diện) | |
.
 |
 |
 |
|
Ðôi khi cấu trúc ngân nga trong một thời gian rất ngắn như đối với vòng tránh thai T trong tử cung, như đối với bọt hơi nhỏ trong đường mật, hoặc như đối với tinh thể cholesterol ở vách túi mật.
Bản thân các xảo ảnh không gây ra vấn đề gì. Ngược lại xảo ảnh báo động cho người khám siêu âm có bọt khí hay vật kim loại trong cơ thể.
Khi xuất hiện ở chỗ thích hợp, như tá tràng, đó là bình thường và xác định cấu trúc đó là ruột. Nếu ở trong gan thì bất thường và cần phim X-quang không chuẩn bị hay CT để phân biệt khí hay là kim loại.
Trong vách túi mật xảo ảnh đuôi sao chổi có khi do u tuyến cơ (adenomyomatosis) nhưng cũng có thể do tinh thể cholesterol ở bệnh nhân không có triệu chứng bệnh lý.
 |
Gần đây các tác giả Triều tiên còn thông báo gặp xảo ảnh ring-down ở bệnh lý nhu mô phổi như khí phế thủng, viêm phổi kẽ chưa rõ nguyên do, viêm phế quản phổi và phù mô kẽ khi có từ 5 ring-down trở lên. Khi tình cờ khám siêu âm bụng mà thấy có xảo ảnh ring-down bên cơ hoành phải thì nên chú ý tìm bệnh ở những bệnh nhân không có triệu chứng đặc hiệu của bệnh phổi đã kể.
Tài liệu tham khảo:
COOPERBERG PL: Artifacts in US, Syllabus: Special Course Ultrasound, RSNA1991.
COSGROVE DO: Artefacts in Abdominal and General Ultrasound, 1993.
JAE HOON LIM, KYUNG SOO LEE, TAE SUNG KIM, MAN PYO CHUNG: Ring-Down Artifacts Posterior to the Right Diaphragm on Abdominal Sonography:Sign of Pulmonary Parenchymal Abnormalities, Journal of Ultrasound in Medicine, January 1999 Volume 18, Number 1
SANDERS RC: CIinical Sonography, a Practical Guide, 1998.
