Nhau tiền đạo
BS. Bùi Thanh Vân – BV. Phụ sản Từ Dũ
(Trích báo Sức khỏe & Đời sống tháng 3/2002)
Định nghĩa
Nhau tiền đạo là nhau bám chắn ở trước đường đi ra của thai nhi. (tiền: trước; đạo: đường đi).
Khi đau bụng sinh, cổ tử cung từ từ mở ra, thai nhi sẽ chi ra qua cổ tử cung, qua âm đạo và ra ngoài.
Bình thường nhau bám ở vùng đáy hoặc đáy – thân tử cung.
Như vậy gọi là nhau tiền đạo khi nhau không bám ở vị trí bình thường mà một phần hoặc toàn thể bánh nhau bám ở đoạn dưới tử cung, ngay cổ tử cung, nơi thai nhi sẽ chui ra trong khi sinh.
Tùy theo vị trí mép nhau so với lỗ trong cổ tử cung, ta có nhiều hình thái nhau tiền đạo khác nhau.
Nhau bám thấp: khi một phần bánh nhau bám ở đoạn dưới, nhưng mép nhau chưa ăn lan đến lỗ trong cổ tử cung.Trường hợp này chỉ gây chảy máu nhẹ, đôi khi chỉ biết được khi kiểm tra bánh nhau sau khi sản phụ đã sinh.
Nhau bám mép: khi bờ nhau nằm sát mép lỗ trong cổ tử cung.
Nhau tiền đạo bán trung tâm: khi nhau che một phần lỗ trong cổ tử cung.
Nhau tiền đạo trung tâm: khi nhau che kín hết cả lỗ trong cổ cử cung.
Nguyên nhân:
Nguyên nhân chính xác gây nên nhau tiền đạo chưa được biết rõ, người ta chỉ đưa ra giả thiết sau:
- Khi sự tuần hoàn dinh dưỡng của niêm mạc vùng đáy tử cung bị giảm sút vì những vết sẹo cũ, nhau sẽ phải trải rộng diện tích bám để bù trừ sự thiếu hụt này, do đó sẽ lan rộng đến đoạn dưới tử cung. Giả thiết này cho rằng nhau tiền đạo thường gặp ở những sản phụ lớn tuổi, sinh nhiều lần, hoặc có tiền căn nạo sẩy thai hay tiền căn viêm nhiễm tử cung.
- Tuy nhiên cũng có trường hợp sinh con so, chưa hề nạo sẩy thai, hoặc không có tiền căn bệnh lý phụ khoa bất thường nhưng vẫn bị nhau tiền đạo. Trường hợp này người ta cho rằng vì trứng thụ tinh làm tổ ở thấp, do đó nhau sẽ phát triển ở đoạn dưới gây nên nhau tiền đạo.
Triệu chứng của bệnh
- Xuất huyết âm đạo là triệu chứng quan trọng nhất: xảy ra một cách đột ngột, không nguyên nhân, không dấu hiệu báo trước, không kèm đau bụng... máu chảy ra đỏ tươi, khi ra ngoài thì đông thành cục.
Có thể ra máu nhiều lần trong khi mang thai, thường ít trong lần đầu nhưng những lần sau ngày càng ra nhiều hơn.
Có nhiều cơ chế gây ra sự chảy máu này:
- Trong 3 tháng cuối của thai kỳ, đoạn dưới tử cung được thành lập, ngày càng giãn dài ra, trong khi đó nhau không phát triển theo kịp, sẽ bị bong ra gây xuất huyết.
- Các cơn co tử cung làm cho màng ối bị căng ra, lôi kéo bánh nhau làm nhau bong 1 phần gây chảy máu.
- Khi cổ tử cung mở làm nhau tróc ra gây chảy máu.
Triệu chứng toàn thân: các dấu hiệu sinh tồn tương xứng với lượng máu mất ra ngoài, thường thì thể trạng chung vẫn tốt trừ trường hợp máu mất quá nhiều.
Kết luận
Nhau tiền đạo là một cấp cứu sản khoa vì khi đã xảy ra biến chứng chảy máu dễ làm cho mẹ mất máu nhiều và phải lấy theo ra ngay dù là thai còn non tháng.
Như vậy để tránh được những biến chứng đáng tiếc, khi có thai chị em phụ nữ nên đi thăm khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để phát hiện sớm những nguy cơ và được hướng dẫn cụ thể theo từng trường hợp bệnh lý.
