BƯỚC ÐẦU KHẢO SÁT SIÊU
ÂM MẠCH MÁU BẰNG DUPLEX DOPPLER Ở NGƯỜI VIỆT NAM
NGUYỄN THIỆN HÙNG - PHAN THANH HẢI
Ðăng trong Tập san Hình thái học Tập 5-6, 2/1996 và 2/1997
Trong nước, việc áp dụng các kỹ thuật siêu âm chẩn đoán ngày càng phát triển mạnh và hiện nay đang tiến vào lãnh vực mạch máu (bụng, đầu mặt cổ, và các chi) bằng siêu âm Doppler xung (pulse) và liên tục (continuous). Với sự tiến nhanh về kỹ thuật, chúng ta đã có thể thấy được cấu trúc mạch máu cùng lúc với phổ mạch máu bằng các máy Duplex Doppler với âm thanh 2 chiều.
Gần đây, siêu âm Doppler màu, nhờ mã hóa tín hiệu Doppler bằng các màu qui ước khác nhau đã dễ dàng cho thấy sự lưu thông của máu và cấu trúc mạch máu đồng thời.
Góp phần nghiên cứu cấu trúc mạch máu ở người Việt nam, chúng tôi đã khảo sát các động mạch Chủ bụng, động mạch Cảnh chung, Cảnh trong, động mạch Ðùi (đoạn gần), động mạch Khoeo, động mạch Mắt, tĩnh mạch Cửa ở người bình thường bằng Duplex Doppler. Bài viết này nhằm giới thiệu các số liệu ban đầu về các mạch máu đã nêu, để dễ dàng tham chiếu cho các nghiên cứu kế tiếp.
I/ ÐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP:
Gồm 3 nhóm: - nhóm I, 49 người (27 nam và 22 nữ), không có bệnh lý mạch máu, được khám động mạch Chủ bụng, động mạch Cảnh chung, Cảnh trong, động mạch Ðùi (đoạn gần) và động mạch Khoeo.
- nhóm II, 92 người khám động mạch Mắt, bằng đầu dò pencil 5 MHz continuous.
- nhóm III, 31 người khám tĩnh mạch Cửa và tĩnh mạch Trên gan.
Chỉ có 1 người khám và sử dụng máy OPUS 1 AUSONICS với các đầu dò 3.5MHz và 7.5 MHz và đầu dò pencil 5 MHz continuous.
Số liệu được thu thập theo các phương pháp thống kê thông thường để lấy các trị số trung bình và độ lệch chuẩn.
Công thức tính dung lượng máu qua mạch mỗi phút:
Flow Volume(ml/min)=Area(cm2) X Time-Average Flow Velocity (cm/sec) X 60
II/ KẾT QUẢ VÀ NHẬN XÉT:
1) Ðộng mạch chủ bụng
Ở chỗ phân nhánh động mạch Mạc treo tràng trên (S.M.A)và ở chỗ chia đôi. Bình thường từ 2,0-2,5cm (3).
2) Ðộng mạch Cảnh chung (C.C.A).
Bình thường từ 0,5-0,6cm(3).
3) Ðộng mạch Cảnh trong (I.C.A).
Bình thường từ 0,3-0,4cm(3).
4) Ðộng mạch Ðùi (F.A).
Bình thường 0,60cm.
5) Ðộng mạch Khoeo (P.A).
Bình thường 0,52cm(3).
6) Ðộng mạch Mắt (Oph.A.):
Của 92 người, đầu dò pencil 5 MHz continuous.
|
Mắt Phải V = 21,2 ± 8,1 cm/sec |
Mắt Trái V = 21,4 ± 7,9 cm/sec
|
Nhìn chung, không có sự khác biệt ở 2 bên phải và trái, luôn có sự đối xứng cả về Velocity lẫn Flow Volume.
7)Tĩnh mạch Cửa (Portal Vein):
Của 31 trường hợp bình thường (gồm 3 trẻ em, và 14 nữ ).
|
Khảo sát tĩnh mạch cửa |
MEDIC 1996 |
Sacerdoti 1995(8) |
Taylor 1995(9) |
|
Ðường kính dọc tĩnh mạch cửa (cm) |
0,92 0,15 |
|
0,7 |
|
Ðường kính ngang tĩnh mạch cửa(cm) |
1,04 0,14 |
|
1,2 |
|
Tiết diện tĩnh mạch cửa (cm2) |
0,55 0,18 |
|
|
|
Blood Flow Velocity (cm/sec)[VDMax] |
22,65± 5,03 |
|
20,00 |
|
Blood Flow Volume (ml/min) |
809,40 ± 246,11* |
948 303 |
1200,00 |
|
PBV (cm/sec) [Vmean] |
12,91± 1,87* |
18,7± 3,3 |
|
|
Congestion Index [C I] (cm x s) |
0,05 0,06* |
0,05± 0,02 |
|
* P < 0,001
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. BOLONDI L. et al: Liver Cirrhosis: Changes of Doppler Waveform of Hepatic Veins. Radiololy 1991; 178:513-516
2. COSGROVE, D.: Doppler (Chap. 5),Abdominal and General Ultrasound (2 Volumes), Churchill Livingstone, 1st ed., 1993.
3.CURRY, R.A. and TEMPKIN, B.B.: Ultrasonography: An Introduction to Normal Structure and Functional Anatomy, W.B. Saunders Company, 1st ed., 1995.
4. DAUZAT, MMJ. et al: Vascular Ultrasound - head and neck (Chap. 48) - Vascular Ultrasound - limbs (Chap. 49), Abdominal and General Ultrasound (2 Volumes), Churchill Livingstone, 1st ed., 1993.
5. DODD III, GD. et al: Portal Vein Thrombosis in Patients with Cirrhosis: Does Sonographic Detection of Intrathrombus Flow Allow Differentiation of Benign and Malignant Thrombus. AJR.1995;165:573-577.
6. JOYNT,LK et al: Hepatic Artery Resistance before and after Standard Meal in Subjects with Diseased and Healthy Livers, Radiology 1995;196:489-492.
7. MORIYASU, F. et al: Portal Hemodynamics in Patients with Hepatocellular Carcinoma, Radiology 1986; 161:707-711.
8. SACERDOTI, D. et al: Paraumbilical Vein Patency in Cirrhosis: Effects on Hepatic Hemodynamics Evaluated by Doppler Sonography, Hepatology Vol.22, No.6, 1995, pp.1689-1694.
9. TAYLOR, K: Function, Flow and Disturbances of the Portal Venous System. Application Note, Copyright Ĩ 1995, Hewlett-Packard Company.
10. WESTRA, SJ. et al: The Value of Portal Vein Pulsatility on Duplex Sonograms as a Sign of Portal Hypertension in Children with Liver Disease, AJR. 1995; 165:167-172.
11.ZWIEBEL,WJ.:IntroductiontoVascularUltrasonography,W.B.SaundersCompany,
3rd ed., 1992.
