Cây cỏ ngọt - bạn của bệnh nhân tiểu đường
 |
| Cây cỏ ngọt. |
Trong thiên nhiên có nhiều loại cây chứa đường năng lượng thấp, với độ ngọt cao gấp hàng trăm lần đường mía. Chúng được dùng làm chất thay thế đường cho những người phải kiêng loại thực phẩm này. Cỏ ngọt (còn gọi là cỏ mật, cỏ đường, cúc ngọt, trạch lan) là một loại cây như thế.
Cỏ ngọt được biết đến từ năm 1908. Hai nhà khoa học Reseback và
Dieterich đã chiết xuất được glucozit từ lá cỏ ngọt. Đến năm 1931,
Bridel và Lavieille mới xác định được glucozit đó chính là
steviozit, chất cơ bản tạo nên độ ngọt ở loại cây này. Steviozit sau
khi thủy phân sẽ cho 3 phân tử steviol và isosteviol. Chất steviol
ngọt gấp 300 lần đường saccaroza, ít năng lượng, không lên men,
không bị phân hủy mà hương vị thơm ngon, có thể dùng để thay thế
đường trong chế độ ăn kiêng.
Đặc tính quan trọng của các
glucozit này là có thể làm ngọt các loại thức ăn và đồ uống mà không
gây độc hại cho người, không đòi hỏi kỹ thuật sản xuất phức tạp,
năng suất cao, công nghệ thu hái chế biến đơn giản. Khối lượng thân,
lá và chất lượng cỏ ngọt đạt cao nhất ở thời kỳ trước khi nở hoa,
nghĩa là nên thu hoạch ở giai đoạn hình thành nụ.
Cỏ ngọt có
nguồn gốc tự nhiên ở vùng Amambay và Iquacu thuộc biên giới Brazil
và Paraguay. Ngày nay, nhiều nước trên thế giới đã phát triển việc
dùng loại cây này trong đời sống. Ngay từ những năm đầu của thế kỷ
20, người dân Paraguay đã biết sử dụng cỏ ngọt như một loại nước
giải khát. Đến những năm 70, cỏ ngọt đã bắt đầu được dùng rộng rãi ở
Nhật Bản, Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc và nhiều nước Đông Nam Á.
Tại Việt Nam, từ năm 1988, cỏ ngọt đã được nhập và trồng ở nhiều
vùng như Hà Giang, Cao Bằng, Hà Tây, Lâm Đồng...
Chất ngọt chiết xuất từ lá cỏ ngọt khô được Công ty RSIT ở Canada gọi là “chất ngọt hoàng gia” bởi giá trị tuyệt vời của nó. Đây cũng là một công ty có bản quyền về chế tạo “chất ngọt hoàng gia” mà không gây ô nhiễm môi trường, không sử dụng hóa chất, sử dụng chất trao đổi ion để phân lập, chiết xuất và tinh chế các thành phần glucozit tự nhiên của cây.
Cỏ ngọt cũng được dùng như một loại trà dành cho những người bị bệnh tiểu đường, béo phì hoặc cao huyết áp. Một thí nghiệm được tiến hành trên 40 bệnh nhân cao huyết áp độ tuổi 50, cho thấy, loại trà này có tác dụng lợi tiểu, người bệnh thấy dễ chịu, ít đau đầu, huyết áp tương đối ổn định.
Trong công nghiệp thực phẩm, cỏ ngọt được dùng để pha chế làm tăng độ ngọt mà không làm tăng năng lượng của thực phẩm. Ngoài ra, loại cây này còn được dùng trong chế biến mỹ phẩm, chẳng hạn sữa làm mượt tóc, kem làm mềm da. Nó vừa có tác dụng nuôi dưỡng tất cả các mô, tái tạo làn da mới vừa chống nhiễm khuẩn, trừ nấm.
BS Phạm Thị Thục, Sức Khỏe & Đời Sống
