ĐỂ GIẢM NỖI KHÓ CHỊU CỦA PHỤ NỮ MANG THAI

(tiếp theo và hết)

BS. PHÓ ĐỨC NHUẬN

4. TÌNH TRẠNG ĐAU NHỨC CƠ THỂ

Đau mỏi và nhức nhối cơ thể cũng thường gặp trong lúc có thai. Có thể gặp các dạng đau nhức sau đây:

- Đau do thai nhi cử động mạnh: Từ tuần thứ 18 (với người chửa con rạ) hoặc tuần thứ 20 (với người chửa con so) người mẹ thường bắt đầu thấy thai nhi cử động mà ban đầu thường gọi là "thai máy". Đây là biểu hiện quan trọng giúp cho chẩn đoán xác định thai nghén và cũng để đánh giá sự phát triển bình thường của thai. Càng những tháng về sau cử động của thai càng nhiều và mạnh hơn, thường gọi là "thai đạp". Ở một số bà mẹ, đầu hoặc chân thai thúc thường xuyên vào một chỗ gây khó chịu và có thể gây đau nhất ở vùng dễ nhạy cảm như vùng giáp với bàng quang. Thai đạp có lúc nhiều, lúc ít, thậm chí có lúc hàng giờ không thấy đạp (thường là lúc nó ngủ). Nếu trong những ngày gần sinh, bà mẹ cảm thấy thai đạp ngày hôm nay không có gì khác hôm trước thì có thể yên tâm là con vẫn "khỏe" bình thường. Ngược lại nếu thấy thai đạp ít đi, yếu đi thậm chí cả ngày không thấy đạp thì phải đi khám ngay vì điều đó cho biết thai có vấn đề nghiêm trọng.

- Đau trong bụng dưới: Về mặt cấu trúc giải phẫu, dạ con được cố định vị trí của nó trong tiểu khung nhờ vào nhiều hệ thống giữ cho nó đứng yên tại chỗ. Trong các hệ thống giữ đó có các dây chằng nối từ các vùng trên dạ con đến thành chậu hông. Khi thai nghén dạ con to ra, các dây chằng này cũng bị kéo giãn căng vì một động tác nào đó của bà mẹ khi vận động, đi lại hoặc do một cử động bất thường khá mạnh của thai, khiến một trong các dây chằng đó bị co kéo đột ngột gây nên đau nhói. Tuy vậy cái đau này không gây nguy hiểm gì. Nếu bà mẹ được nằm nghỉ, thư giãn các cơ thường hết đau trong chốc lát. Có thể kết hợp nằm nghỉ với xoa bóp nhẹ trên vùng bị đau hoặc đắp lên đó một khăn thấm nước ấm. Nếu đau vẫn không giảm hoặc đã qua đi nhưng lại có cơn đau trở lại và ngày càng đau hơn thì cần đi khám ngay, để thầy thuốc kịp thời phát hiện những bất thường có thể có trong khi có thai (xoắn dạ con, xoắn vòi trứng hay xoắn u buồng trứng hoặc các nội tạng khác).

- Dạ con bị co thắt: Khi mới có thai trong những tháng đầu cơ dạ con thỉnh thoảng lại co bóp và có thể tạo nên cơn đau vừa phải, thoáng qua hay hơi âm ỉ một chút giống như đau bụng khi hành kinh. Cơn đau này thường không nguy hiểm gì, bà mẹ nên nằm nghỉ ngơi, thư giãn toàn thân là đủ.

Tuy thế nếu các cơn đau này xuất hiện thường xuyên, mau dần lên, nhất là lại thấy chảy ra vài giọt máu hay ra nước màu đỏ (lẫn máu) thì cần đi khám ngay vì đó là những dấu hiệu bất thường có thể dẫn đến sảy thai.

- Đau nhức ở các khớp xương: Trong cơ thể người có thai, các mô tế bào bị ngấm nhiều nước hơn lúc bình thường, nên mềm hơn và các khớp xương cũng có phần lỏng lẻo hơn trước gây khó chịu, đặc biệt là các khớp xương hông. Các khớp này khi không có thai hầu như là các khớp bất động, khi có thai chúng có thể ít nhiều cử động (bán động). Chính nhờ sự mềm, lỏng ra đó của các khớp xương hông mà khi sinh, thai có thể đi qua chậu hông được dễ dàng hơn. Như vậy đau mỏi các khớp xương khi có thai là điều không có gì đáng lo ngại. Tuy thế nếu đau khớp lại kèm theo nhức nhối, sưng tấy tại khớp thì cần đi khám vì có thể là bệnh ở khớp.

- Đau lưng: Do sức nặng của dạ con và thai nhi mỗi ngày một tăng, khiến cơ thể của bà mẹ phải mang thêm trọng tải (mỗi kỳ thai nghén cân nặng của bà mẹ tăng trung bình 12 đến 14kg) trong khi chất can-xi, thành phần chủ yếu của hệ thống xương của bà mẹ có thể bị huy động ra để tạo thai nhất là khi trong chế độ ăn uống của bà mẹ thiếu chất này. Vì thế tình trạng đau mỏi trong xương và nhất là ở cột xương sống là thường gặp ở người có thai. Trong trường hợp này bà mẹ cần được nghỉ ngơi nhiều hơn, không làm các việc nặng nhọc, ăn uống đủ các loại thịt, cá, trứng, sữa, rau quả là những thực phẩm nhiều can-xi và muối khoáng. Nếu được chồng hoặc người thân trong gia đình xoa bóp vùng lưng, cột sống hoặc chườm túi nước ấm tại chỗ đau thì nhức mỏi vùng thắt lưng - cột sống sẽ giảm đi nhiều.

Trường hợp đau vùng lưng hoặc thắt lưng kèm theo cảm giác nhức nhối hoặc kết hợp với sốt và tiểu tiện đau buốt hoặc những trường hợp đau mà nghỉ ngơi, xoa bóp không thấy giảm đi thì cần đi khám để tìm nguyên nhân bệnh lý.

- Chuột rút: Người có thai cũng thường bị "chuột rút" ở bàn chân, bàn tay, nhất là ở cẳng chân và hay xảy ra nhiều hơn vào ban đêm. Để nhanh chóng thoát khỏi tình trạng chuột rút ở bắp thịt phía sau cẳng chân thì gấp cổ chân hướng cho các ngón chân đưa ra phía trước rồi gõ nhẹ vào bắp chân đang bị co cứng lại kết hợp với việc thư giãn các cơ của chi dưới. Để hạn chế tình trạng chuột rút nên ăn thức ăn có nhiều can-xi như các loại tôm, cua, cá, trứng, sữa. Có thể uống thêm các viên can-xi, không nên đứng kiễng trên đầu các ngón chân.

- Sưng chân: Lượng nước trong cơ thể người có thai tăng lên hơn bình thường nên có thể xảy ra tình trạng nước bị ứ lại ở những vùng thấp của cơ thể, vì thế hai cẳng chân thường có cảm giác nặng, căng tức và hơi sưng về buổi chiều hoặc trong những công việc phải đứng lâu. Dân gian thường gọi hiện tượng này là "xuống máu chân". Nếu chỉ là xuống máu chân thì không có gì đáng ngại. Thông thường sau khi ngủ dậy qua đêm, xuống máu chân sẽ rút hết. Nếu có cảm giác căng tức thì khi nằm nghỉ và ngủ nên kê đệm gác hai bàn chân lên cao hơn. Nên uống nhiều nước trái cây và ăn nhạt hơn bình thường.

Tuy vậy cần phân biệt xuống máu chân với hiện tượng phù nề. Người bị phù nề thấy cảm giác nặng nề mỗi ngày một tăng, đi tiểu ít, tăng cân nhanh, ngoài xuất hiện ứ nước ở hai chi dưới còn xuất hiện phù ở mi mắt, ở mặt, ở bộ phận sinh dục ngoài, ở da bụng và trong ổ bụng (báng nước) hoặc trong màng phổi (tràn dịch lồng ngực). Ần ngón tay vào nơi bị phù thì da nơi đó bị lõm sâu xuống và khi nhắc ngón tay ra vết lõm đó vẫn tồn tại lâu không trở lại bình thường ngay được. Có thể thấy dấu hiệu ấn lõm này khi ấn vào da ở vùng mắt cá chân hoặc da vùng mặt trong của cẳng chân là những nơi da bám sát với nền xương cứng ở dưới. Mọi trường hợp phù nề khi có thai đều là những nguy cơ cho biết có bà mẹ đã bị một bệnh nào đó ở thận, ở tim, gan hoặc bệnh do thai nghén gây nên (nhiễm độc thai nghén). Vì thế nếu bị phù thì cần đi khám để thầy thuốc tìm nguyên nhân chữa bệnh kịp thời.

- Những khó chịu khi đứng lên - ngồi xuống: Do bụng mỗi ngày một to, cơ thể thay đổi hình dạng nên người có thai thường thấy khó khăn khi ngồi xuống, đứng lên trong những tháng thai nghén cuối. Cũng vì thế khi đi lại dễ bị ngã hoặc trượt chân dễ gây nên những tai hại khó lường. Vì vậy người có thai nên hết sức quan tâm đến sự vận chuyển, đi lại của bản thân, càng hạn chế phải đi xa, đi lại chốn đông người hoặc những nơi đường xá khó khăn hiểm trở thì càng tốt. Khi nằm, không nên nằm ngửa quá lâu vì dạ con to, nặng đè vào các mạch máu vùng hông - thắt lưng sẽ hạn chế đưa máu đến, nên việc cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đối với con bị giảm sút. Sự chèn ép đó cũng gây nên tình trạng thiếu hụt lượng máu đổ về tim, nên đối với người mẹ có thể gây tình trạng choáng và với con có thể gây suy thai. Do đó người có thai nên nằm nghiêng và tốt hơn cả là nghiêng về bên trái. Khi nằm ngửa không bao giờ ngồi vùng thẳng dậy mà nên nghiêng người một bên, co gối, chống tay ngồi lên từ từ để tránh thay đổi tư thế đột ngột.

- Những khó chịu khác: Người có thai còn có thể có nhiều khó chịu khác như tình trạng táo bón, rối loạn đi tiểu (tiểu nhiều lần, ứ đọng nước tiểu trong bàng quang), tình trạng tiết dịch tăng lên nhiều hơn ở âm đạo nên dễ bị nhiễm trùng, nhất là nhiễm nấm. Có người còn thấy bứt rứt, nóng lạnh thất thường hoặc hay vã mồ hôi. Có người khi có thai thì bị giãn tĩnh mạch (vùng kheo chân, âm hộ) hoặc bị trĩ.

Tóm lại có vô số các biểu hiện khó chịu do thai nghén gây ra trên cơ thể người có thai. Những khó chịu này thường không có gì nguy hại và sẽ mất đi sau khi sinh nhưng điều quan trọng đối với mỗi người có thai là không nên nhầm lẫn những khó chịu "tất nhiên" này với những triệu chứng báo hiệu nguy cơ đối với tình trạng sức khỏe mẹ và con. Những dấu hiệu nguy cơ đó so với những "khó chịu khi thai nghén" thường kéo dài hơn, nặng nề hơn, mỗi lúc một tăng và dù có nghỉ ngơi, thư giãn cũng ít hoặc không thuyên giảm. Trường hợp không phân biệt được khó chịu do thai nghén bình thường hay đó là nguy cơ trong thai nghén thì nên tham khảo ý kiến thầy thuốc chuyên khoa hoặc các cán bộ y tế làm công tác sản như y sĩ sản, nữ hộ sinh để được khám và cho những lời khuyên đúng đắn nhất.

Thai kỳ

10 biện pháp chống stress trong thời kỳ mang thai
5 vấn đề có thể gây nguy hiểm cho thai phụ
Bà mẹ mang thai nên dự trữ mật ong và giấm táo
Bạn biết gì về đa thai.
Bạn đã sẵn sàng sinh con thứ hai
Cà phê không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi
Các biện pháp giảm đau khi sinh
Các kiểu nghén kỳ lạ
Cách xử trí những điều khó chịu khi mang thai
Có thể biết giới tính thai nhi ngay từ tháng đầu
Cơ hội sinh con trai phụ thuộc vào vĩ độ nơi bạn sống
Dùng vitamin trước thai kỳ giảm nguy cơ sinh non
Hãy để cho cuộc chuyển dạ tự nhiên
Hạnh phúc khi được thấy con cười trong bụng mẹ
Hầu hết các cặp vợ chồng khỏe mạnh đều có con sau 2 năm
Khi có thai có nên ăn uống tẩm bổ không ?
Khi một phụ nữ có thai
Không nên lạm dụng mổ đẻ
Không nên mổ đẻ chỉ vì sợ đau
Làm ca đêm dễ sinh con già tháng
Làm gì khi phát hiện dị tật của thai qua siêu âm
Làm gì khi phát hiện thai nhi bị dị tật
Làm thế nào để giảm đau khi sanh?
Lưu ý cho những bà mẹ lần đầu tiên đi biển.
Mùa hè - cơn ác mộng của bà bầu
Mất ngủ gây khó đẻ
Mẹ béo phì, con dễ bị thừa cân
Mẹ bị cúm, con dễ mắc tâm thần phân liệt
Mẹ bị cúmMẹ bị cúm, con dễ mắc chứng tâm thần phân liệt
Mẹ có tuổi hay sinh con nhẹ cân
Mẹ căng thẳng, con lo âu
Mẹ kiêng khem không ngăn ngừa được dị ứng ở con
Mẹ nghiền chocolate sẽ sinh con hay cười
Mẹ thiếu kẽm, con yếu xương
Mẹ thiếu sắt - con chậm phát triển
Mẹ thiếu vitamin B12, con dễ mang dị tật
Mẹ ăn cá, bé sớm biết bi bô
Mẹ ăn nhiều cá, con phát triển nhanh
Mối ràng buộc từ khi còn trứng nước
Mổ đẻ gây nguy hiểm cho bà mẹ và thai nhi
Một số bệnh lây truyền từ mẹ sang con
Một vài suy nghĩ không đúng 
Người mẹ có thai dùng thuốc như thế nào
Nhau tiền đạo
Những bất thường do dinh dưỡng khi mang thai
Những bệnh lý thường gặp trong 3 tháng đầu của thai kỳ
Những chuyện sinh đẻ kỳ diệu.
Những thay đổi ở người mẹ khi mang thai.
Những điều cần biết về giáo dưỡng thai nhi
Những điều cần tránh để sinh con khỏe mạnh
Nên dự báo 'tuần sinh' thay vì 'ngày sinh'
Phát hiện thai phát triển chậm bằng máy siêu âm Doppler
Phương pháp đơn giản giúp chẩn đoán nguy cơ sẩy thai
Phẫu thuật trẻ sơ sinh trong khi mổ đẻ
Phụ nữ có thai dùng thuốc như thế nào?
Phụ nữ có thai không cần ăn quá nhiều
Phụ nữ có thai không nên dùng quá nhiều cafein
Phụ nữ có thai không nên ăn nhiều gan
Phụ nữ có thai ăn kiêng long nhãn.
Phụ nữ lạc quan dễ sinh con trai hơn
Phụ nữ mang thai cần axit folic
Phụ nữ nhẹ cân dễ sinh con gái
Rối loạn tâm thần thời kỳ sinh đẻ
Sinh con không đau nhờ gây tê tủy sống
Sinh con trai làm giảm tuổi thọ của phụ nữ
Sinh không đau bằng gây tê và những biến chứng
Sinh không đau đã là hiện thực
Sinh mổ chọn ngày
Sinh một con - đột phá của kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm
Sinh tư cùng trứng - một hiện tượng hiếm gặp
Sinh vào mùa hè dễ hiếm con
Sinh vào mùa đông dễ mắc bệnh tim
Sinh ða thai: vấn đề đạo đức sản khoa và tâm lý xã hội
Siêu âm 4 chiều giúp nhìn rõ bào thai
Siêu âm theo dõi thai kỳ là cần thiết
Stress chuyển dạ rất có lợi cho trẻ
Suy dinh dưỡng bào thai
Suy nhược gia tăng vào cuối thai kỳ
Sử dụng áo nịt khi mang thai và cho con bú
Taurine giúp phòng bệnh tiểu đường từ trong bụng mẹ
Thai kỳ và siêu âm
Thai nhi cảm nhận thế giới như thế nào
Thai phụ cần cảnh giác với nhiễm khuẩn đường sinh dục
Thai phụ dùng thuốc đa sinh tố, con sinh ra ít bị ung thư
Thai phụ nên kiêng rượu bia hoàn toàn
Thai phụ thiếu máu ít có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Thai phụ tăng nhiều cân dễ bị béo phì sau sinh
Thay đổi cảm xúc phòng the ở phụ nữ có thai
Thói quen lười biếng hình thành từ trong bụng mẹ
Thăm khám thai kỳ
Tuổi mang thai và những nguy cơ thường gặp
Xem mặt con sớm bằng máy siêu âm 4 chiều
Đa số phụ nữ mang thai có thể đi máy bay
Đa thai và dính thai.
Đau đẻ và vấn đề đẻ không đau
Đề phòng thiếu máu khi mang thai
Để giảm nỗi khó chịu của phụ nữ mang thai

Các bất thường trong thai kỳ

Bào thai cũng có thể bị bệnh bạch cầu
Bệnh tật của người mẹ có thể gây nguy hiểm cho thai nhi
Chẩn đoán chửa ngoài tử cung bằng xét nghiệm máu
Chửa ngoài tử cung - chứng bệnh không thể xem thường
Các yếu tố nguy cơ sinh non 
Cảnh báo về bệnh tiểu đường khi mang thai
Cần xét nghiệm HIV ngay lúc chuyển dạ
Phát hiện gen liên quan đến tiểu đường trong thai kỳ
Phát hiện sớm các bệnh truyền từ mẹ sang con
Stress có thể gây sảy thai
Sảy thai làm bệnh viêm khớp nặng thêm
Thai nghén với người mằc bệnh tim
Thai ngoài tử cung, thai trong ổ bụng
Thai phụ bị bệnh răng miệng dễ sinh con nhẹ cân
Thuyên tắc ối.
Tháng sinh tiết lộ nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng
Thảo dược có thể gây khuyết tật cho thai nhi
Thử máu báo trước nguy cơ chết lưu thai nhi
Tiểu đường thai kỳ nguy hiểm cho cả mẹ và con
Tắc mạch ối - tai biến sản khoa bất khả kháng
Viêm gan siêu vi và thai nghén
Viêm ruột thừa và thai kỳ
Điều nên biết về thai chết lưu.

Các vấn đề sau sinh

Bú sữa mẹ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Bảo vệ nguồn sữa cho bà mẹ sau sinh
Cho con bú không giúp ngăn chặn béo phì
Chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ đẻ non
Con sinh đôi của hai ông bố
Con đầu lòng dễ bị bệnh tim
Các dị tật bẩm sinh có thể điều trị được bằng vật lý trị liệu.
Cách trị viêm tắc tia sữa
Cảnh giác với bệnh loạn thần sau sinh
Làm thế nào để tiết sữa trở lại
Màng trong - căn bệnh nguy hiểm ở trẻ đẻ non
Rối loạn kiểm soát bàng quang sau khi sinh
Tế bào của con chữa lành vết thương cho mẹ
Xử lý tình huống sau sinh
Ăn uống gì để có sữa?

Thụ thai - tránh thai

"Nhắm mắt khi quan hệ sẽ không có thai"
10 bí quyết giữ gìn khả năng thụ thai
Axit folic và kẽm làm tăng số lượng tinh trùng
Biện pháp tránh thai cho phụ nữ trên 40 tuổi
Bỏ thai 2 tháng bằng thuốc
Cao dán tránh thai đầu tiên cho phụ nữ
Cho và nhận tinh trùng
Châm cứu có thể giúp các cặp vô sinh sớm có con
Chậm có thai sau khi bị sảy thai
Coi chừng vô sinh do nạo phá thai
Các dung môi có thể gây vô sinh
Các yếu tố dẫn đến sinh non
Cân nặng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
Có bầu lúc nào tốt nhất?
Khuẩn Chlamydia có thể khiến đàn ông vô sinh
Làm mẹ nhờ tinh trùng của... em trai
Lại nói về thuốc tránh thai
Lối sống tác động lớn đến khả năng có con
Mua bán tinh dịch người bất hợp pháp
Mê tín và khoa học trong lựa chọn giới tính thai
Nạo phá thai: không phải chuyện đơn giản!
Phụ nữ dùng thuốc tránh thai
Phụ nữ hay lo thường khó thụ thai
Que tránh thai đặt ở... tay
Sanh trai hay gái theo ý muốn - BS Hồ Ngọc Minh
Sản phẩm tránh thai mới
Thuoc tranh thai the he thu 3 an toan hon
Thuốc diệt tinh trùng có thể gây bệnh ở phụ nữ
Thuốc phá thai Mifepristone và Misoprostol
Thuốc tránh thai mới giúp giảm số kỳ kinh
Thắt ống dẫn tinh có thể giảm khả năng làm cha
Thế nào là tinh dịch không tốt
Tiếp xúc bên ngoài liệu có thể mang thai
Tính ngày thụ thai (tránh thai) theo ngày hành kinh
Tăng khả năng làm cha cho nam giới
Viagra kìm hãm sự thụ thai
Viagra kìm hãm sự thụ thai
Viên thuốc tránh thai khẩn cấp
Xét nghiệm vợ chồng vô sinh
Điều trị vô sinh bằng vitamin B12
Điều trị vô sinh cho nam giới
Điều trị vô sinh nam
Đo hormones để dự báo khả năng hư thai
Đừng vội lo lắng khi mất kinh

Thụ thai nhân tạo

BV Từ Dũ thực hiện thành công hút tinh trùng từ mào tinh
Chi phí thụ tinh trong ống nghiệm
Fairfax - công nghệ sinh con theo giới tính
Hai ca mang thai nhờ kỹ thuật hút tinh trùng từ mào tinh
Hiếm muộn - vô sinh
Hiếm muộn - vô sinh một số điều cần biết
Hiện tượng đa thai trong thụ tinh trong ống nghiệm
Không cần nằm nghỉ quá lâu sau khi chuyển phôi
Kỹ thuật cho – nhận phôi trong điều trị vô sinh
Nhân sự kiện một ca sinh tư từ thụ tinh trong ống nghiệm tại sao lại dễ đa thai?
Những câu chuyện về cho - nhận tinh trùng
Những thành công kỳ diệu trong sản khoa
Những thầy thuốc tạo ra con người
Quy trình khám và điều trị vô sinh
Thành công từ ca cho trứng đầu tiên ở việt nam - một triển vọng mới cho người vô sinh
Thụ tinh trong ống nghiệm, cấy hai phôi hay một phôi?
Thực hiện thành công hút tinh trùng từ mào tinh
Tử cung ảo có thể giúp ngừa sinh non