SÂM CHÉN HAY ĐƠN THUỐC LÀM ĐẸP DA MẶT

GS. TS ĐỖ TẤT LỢI

Có một thời các cửa hàng thuốc y học dân tộc nhập bán một loại thuốc đựng trong chén có nắp đậy, trong chứa một loại thạch có màu hơi đen, thơm mùi "thuốc bắc", người bán giới thiệu là một loại "sâm" vì ăn vào mát và bổ âm. Thuốc do một xưởng dược thuộc địa khu Ngô châu thuộc tỉnh Quảng Tây Trung Quốc chế mang tên Yaozhi Guilinggao, đọc theo tiếng Việt là Dược chế qui linh cao có nghĩa là thuốc chế dưới dạng cao gồm hai vị yếm rùa (qui) và thổ phục linh (linh), hai vị thuốc bổ và mát trong y học cổ truyền. Sự thực đơn thuốc đầy đủ gồm có những vị thuốc với liều lượng như sau:

Quy bản (yếm rùa) 40g, Thổ phục linh (củ khúc khắc) 12g, Mộc thông 12g (một vị thuốc có tác dụng lợi tiểu), Sinh địa 20g (có tác dụng bổ huyết), Hòe thực (quả hòe) 12g (có tác dụng cầm máu, vững mạch máu..)

Thêm vào những vị thuốc này ba chén nước (800ml), đun sôi, giữ sôi nhẹ cho đến khi cạn còn một chén (300ml), có thể sắc hai hoặc ba lần gạn lấy nước, cô đặc còn 300ml. Để nguội, thuốc đã có thể đặc vì chất cao do chất cao của yếm rùa, nhưng thường người ta thêm vào ít thạch trắng (agar-agar) và ít đường vào cho đặc và ngọt.

Đơn thuốc này là liều uống trong một ngày cho người lớn, trẻ em chỉ dùng nửa liều.

Theo tính chất của các vị thuốc trong đơn, thuốc này có tác dụng tư âm giáng hỏa, thanh nhiệt giải độc, trừ thấp, dưỡng nhan (làm đẹp da mặt), nhuận phu (làm mềm lớp da dính với thịt) làm đẹp da.

Đơn thuốc này được dùng chữa trị các chứng ngoài da như mụn nhọt, mẩn ngứa kể cả da mặt là loại bệnh phổ biến hiện nay, đồng thời còn chữa các chứng đái buốt, đái dắt, do viêm đường tiết niệu, các chứng đại tiện ra máu, do trĩ, viêm đại tràng, trực tràng. Nói chung đơn này gồm những vị thuốc mát, dùng trong mọi trường hợp gọi là nhiệt. Có thể dùng nửa đơn thuốc này, sắc nước uống hàng ngày, nhưng sau 7-10 ngày nên nghỉ để tránh lờn thuốc.