CÂY NHÀU
Lương y NGUYỄN ĐỨC NGHĨA
Phòng khám YHCT TUỆ LÃN
Cây nhàu còn có tên là: Nhàu núi, Nhàu rừng, Cây Ngao, Nhàu lớn, Giầu.
Tên khoa học: Mokindaciteifolia L
Thuộc họ Cà phê: Rubiaceac
Cây cao chừng 6 - 8m, thân nhaün, thường mọc hoang, những nơi ẩm thấp, góc vườn, bờ rào, dọc bờ sông suối, cũng thường được trồng dễ dàng bằng cách ươm hạt, cây con lên cao được 20cm có thể trồng được, sau một năm sẽ cho quả.
Cây có nhiều cành to, lá mọc đối hình bầu dục, nhọn ở đầu, dài 12 - 15cm, mùa hoa nở tháng 1 - 2, quả chín tháng 7 - 8. Quả hình trứng, xù xì, dài chừng 5 - 6cm, khi non có màu xanh nhạt, chín có màu trắng hoặc hồng, mùi nồng và cay. Ruột quả có một lớp cơm mềm ăn được, chính giữa có một nhân cứng, nhân dài 6 - 7mm, ngang 4 - 5mm, có 2 ngăn chứa một hạt nhỏ mềm.
CÔNG DỤNG VÀ LIỀU DÙNG
Quả nhàu ăn với muối: Dễ tiêu, nhuận trường, làm thuốc điều kinh, trị băng huyết, bạch đới, ho cảm, hen, thũng, đau gân, đái đường. Nướng chín ăn chữa lî. Quả ăn ngày 1 - 3 quả, vì mùi hăng, nồng và cay nên khó ăn được nhiều.
Rễ nhàu: Ngoài công dụng nhuộm màu đỏ quần áo vải lụa, nhân dân Việt Nam đào về thái nhỏ, sao vàng ngâm rượu uống chữa nhức mỏi, đau lưng (thị trường thấy bán cả thân cây nhàu, rễ nhàu ít hơn. Có khi dùng quả nhàu non, thái mỏng sao khô thay rễ).
Lá nhàu: Giã nát đắp chữa mụn nhọt, mau lên da non; sắc uống chữa đi lî, chữa sốt và làm thuốc bổ; lá nhàu còn dùng nấu canh lươn ăn bổ.
Vỏ cây nhàu: Nấu nước cho phụ nữ sau khi sanh uống bổ máu.
Liều dùng: Rễ cây nhàu 20 - 30g khô/ngày, lá tươi 8 - 20g.
MỘT SỐ ĐƠN THUỐC SỬ DỤNG NHÀU
1- Chữa huyết áp cao: Rễ nhàu 30 - 40g/ngày, sắc uống thay nước chè, sau 2 tuần là có kết quả, sau đó giảm bớt liều, uống liên tục 2, 3 tháng.
2- Nhức mỏi chân tay, đau lưng: Quả nhàu non thái mỏng sao khô, 300g ngâm trong 2 lít rượu 30 - 400. Sau 2 tuần, uống ngày 2 lần, lần 1 ly con 30 - 40ml, có thể sắc uống thay nước chè, ngày 10 - 20g nếu không dùng được rượu.
3- Chữa lî, tiêu chảy, cảm sốt: Lá nhàu tươi: 3 - 6 lá tươi rửa sạch nấu với 500ml nước còn 200ml chia 2 lần uống/ngày. Uống liên tục 2 - 5 ngày.
Trong thời gian gần đây chúng tôi nhận rất nhiều thắc mắc về cây nhàu, cho rằng chữa được ung thư. Chúng tôi cũng chưa thấy và chưa ghi nhận được bệnh nhân nào chữa khỏi ung thư từ cây nhàu.
