Bảo vệ nguồn sữa cho bà mẹ sau sinh
Ngày
càng có nhiều bà mẹ phàn nàn là mình không đủ sữa; không ít người
cho rằng ít hay nhiều sữa là do "trời sinh". Thực ra, trừ những
trường hợp bệnh lý, mọi người mẹ đều có đủ để nuôi con nếu biết cách
chăm sóc và bảo vệ nguồn sữa.
Người mẹ trong quá trình mang thai cần ăn uống nhiều hơn ngày
thường, không nên kiêng khem và đảm bảo mức tăng cân cho tới trước
khi sinh đạt 10-12 kg. Việc tăng cân sẽ giúp thai nhi phát triển tốt
và chuẩn bị dự trữ cho bà mẹ tiết sữa.
Ngay sau khi sinh, cần
cho trẻ bú ngay dù sữa đã về hay chưa. Việc trẻ bú sẽ kích thích
tiết sữa làm sữa về nhanh và nhiều hơn. Cho trẻ bú sớm còn tận dụng
được sữa non là nguồn dinh dưỡng quý giá, rất cần thiết đối với trẻ
sơ sinh.
Cần để trẻ bú hết một bên rồi chuyển sang vú bên
kia. Nếu trẻ không bú hết hoặc khi bầu vú quá căng sữa thì có thể
cho trẻ khác bú hoặc vắt kiệt đi. Bầu sữa rỗng sẽ kích thích tuyến
sữa tiết nhiều sữa hơn, còn nếu bầu sữa căng quá sẽ ức chế bài tiết
sữa. Nếu cảm thấy một bên vú có ít sữa hơn thì cần cho trẻ bú bên vú
đó trước.
Nhiều bà mẹ quá lo là
con mình sẽ đói nên thức đêm chờ cho trẻ bú và điều đó khiến họ mệt
mỏi, giảm tiết sữa. Hãy ngủ cùng trẻ và cho trẻ bú ngay cả khi đang
nằm. Nếu người mẹ phải đi làm, tốt nhất là nên tranh thủ giờ nghỉ
giải lao về cho con bú, hoặc cũng có thể vắt sữa để lại cho trẻ ăn.
Cần hạn chế sử dụng thuốc khi có thai và cho con bú. Một số thuốc có
khả năng bài tiết qua rau thai và sữa, ảnh hưởng tới sức khỏe của
trẻ. Một số thuốc làm giảm hoặc mất sữa. Chính vì vậy, cần hỏi ý
kiến bác sĩ trước khi uống bất kỳ loại thuốc nào.
Chế độ ăn uống hợp lý cũng góp phần đảm bảo số lượng và chất lượng
của sữa. Người mẹ cần uống nhiều nước, tốt nhất là
khoảng 3 lít mỗi ngày. Có thể uống nước trắng, nước quả tươi, nước
cháo... Người mẹ khi cho con bú sẽ cần thêm khoảng 500 kcal mỗi ngày
so với người thường. Để có thể đáp ứng nhu cầu tăng lên này, tốt
nhất là ăn thêm một bữa phụ. Thức ăn của mỗi bữa nên có đầy đủ các
thành phần như ngũ cốc, thực phẩm cung cấp chất đạm, chất béo,
vitamin và muối khoáng. Đặc biệt, nên tăng cường những thực phẩm có
nhiều đạm, vitamin A, canxi và sắt.
Trong nhân dân đã có kinh
nghiệm cho bà mẹ ngay sau đẻ ăn một số món ăn nhằm tăng tiết sữa, ví
dụ như cháo chân giò, đu đủ, cải bắp (bắp sú), bàn chân hươu nai.
Đây là những thực phẩm rất tốt để tăng cường sức khỏe và khả năng
tiết sữa của người mẹ.
Ngoài ra, nguồn sữa của người mẹ phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố tâm
lý. Nếu người phụ nữ luôn trong trạng thái mệt mỏi,
mất ngủ, căng thẳng, lo âu, buồn chán... thì sữa mẹ cũng giảm đi rõ
rệt. Người phụ nữ cần được chuẩn bị kỹ càng về mặt tâm sinh lý và
kiến thức làm mẹ trước khi kết hôn và có con. Cần tạo lập một môi
trường yêu thương, chăm sóc, chở che, thoải mái cho người phụ nữ
trong khi mang thai và cho con bú.
ThS Nguyễn Thanh Tuấn, Sức Khoẻ & Đời Sống
