Uống gì trong mùa hè?
 |
| Nước hoa quả không chỉ giải khát mà còn tăng cường năng lượng cho cơ thể. |
Một loại rau quen thuộc có tác dụng giải khát là rau má. Rau má có lượng đạm tương đương với rau muống và cung cấp nhiệt lượng cao hơn một số rau khác. Rau má vẫn được dùng làm vị thuốc nhuận gan, giải độc, lợi tiểu, trị rôm sẩy... và giải khát.
Nước là một thành phần không thể thiếu được của mọi cơ thể sống. Ở người trưởng thành, nước chiếm 2/3 cân nặng cơ thể. Tuổi càng trẻ, cơ thể càng nhiều nước: bào thai có 90% nước, trẻ sơ sinh có 74%. Do vậy, nếu cơ thể bị thiếu nước, các chức phận cơ thể sẽ bị ảnh hưởng.
Một người khỏe mạnh, lao động vừa phải, trong điều kiện thời tiết bình thường, mỗi ngày cần khoảng 2,5 lít nước. Do đó, ngoài lượng nước có trong thức ăn, mỗi ngày cần phải uống thêm khoảng 1,5 lít nữa. Nếu lao động nặng, làm việc ở ngoài trời nắng hoặc trong các phân xưởng nóng thì phải uống nhiều nước hơn. Như vậy, làm thế nào để bù lại lượng nước và muối đã bị mất, và uống loại nước nào để vừa thỏa mãn được nhu cầu về nước, vừa an toàn cho cơ thể?
Những thức uống thường ngày: nước chè xanh, nước vối, nước trắng (nước đun sôi để nguội) rất thông dụng và hiệu quả.
- Nước đun sôi để nguội, tuy vị nhạt do các chất khí hòa tan trong nước đã bị bay đi trong quá trình đun sôi nước, song chỉ cần lắc mạnh khi nước đã nguội là có thể khắc phục được.
- Nước chè, đặc biệt nước chè xanh do
hương vị thơm tho dễ chịu, lại bổ và giải khát nên được nhiều người ưa chuộng.
Trong lá chè có nhiều tanin, cafein, glucosid, một ít tinh dầu, các vitamin và
muối khoáng. Vị chát của tanin trong chè có tác dụng tốt đối với niêm mạc đường
tiêu hóa, kìm hãm quá trình gây thối, tạo điều kiện cho các vi khuẩn có ích
trong ruột hoạt động. Vitamin C trong lá chè tươi nhiều gấp 4 lần nước cam, nước
chanh. Còn vitamin P trong chè xanh - những flavonoid - có tác dụng giảm thẩm
thấu mao mạch làm tăng độ bền chắc của mạch máu, giữ cho mạch máu mềm mại. Trong
chè còn có các chất khoáng kể cả các yếu tố vi lượng như sắt, iốt, đồng,
fluor... dưới dạng các hợp chất dễ hòa tan, rất cần cho cơ thể.
Từ quả tươi... đến nước giải khát
Những
loại quả có nhiều vitamin C, caroten và các chất có hoạt tính, vitamin P, các
acid hữu cơ (như acid citric, acid tartric, acid malic...) tạo nên vị chua của
quả, có tác dụng giải khát và kích thích cơ thể bài xuất dịch tiêu hóa. Hàm
lượng vitamin C trong cam, chanh khá cao (40 mg%) và rất ổn định. Lượng caroten
trong một số quả cũng khá cao. Từ quả, người ta có thể chế xirô và nước giải
khát có ga. Do độ chua vốn có và độ đường cao nên xirô cũng có tác dụng giảm
khát và tăng cường năng lượng.
Sau nước quả, bia là cũng loại nước giải
khát được nhiều người hâm mộ. Bia có độ cồn thấp (2-6%), lại có nhiều vitamin,
nhất là vitamin nhóm B, có một lượng đáng kể khí carbonic (3gam/lít). Vì thế khi
uống bia ta cảm thấy hứng thú, dễ chịu, giảm được cảm giác khát và ngon miệng,
nhưng cũng chỉ nên uống vừa phải.
Ngoài các loại nước uống, một số thức
ăn như nước cháo (có pha thêm 3-4 gam muối trong 1 lít), nước gạo rang, nước đậu
xanh, đậu đen, nước rau muống... cũng có tác dụng thanh nhiệt, giảm khát. Rau
muống là món ăn thường ngày, có tác dụng giảm khát tốt, lại bổ sung một lượng
đáng kể đạm, muối kali và vitamin C.
Tiếp đến là rau má.
Lượng đạm trong rau má tương đương với rau muống, hàm lượng vitamin có phần cao
hơn. Nhiệt lượng do rau má cung cấp cũng cao hơn nhiều rau khác (100 g cho 21
calo). Rau má vẫn được dùng làm vị thuốc nhuận gan, giải độc, lợi tiểu, trị rôm
sẩy... và giải khát. Rau má nên rửa sạch rồi ép lấy nước uống là tốt nhất.
Cách uống:
Trong mọi trường hợp, ta cũng chỉ nên uống từ từ ít một, khát bao nhiêu uống bấy nhiêu; mỗi lần chỉ nên uống 100-150 ml nước, cách nhau 15-20 phút. Uống một hơi để thoả mãn cảm giác khát chỉ thêm gánh nặng cho cơ thể, khiến tim phải làm việc nhiều và ra nhiều mồ hôi.
Bác sĩ Nguyễn Hưng Thịnh, Sức Khỏe & Đời Sống
