MÓNG LƯNG RỒNG ĐIỀU TRỊ VIÊM GAN, TẮC MẬT VÀ CẦM MÁU
Tác giả : BS. TRANH XUÂN CHI
Thời gian gần đây, nhiều người đổ xô đi tìm cây móng lưng
rồng để chữa một số bệnh như đau bụng khi hành kinh, ra huyết trắng,
đau nhức xương khớp, viêm xoang... Đây là cây thuốc từ miền Bắc mang
vào. Tại nơi bán, có sẵn một nồi nước sôi để cho móng lưng rồng vào,
sau 1-2 giờ móng lưng rồng khô sẽ nở to ra gấp 7-8 lần như cây rẽ
quạt và có màu xanh tươi rất đẹp. Đây cũng là đặc trưng có một không
hai của loại cây này, vì vậy nó còn có tên là Cải tử hoàn thảo, Hồi
sinh thảo... Anh C., cán bộ Hội Văn hóa Nghệ thuật TP Quy Nhơn,
người sưu tầm và có nhiều bài thuốc nam dân gian điều trị một số
bệnh nội khoa mạn tính rất hay, vừa qua có cho tôi một nhánh móng
lưng rồng khô và cho biết mẹ anh đang sắc uống, điều trị được bệnh
đau nhức khớp xương và cả bệnh viêm xoang.
Mô tả cây
Cây móng lưng rồng có tên khoa học Selaginella Tamariscina Spring, thuộc họ quyển bá (Selaginellaceae). Còn gọi là Thạch bá chi, Nhả nung ngựa, cây Chân vịt, Vạn niên tùng, Hoàng dương thảo, Hồi sinh thảo, Trường sinh thảo, Cải tử hoàn thảo, Linh chi thảo...
Cây thảo, mọc ở đất trong rừng râm mát, rễ phụ bám chắc vào các phiến đá. Sống lâu năm, cao 15-30cm. Thân đứng hoặc nằm, tròn, màu cánh gián, phân nhánh theo lối rẽ đôi. Rễ phụ từ gốc tỏa các nhánh đâm xuống đất. Lá nhiều, nhỏ, có lưỡi nhỏ. Có hai loại lá, lá ở mặt phẳng dưới thì mọc đối, trải ra hai bên, lá ở mặt phẳng trên thì hướng về phía trước. Lá hình trứng, đầu nhọn, mép lá có răng cưa thưa. Đầu các cành có bông sinh bào tử cấu tạo bởi các lá đặc biệt, gọi là lá bào tử mang túi bào tử một ô. Có hai loại túi bào tử, túi bào tử nhỏ (đực) đựng bào tử nhỏ và túi bào tử to, đựng bào tử to (cái).
Móng lưng rồng chỉ thấy có ở các tỉnh ở miền núi Tây Bắc và Việt Bắc, thường mọc ở những khu rừng râm mát, rễ bám chắc trên các phiến đá, khi khô cuộn tròn xếp lại giống như chân vịt, hoặc như cây liễu bách (Tamarlgeme). Cây chịu khô hạn tốt, cho vào túi nilon giữ trong thời gian bao lâu cũng được, khi cần dùng cho vào nước đun sôi lại nở to ra.
Người ta thu hái toàn cây móng lưng rồng rồi cắt bỏ rễ, có thể dùng cây khô hoặc tươi đều được. Đến nay chưa thấy có tài liệu nghiên cứu về loại cây này.
Công dụng và liều dùng
Theo tài liệu cổ Trung Quốc, Hàn Quốc, cây móng lưng rồng có vị hơi đắng, không mùi, tính lạnh và sáp, không độc. Dùng móng lưng rồng tươi có tác dụng tan huyết; Dùng khô sao đen có tác dụng cầm máu, do đó được dùng để điều trị tiểu tiện ra máu, trĩ ngoại, đại tiện có máu tươi (Hemeroic), phụ nữ kinh nguyệt kéo dài quá lâu, ngoài ra còn dùng để chữa bỏng.
Đặc biệt, móng lưng rồng khô còn điều trị tốt bệnh viêm gan, vàng da vàng mắt, tắc mật, hủy hoại tế bào gan, tiểu tiện vàng sánh hoặc bệnh Leptospira (da, mắt vàng và chảy máu). Tác dụng bổ máu: dùng chung với hạt sen, gà con múm đuôi tôm, củ tam thất để hầm ăn. Ngày dùng 20-30g cả lá và rễ khô dưới dạng thuốc sắc uống trong ngày. Dùng ngoài dưới dạng sao giòn, tán bột rắc lên vết thương.
Đơn thuốc có vị móng lưng rồng
Điều trị bỏng lửa: Móng lưng rồng sao thơm, tán bột trộn với lòng trắng trứng gà, đắp lên nơi bỏng, sau 2-3 giờ thay một lần.
Chữa váng đầu, hoa mắt, vàng da: Toàn cây móng lưng rồng 30g sắc với 400ml nước, chia 2 lần uống trong ngày.
Móng lưng rồng khô còn có thể chữa đau thoái hóa đốt sống cổ - vai (từ C1-C7), đau nhức vùng thắt lưng, thoái hóa cột sống cùng lưng (L4-L5-S1...), nhức mỏi toàn thân, viêm khớp xương bả vai, đau dây thần kinh tọa, viêm xoang, đau đầu, tiết dịch mũi... Cách dùng: 30g sao thơm rồi hãm nước sôi uống thay trà, thời gian dùng có thể kéo dài hàng tháng. Ngoài ra, người ta còn dùng móng lưng rồng chữa nám da mặt cho các em gái tuổi dậy thì. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên thận trọng khi dùng và phải căn cứ theo cơ địa của mỗi người, để tránh những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.
Chú thích: Móng lưng rồng khô, sau khi ngâm nước sôi 2-3 giờ nở xòe to rất đẹp. Ảnh: Trang Xuân Chi.
src="IMAGES/
