Tư vấn y học

KHI MỘT PHỤ NỮ CÓ THAI...

GS. PHẠM GIA CUỜNG

1. ... ho

            Dù ho do căn nguyên gì, nhất là từ sau tuần lễ thứ 24 của thai kỳ, ho cũng cần được chữa cho khỏi vì nó có thể gây sẩy thai. Khi điều trị ho không được dùng các thuốc ho có iode.

2. ... khó thở

            Ở đây khó thở không phải là điều gì bất thường. Nhưng lưu ý rằng thai phụ có thể có khó thở do thiếu máu, tắc động mạch phổi, bệnh tim, hen phế quản.

3. ... sốt

            Về mặt nội khoa, hay gặp 2 trường hợp:

            - Viêm bể thận - thận cấp

            Hay gặp nhất trong các nhiễm khuẩn do thai nghén. Nếu được điều trị sớm và đúng cách sẽ không có hậu quả xấu nhưng bệnh cũng có thể có biến chứng choáng nội độc tố, gây đẻ non, nhiễm khuẩn huyết thai nhi và sơ sinh. Vì vậy thai phụ cần được vào điều trị tại bệnh viện.

            - Listériose

            Là một bệnh nặng cho thai nhi và cách chữa cũng đơn giản. Nếu không nhập viện được hoặc không có điều kiện cấy máu, khi thấy thai phụ sốt trên 38,50 C (mà chưa vỡ ối) nên dùng ngay 15 ngày Ampicillin (đường ống), 3g/ngày. Nếu thai phụ có ho hoặc đau họng cũng chưa thể loại trừ được listériose. Nếu trước đó 8 - 10 ngày đã có một thời gian sốt ngắn ngày (24 giờ) lại càng nghi là listériose.

4. ... có cao huyết áp

            Bình thường trong 2 quý đầu của thai nghén, huyết áp (HA) có thể hạ thấp chút ít (HA tâm trương hạ thấp 15mmHg); nếu đo HA cho thai phụ ở tư thế ngồi, 2 lần cách nhau 6 giờ mà thấy HA tâm trương > 90mmHg thì chắc chắn là bệnh lý.

            Nên thử máu, định lượng axít uric, créatimin, kali; tìm protein niệu. Nếu HA quá cao, nghĩ đến u tủy thượng thận (phéochromocytome) - hiếm gặp - nhất là nếu axít uric máu lại bình thường.

            Nếu HA tâm trương > = 105 mmHg và thai phụ còn lâu mới đến ngày sinh thì nhất thiết phải điều trị cao huyết áp (CHA). Nếu CHA trung bình, cần cân nhắc xem có điều trị CHA hay không. Dù sao thì khi điều trị CHA ở thai phụ cũng không có ảnh hưởng gì đến thai nhi cả.

            Theo dõi tại nhà một thai phụ CHA có những nội dung sau:

            - Khám sức khỏe tối thiểu 15 ngày một lần.

            - Thai phụ tự tìm albumin trong nước tiểu bằng giấy thử (mỗi 15 ngày,         mỗi 8 ngày hoặc hàng ngày tùy theo còn lâu hoặc sắp đến ngày sinh).

            - Đo HA và điều chỉnh liều thuốc hạ HA.

            - Trong 2 quý đầu thai nghén, định lượng axít uric máu hàng tháng; trong    quý 3, thử mau hơn.

            - Hàng tháng tìm vi khuẩn niệu một lần và điều trị (nếu có).

Cần nằm theo dõi tại bệnh viện nếu

            * Xuất hiện protein niệu.

            * HA tâm trương tăng đột ngột > 100mmHg mặc dù đang điều trị CHA.

            * Xuất hiện phù đột ngột nửa trên cơ thể.

            * Axít uric máu > = 360 mmol/l.

5. ... có bệnh tim

            Một số bệnh tim có chỉ định phải phá thai (và có những bệnh nhân tim không nên có thai); một số bệnh tim vẫn cho phép có thai nhưng phải được theo dõi cẩn thận.

            Ở một phụ nữ không có bệnh tim, khi mang thai, bình thường thì thầy thuốc cũng có thể nghe thấy một tiếng thổi tâm thu (< 2/6) vào thời kỳ đầu tâm thu, rõ nhất ở bờ trái xương ức. Nên đi khám chuyên khoa tim mạch và làm siêu âm tim.

            Nếu nghi ngờ là một tiếng thổi cơ năng, tức là ít nguy hiểm, nhưng vẫn phải xem xét kỹ hơn sau khi sinh. Tuy nhiên cũng nên phòng những biến chứng cho người mẹ (ít khi thai nhi bị đe dọa) bằng nghỉ ngơi, theo dõi đều đặn những triệu chứng tim mạch. Trong những tuần cuối của thai nghén, nhất thiết nên vào nằm theo dõi tại bệnh viện. Những loại thuốc tim mạch không nên dùng là: kháng vitamin K, một số thuốc chống loạn nhịp (amiodaron, lidocaine tĩnh mạch, ajmalin, spartein, aprindin).

6. ... ngứa hoặc vàng da

Hai triệu chứng này đều có ý nghĩa giống nhau, đấy là

            - Ứ mật do thai nghén (nếu ta chưa tìm được căn nguyên gì khác).

            Đặc điểm chủ yếu là vào đầu quý 3 của thai kỳ, thai phụ thấy ngứa nhiều nhất ở thân và các lòng bàn tay, lòng bàn chân. Mất ngủ và mệt mỏi. Vàng da xuất hiện không thường xuyên vào khoảng 8 - 15 ngày sau khi ngứa. Không sốt, không chán ăn, không buồn nôn hoặc đi lỏng, không đau khớp, đau bụng. Nước tiểu vàng đậm, phân bạc màu. Khám thực thể không thấy gì bất thường. Triệu chứng sinh hóa là của bệnh ứ mật. Men transaminase có thể tăng nhẹ. Sau khi sinh xong, ngứa và vàng da sẽ mất đi nhanh chóng trong vòng 24 giờ.

            Cách điều trị duy nhất là dùng colestyramin (Questran) nhưng thường ít kết quả. Vàng da ứ mật có ảnh hưởng xấu đến thai nhi (đẻ non, thai chết) cho nên thai phụ cần được vào bệnh viện điều trị.

            - Nếu không phải là ứ mật do thai nghén, thì vàng da ở đây có nghĩa là viêm gan do virus.

            Ngứa nhiều, triệu chứng sinh hóa ứ mật rõ. Tai biến đối với thai sẽ phụ thuộc vào việc người mẹ bị viêm gan rõ ràng hoặc chỉ có HBsAg (+) (không có triệu chứng).

            Viêm gan cấp ở giai đoạn đầu của thai nghén không ảnh hưởng gì đến phôi (embryon) nghĩa là không gây dị dạng cho thai. Viêm gan vào quý 3 của thai kỳ có nguy cơ gây đẻ non và thai chết trong tử cung. Trong trường hợp này 50% trẻ cũng sẽ bị nhiễm bệnh dù rằng người mẹ chỉ bắt đầu bị viêm gan nhiều tuần sau khi sinh.

            Khi vàng da xuất hiện trong khi đang mang thai, cần phải tìm HAV và HBV, xét nghiệm huyết thanh học HIV nếu thai phụ có HBV +, ngoài ra còn phải tìm nhiễm khuẩn gytomégalovirus, bệnh toxophasmose... Nên liên hệ với trung tâm truyền máu để biết cách xử lý đối với trẻ mới đẻ. Nếu người mẹ mắc viêm gan A hoặc viêm gan không A - không B, nên dùng cho trẻ gammaglobulin chuẩn; nếu mẹ mắc bệnh viêm gan B hoặc mang HBsAg (+) mạn tính, cần dùng cho trẻ các gammaglobulin anti-HBS ngay trong những giờ đầu sau khi sinh và tiêm chủng HBV sớm.

            Tìm xem thai phụ trước đây đã dùng những thuốc gì?

            Cảnh giác đặc biệt với chlorpromazin và các dẫn xuất (chống nôn), an thần. Cuối thai kỳ, nghĩ đến gan thoái hóa mỡ cấp (vàng da, transaminase hơi cao, tiểu cầu thấp, tỷ lệ prothrombin thấp, axít uric máu tăng). Cần phải vào bệnh viện gấp để phá thai cứu sống cho mẹ.

            Chú ý: trong thời kỳ thai nghén bình thường, bilirubine và BSP có thể tăng, cholesterol có thể tăng gấp đôi, phosphatase kiềm tăng gấp 2 - 4 lần. Transaminase không thay đổi.

7. ... có đường trong nước tiểu

            Tìm thấy đường trong nước tiểu là chuyện bình thường: nó có thể phát hiện một người bệnh tiểu đường, điều này không quan trọng gì lắm, nhưng nếu không biết mình có đường trong nước tiểu mới là nguy hiểm. Mỗi khi có nghi vấn, nhất là nếu lại có những yếu tố nguy cơ (béo phì, tiền sử gia đình có người bị tiểu đường v.v...) cần tìm đường huyết lúc đói vào 90 và 120 phút sau khi bắt đầu ăn cơm trưa (bữa cơm này có ít nhất 70g glucid).

            Mọi phụ nữ có đường huyết lúc đói >1g/l (5,5 mmol) và sau khi ăn xong > 1,40g/l (7,7 mmol/l), dù thử máu bằng phương pháp nào, hoặc lấy máu bằng cách nào cũng đều phải đến khám chuyên khoa Đái tháo đường. Nếu dùng chế độ ăn bệnh lý, phải bảo đảm ít nhất có 1.800 kcal/ngày trong đó có 180g hydrat cacbon.

8. ... có được phép tiêm chủng không?

            - Được tiêm chủng: chống uốn ván; chống viêm tủy xám (poliomyélite) bằng vacxin chống viêm tủy xám, tiêm bắp thịt; chống bệnh tả; chống bạch hầu; chống cúm; chống viêm gan B.

            - Không nên tiêm chủng những vacxin sau: BCG; chống rubeon; chống sốt vàng (nhưng nếu đi du lịch cần, cũng có thể tiêm được); chống ho gà; chống thương hàn; chống viêm tủy xám (nếu dùng đường uống).

            Tuy vậy, nếu vì vô ý mà đã lỡ dùng một loại vacxin nào đó kể trên, thì cũng chưa đủ để đề nghị phá thai trị bệnh (avortement thérapentique).

9. ... có những hằng số sinh hóa "bất thường"

            Trong thai nghén, những kết quả sinh hóa dưới đây là hoàn toàn bình thường:

            - Tốc độ lắng máu (VS) tăng (đôi khi đến 60mm vào giờ thứ nhất).

            - Tỷ lệ huyết sắc tố thấp 11g/100ml.

            - Cholesterol tăng gấp 2 lần.

            - Triglycerid có thể tăng gấp 3 lần

            - Phosphatase kiềm tăng gấp 2-4 lần.

            - Dự trữ kiềm (RA) giảm.

 

           

Thai kỳ

10 biện pháp chống stress trong thời kỳ mang thai
5 vấn đề có thể gây nguy hiểm cho thai phụ
Bà mẹ mang thai nên dự trữ mật ong và giấm táo
Bạn biết gì về đa thai.
Bạn đã sẵn sàng sinh con thứ hai
Cà phê không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi
Các biện pháp giảm đau khi sinh
Các kiểu nghén kỳ lạ
Cách xử trí những điều khó chịu khi mang thai
Có thể biết giới tính thai nhi ngay từ tháng đầu
Cơ hội sinh con trai phụ thuộc vào vĩ độ nơi bạn sống
Dùng vitamin trước thai kỳ giảm nguy cơ sinh non
Hãy để cho cuộc chuyển dạ tự nhiên
Hạnh phúc khi được thấy con cười trong bụng mẹ
Hầu hết các cặp vợ chồng khỏe mạnh đều có con sau 2 năm
Khi có thai có nên ăn uống tẩm bổ không ?
Khi một phụ nữ có thai
Không nên lạm dụng mổ đẻ
Không nên mổ đẻ chỉ vì sợ đau
Làm ca đêm dễ sinh con già tháng
Làm gì khi phát hiện dị tật của thai qua siêu âm
Làm gì khi phát hiện thai nhi bị dị tật
Làm thế nào để giảm đau khi sanh?
Lưu ý cho những bà mẹ lần đầu tiên đi biển.
Mùa hè - cơn ác mộng của bà bầu
Mất ngủ gây khó đẻ
Mẹ béo phì, con dễ bị thừa cân
Mẹ bị cúm, con dễ mắc tâm thần phân liệt
Mẹ bị cúmMẹ bị cúm, con dễ mắc chứng tâm thần phân liệt
Mẹ có tuổi hay sinh con nhẹ cân
Mẹ căng thẳng, con lo âu
Mẹ kiêng khem không ngăn ngừa được dị ứng ở con
Mẹ nghiền chocolate sẽ sinh con hay cười
Mẹ thiếu kẽm, con yếu xương
Mẹ thiếu sắt - con chậm phát triển
Mẹ thiếu vitamin B12, con dễ mang dị tật
Mẹ ăn cá, bé sớm biết bi bô
Mẹ ăn nhiều cá, con phát triển nhanh
Mối ràng buộc từ khi còn trứng nước
Mổ đẻ gây nguy hiểm cho bà mẹ và thai nhi
Một số bệnh lây truyền từ mẹ sang con
Một vài suy nghĩ không đúng 
Người mẹ có thai dùng thuốc như thế nào
Nhau tiền đạo
Những bất thường do dinh dưỡng khi mang thai
Những bệnh lý thường gặp trong 3 tháng đầu của thai kỳ
Những chuyện sinh đẻ kỳ diệu.
Những thay đổi ở người mẹ khi mang thai.
Những điều cần biết về giáo dưỡng thai nhi
Những điều cần tránh để sinh con khỏe mạnh
Nên dự báo 'tuần sinh' thay vì 'ngày sinh'
Phát hiện thai phát triển chậm bằng máy siêu âm Doppler
Phương pháp đơn giản giúp chẩn đoán nguy cơ sẩy thai
Phẫu thuật trẻ sơ sinh trong khi mổ đẻ
Phụ nữ có thai dùng thuốc như thế nào?
Phụ nữ có thai không cần ăn quá nhiều
Phụ nữ có thai không nên dùng quá nhiều cafein
Phụ nữ có thai không nên ăn nhiều gan
Phụ nữ có thai ăn kiêng long nhãn.
Phụ nữ lạc quan dễ sinh con trai hơn
Phụ nữ mang thai cần axit folic
Phụ nữ nhẹ cân dễ sinh con gái
Rối loạn tâm thần thời kỳ sinh đẻ
Sinh con không đau nhờ gây tê tủy sống
Sinh con trai làm giảm tuổi thọ của phụ nữ
Sinh không đau bằng gây tê và những biến chứng
Sinh không đau đã là hiện thực
Sinh mổ chọn ngày
Sinh một con - đột phá của kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm
Sinh tư cùng trứng - một hiện tượng hiếm gặp
Sinh vào mùa hè dễ hiếm con
Sinh vào mùa đông dễ mắc bệnh tim
Sinh ða thai: vấn đề đạo đức sản khoa và tâm lý xã hội
Siêu âm 4 chiều giúp nhìn rõ bào thai
Siêu âm theo dõi thai kỳ là cần thiết
Stress chuyển dạ rất có lợi cho trẻ
Suy dinh dưỡng bào thai
Suy nhược gia tăng vào cuối thai kỳ
Sử dụng áo nịt khi mang thai và cho con bú
Taurine giúp phòng bệnh tiểu đường từ trong bụng mẹ
Thai kỳ và siêu âm
Thai nhi cảm nhận thế giới như thế nào
Thai phụ cần cảnh giác với nhiễm khuẩn đường sinh dục
Thai phụ dùng thuốc đa sinh tố, con sinh ra ít bị ung thư
Thai phụ nên kiêng rượu bia hoàn toàn
Thai phụ thiếu máu ít có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Thai phụ tăng nhiều cân dễ bị béo phì sau sinh
Thay đổi cảm xúc phòng the ở phụ nữ có thai
Thói quen lười biếng hình thành từ trong bụng mẹ
Thăm khám thai kỳ
Tuổi mang thai và những nguy cơ thường gặp
Xem mặt con sớm bằng máy siêu âm 4 chiều
Đa số phụ nữ mang thai có thể đi máy bay
Đa thai và dính thai.
Đau đẻ và vấn đề đẻ không đau
Đề phòng thiếu máu khi mang thai
Để giảm nỗi khó chịu của phụ nữ mang thai

Các bất thường trong thai kỳ

Bào thai cũng có thể bị bệnh bạch cầu
Bệnh tật của người mẹ có thể gây nguy hiểm cho thai nhi
Chẩn đoán chửa ngoài tử cung bằng xét nghiệm máu
Chửa ngoài tử cung - chứng bệnh không thể xem thường
Các yếu tố nguy cơ sinh non 
Cảnh báo về bệnh tiểu đường khi mang thai
Cần xét nghiệm HIV ngay lúc chuyển dạ
Phát hiện gen liên quan đến tiểu đường trong thai kỳ
Phát hiện sớm các bệnh truyền từ mẹ sang con
Stress có thể gây sảy thai
Sảy thai làm bệnh viêm khớp nặng thêm
Thai nghén với người mằc bệnh tim
Thai ngoài tử cung, thai trong ổ bụng
Thai phụ bị bệnh răng miệng dễ sinh con nhẹ cân
Thuyên tắc ối.
Tháng sinh tiết lộ nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng
Thảo dược có thể gây khuyết tật cho thai nhi
Thử máu báo trước nguy cơ chết lưu thai nhi
Tiểu đường thai kỳ nguy hiểm cho cả mẹ và con
Tắc mạch ối - tai biến sản khoa bất khả kháng
Viêm gan siêu vi và thai nghén
Viêm ruột thừa và thai kỳ
Điều nên biết về thai chết lưu.

Các vấn đề sau sinh

Bú sữa mẹ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Bảo vệ nguồn sữa cho bà mẹ sau sinh
Cho con bú không giúp ngăn chặn béo phì
Chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ đẻ non
Con sinh đôi của hai ông bố
Con đầu lòng dễ bị bệnh tim
Các dị tật bẩm sinh có thể điều trị được bằng vật lý trị liệu.
Cách trị viêm tắc tia sữa
Cảnh giác với bệnh loạn thần sau sinh
Làm thế nào để tiết sữa trở lại
Màng trong - căn bệnh nguy hiểm ở trẻ đẻ non
Rối loạn kiểm soát bàng quang sau khi sinh
Tế bào của con chữa lành vết thương cho mẹ
Xử lý tình huống sau sinh
Ăn uống gì để có sữa?

Thụ thai - tránh thai

"Nhắm mắt khi quan hệ sẽ không có thai"
10 bí quyết giữ gìn khả năng thụ thai
Axit folic và kẽm làm tăng số lượng tinh trùng
Biện pháp tránh thai cho phụ nữ trên 40 tuổi
Bỏ thai 2 tháng bằng thuốc
Cao dán tránh thai đầu tiên cho phụ nữ
Cho và nhận tinh trùng
Châm cứu có thể giúp các cặp vô sinh sớm có con
Chậm có thai sau khi bị sảy thai
Coi chừng vô sinh do nạo phá thai
Các dung môi có thể gây vô sinh
Các yếu tố dẫn đến sinh non
Cân nặng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
Có bầu lúc nào tốt nhất?
Khuẩn Chlamydia có thể khiến đàn ông vô sinh
Làm mẹ nhờ tinh trùng của... em trai
Lại nói về thuốc tránh thai
Lối sống tác động lớn đến khả năng có con
Mua bán tinh dịch người bất hợp pháp
Mê tín và khoa học trong lựa chọn giới tính thai
Nạo phá thai: không phải chuyện đơn giản!
Phụ nữ dùng thuốc tránh thai
Phụ nữ hay lo thường khó thụ thai
Que tránh thai đặt ở... tay
Sanh trai hay gái theo ý muốn - BS Hồ Ngọc Minh
Sản phẩm tránh thai mới
Thuoc tranh thai the he thu 3 an toan hon
Thuốc diệt tinh trùng có thể gây bệnh ở phụ nữ
Thuốc phá thai Mifepristone và Misoprostol
Thuốc tránh thai mới giúp giảm số kỳ kinh
Thắt ống dẫn tinh có thể giảm khả năng làm cha
Thế nào là tinh dịch không tốt
Tiếp xúc bên ngoài liệu có thể mang thai
Tính ngày thụ thai (tránh thai) theo ngày hành kinh
Tăng khả năng làm cha cho nam giới
Viagra kìm hãm sự thụ thai
Viagra kìm hãm sự thụ thai
Viên thuốc tránh thai khẩn cấp
Xét nghiệm vợ chồng vô sinh
Điều trị vô sinh bằng vitamin B12
Điều trị vô sinh cho nam giới
Điều trị vô sinh nam
Đo hormones để dự báo khả năng hư thai
Đừng vội lo lắng khi mất kinh

Thụ thai nhân tạo

BV Từ Dũ thực hiện thành công hút tinh trùng từ mào tinh
Chi phí thụ tinh trong ống nghiệm
Fairfax - công nghệ sinh con theo giới tính
Hai ca mang thai nhờ kỹ thuật hút tinh trùng từ mào tinh
Hiếm muộn - vô sinh
Hiếm muộn - vô sinh một số điều cần biết
Hiện tượng đa thai trong thụ tinh trong ống nghiệm
Không cần nằm nghỉ quá lâu sau khi chuyển phôi
Kỹ thuật cho – nhận phôi trong điều trị vô sinh
Nhân sự kiện một ca sinh tư từ thụ tinh trong ống nghiệm tại sao lại dễ đa thai?
Những câu chuyện về cho - nhận tinh trùng
Những thành công kỳ diệu trong sản khoa
Những thầy thuốc tạo ra con người
Quy trình khám và điều trị vô sinh
Thành công từ ca cho trứng đầu tiên ở việt nam - một triển vọng mới cho người vô sinh
Thụ tinh trong ống nghiệm, cấy hai phôi hay một phôi?
Thực hiện thành công hút tinh trùng từ mào tinh
Tử cung ảo có thể giúp ngừa sinh non