NHỮNG THỨC ĂN - VỊ THUỐC THEO TÂY Y
Tác giả : BS. NGUYỄN LÂN ÐÍNH (Chuyên viên Dinh dưỡng)
Ðông y trước nay đã xem rất nhiều thức ăn đồng thời cũng là những vị thuốc dùng
để chữa bệnh. Nay đến lượt Tây y nêu lên một số thức ăn khá thông dụng nhưng
được xét dưới một góc độ mới: Ðể phòng và chữa bệnh dựa trên cơ sở những công
trình nghiên cứu dịch tễ học không riêng ở một nước nào, mà có so sánh trên rất
nhiều quần thể dân chúng toàn cầu.
Theo cách nhìn mới này, người ta có thể giảm được từ 30-60% nguy cơ mắc những bệnh phổ biến như các bệnh về tim mạch, ung thư nói chung và ngay cả bệnh Alzheimer. 12 thức ăn được đề cao hàng đầu là:
1. Dầu colza: Có khả năng giúp chúng ta phòng tránh ung thư. Vì là nguồn acid béo hệ omega-3 rất tốt. Dĩ nhiên nói như vậy không có nghĩa là bạn thôi không cần sử dụng dầu ô-liu nữa, vì lẽ dầu ô-liu có ưu điểm đặc trưng của nó đối với bệnh tim mạch: Giàu acid oleic có 1 nối đôi, nhưng thua dầu colza về thành phần các acid béo có nhiều nối đôi. Chính nhờ đặc điểm này mà dầu colza có tác dụng như một vị thuốc: các động mạch giảm hẳn nguy cơ bị tắc nghẽn do cục máu đông vì dầu colza làm hạ cholesterol LDL có khuynh hướng đóng cáu vào thành mạch. Mặt khác, các dây thần kinh ảnh hưởng lên chức năng co bóp của tim cũng nhạy bén hơn. Nhiều nghiên cứu ở Pháp (BS. Fricker, BV. Bichat, Paris) đã cho thấy bệnh nhân dùng dầu colza giảm hẳn nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, loạn nhịp tim... và tử vong đột ngột. Ở Lyon, trên 600 bệnh nhân đã từng bị nhồi máu cơ tim khi chuyển sang dùng dầu colza 4 năm liên tiếp, hầu như đã được bảo vệ không còn bị tai biến tim mạch nữa. Ngoài ra, so với những người cùng hoàn cảnh đã giảm được 60% nguy cơ bị ung thư. Một số công trình còn nêu lên những lợi ích khác của các chất béo hệ omega-3 trên hoạt động của não: giảm được 50% nguy cơ bị lú lẫn do bệnh Alzheimer.
2. Quả xoài: Có tác dụng giúp trẻ lâu. Cung ứng cho cơ thể vitamin E và C, chất sắt và chất xơ. Theo BS. Pierre Dukan, chuyên viên về dinh dưỡng (Pháp), xoài giúp bảo vệ chúng ta không bị những bệnh tim mạch, ung thư và... lão hóa trước tuổi. Hơn nữa xoài đem lại ít Calo nên ăn vào không sợ bị dư cân.
3. "Hạt óc chó" (Noix): Có tác dụng rất tốt, giúp tránh được cơn đau tim. Một công trình nghiên cứu ở Boston (Mỹ) qua theo dõi cách ăn uống trong 17 năm của 21.500 bác sĩ, cho thấy những người nào có thói quen ăn quả óc chó ít nhất 2 lần/tuần sẽ giảm hẳn nguy cơ tử vong đột ngột vì cơn đau tim (giảm 50% so với những người không bao giờ ăn). Giảm được 30% nguy cơ bị nghẽn tắc động mạch vành tim, ít bị đau thắt ngực. Hạt óc chó dồi dào acid béo giàu omega-3, vitamin E, các chất polyphenol, magne, kali, là những chất có tác dụng điều hòa huyết áp. Ngoài ra còn giàu chất đạm thực vật, giúp cho động mạch được "thư giãn". Chỉ cần ăn 3-4 quả/ngày là đạt được "liều" tối ưu. Song những ai hơi "bị" dư cân thì nên coi chừng..., vì dù tốt đến đâu thì 1g hạt óc chó cũng đem lại đến 9 Calo!
4. Cà chua, vũ khí mới chống ung thư: Ðó là nhờ chất lycopene có trong cà chua. BS. J.M. Bourre, Giám đốc đơn vị nghiên cứu về dinh dưỡng thần kinh dược chất của tổ chức INSERM (Pháp), đã nhận xét lycopene (một chất carotenoid) đặc biệt dồi dào trong cà chua chín, có tác dụng phòng tránh được nhiều bệnh ung thư như ung thư tuyến tiền liệt ở đàn ông; Ung thư vú, buồng trứng hay tử cung ở phụ nữ, nhờ tác dụng kháng ôxy-hóa chống lại tiến trình suy thoái tế bào và biến thành tế bào ung thư. Mỗi ngày "nên ăn" ít nhất 2 quả cà chua (khoảng 100g) chín, rửa sạch. Nên ăn luôn cả vỏ do vỏ chứa lượng lycopene cao gấp 5 lần so với phần "thịt". Không cần ăn tươi, vì càng nấu chín nhừ thành "xốt", càng được hưởng thêm lycopene. Nên mua sẵn các loại xốt "ketchup" trên thị trường làm từ cà chua chín.
5. Rau và trái cây có thể phòng chống được nhiều bệnh, kể cả loãng xương: Nếu bữa ăn nào cũng có rau, ăn xong tráng miệng bằng một suất trái cây theo mùa (vào khoảng 400-600g), bạn sẽ được bảo vệ không bị các chứng bệnh như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não - đặc biệt là nhờ hàm lượng Kali cao. Chúng ta cũng đã biết chất xơ và các vitamin kháng ôxy hóa như C, caroten, vitamin E... có tác dụng điều hòa huyết áp, huyết đường lượng và cholesterol trong máu... Chưa kể nếu ăn nhiều cam, quít và rau cải như người dân vùng Ðịa Trung Hải hay bờ biển Ðông thì xương, răng sẽ rắn chắc, không bao giờ bị loãng xương (osteoporosis).
6. Ăn dồi và huyết chống được mệt mỏi vì có thể coi đây là nguồn sắt quan trọng nhất. Ðặc biệt với phụ nữ, vì vấn đề kinh nguyệt hàng tháng dễ gây thiếu máu nên nhu cầu về sắt luôn cao gấp 2 nam giới. Ở Pháp, công trình nghiên cứu Suvimax cho thấy cứ 10 phụ nữ Pháp thì có tới 2 người cạn kiệt vốn sắt dự trữ và hậu quả tất nhiên là họ mệt mỏi và bị đủ thứ bệnh do sức đề kháng quá thấp. Nếu bữa ăn đã đủ thịt, cá thì cứ 10 ngày cũng nên ăn một suất dồi khoảng 150g (như trong cháo lòng, cháo huyết). Ai không thích món dồi, có thể chọn gan thay thế vì đây cũng là một nguồn sắt quan trọng.
7. Gạo lức và ngũ cốc nguyên cám có thể phòng chống cao huyết áp và tiểu đường: Do những nguồn tinh bột đi kèm theo chất xơ sẽ không bị hấp thu quá nhanh như gạo trắng tinh, bánh mì xốp trắng. Ngoài ra đây còn là nguồn magne và các vitamin nhóm B dồi dào, có tác dụng làm hạ huyết áp, hạ chất cholesterol "xấu" LDL và nguy cơ bị đái tháo đường. Thí dụ trong bữa điểm tâm sáng, thay vì ăn cháo trắng, nên ăn cháo gạo lức, cháo lúa mạch hay đầy đủ hỗn hợp 5 cốc loại càng tốt. Tuy nhiên cũng chỉ nên ăn vừa đủ no.
8. Ăn cá giúp trí óc minh mẫn, lạc quan, yêu đời: Chỉ cần ăn các loại cá biển hay cá nước lợ như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá ngừ... 2-3 lần/tuần là đủ cung cấp các acid béo thiết yếu hệ omega-3 rất tốt cho tim mạch, nhất là khi đã có tuổi. Ở Hà Lan, các cụ thuộc lớp "cổ lai hy" có thói quen ăn cá thường xuyên đã tỏ ra minh mẫn, lạc quan yêu đời hơn hẳn so với những người cùng tuổi ít ăn cá. Người ta cũng thấy rằng những nước có mức tiêu thụ cá càng thấp thì tỷ lệ người bị trầm cảm càng cao (theo nhận xét của BS. J. Fricker, BV. Bichat, Paris). Có điều nên tránh ăn cá dưới dạng đông lạnh vì qua thời gian bảo quản quá lâu, acid omega-3 sẽ bị phân hủy và mất tác dụng. Mới đây cũng có khuyến cáo là riêng các phụ nữ có thai thì nên tránh ăn cá biển lớn vì có nguy cơ bị ngộ độc thủy ngân (bất lợi cho thai nhi), do cá lớn có thể tích lũy thủy ngân của môi trường bị ô nhiễm.
9. Bông cải xanh broccoli giúp phòng chống ung thư: Bông cải xanh có chứa nhiều chất tác động chống lại tiến trình phát triển của các khối u như beta-caroten, selenium. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh những ai càng ăn nhiều bông cải xanh sẽ càng giảm được nguy cơ bị ung thư ruột kết, ung thư vú và cả ung thư phổi, ung thư bao tử (tuy có ít hơn). Chất sulforaphane đặc trưng của bông cải xanh có thể diệt sạch một số dòng vi khuẩn H.pylori gây bệnh loét bao tử và tá tràng.
9. Yaourt có tác dụng điều hòa tiêu hóa: Cần lưu ý đến loại thức ăn quen thuộc này vì nó mang lại các chất phụ sinh (probiotics), giúp cải thiện thế quân bình giữa vi khuẩn có khả năng gây bệnh và các vi khuẩn cộng sinh sống nhờ ở ruột kết, từ đó điều hòa tiêu hóa và nhu động nhuận trường. Mỗi ngày chỉ cần ăn 2 hũ yaourt.
10. Hành, tỏi giúp bảo vệ tim mạch: Theo kinh nghiệm lâu đời của những người ăn theo "chế độ ăn vùng Ðịa Trung Hải", người Ý, miền Nam nước Pháp v.v... thì tỏi "ta" có tác dụng làm hạ cholesterol và giúp máu lưu thông dễ dàng. Hơn thế nữa, người ta cũng nghiệm thấy những người thường xuyên dùng hành và tỏi trong bữa ăn hầu như không bao giờ bị ung thư ruột kết. Tuy chưa được giải thích rõ nhưng các chuyên viên dinh dưỡng trên toàn cầu đều nhất trí công nhận thực tế này.
11. Một ly nhỏ rượu vang đỏ trong mỗi bữa ăn: Theo BS. J-M Bourre, rượu vang đỏ gồm những chất polyphenols giúp bảo vệ được các tế bào, làm các động mạch dễ giãn nở, không bị tắc nghẽn nên rất tốt cho huyết áp, phòng tránh được các tai biến tim mạch như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, viêm động mạch... Những người cao tuổi nếu uống đều đặn 1 ly rượu vang đỏ trong mỗi bữa ăn, sẽ đẹp lão và giảm được 1/4 nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và lú lẫn so với những cụ chẳng bao giờ uống một giọt rượu vang nào! Ðó là kết luận của nghiên cứu Framingham nổi tiếng đã được thực hiện trong gần 50 năm tại Mỹ.
