Thuốc từ cây bạch hoa xà
 |
| Cây bạch hoa xà. |
Bạch hoa xà còn có tên là bạch tuyết hoa, đuôi công, đuôi công hoa trắng, cây lá đinh, thiên lý cập, bách tuyết hoa, bạch hoa đơn, tên khoa học Plumbago zeylanica L. Loại cây này có thể chữa nhiều bệnh như cao huyết áp, mụn nhọt, táo bón, chấn thương...
Bạch hoa xà là cây cỏ sống hàng năm, hoa màu trắng mọc ở đầu cành
hoặc kẽ lá. Cây mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi; dân gian thường
dùng lá và rễ cây làm thuốc.
Theo Đông y, bạch hoa xà vị
đắng, chát, tính hơi ôn, có độc; có tác dụng khử phong, giảm đau,
tán ứ, tiêu thũng, giải độc, sát trùng. Rễ có vị đắng chát, gây nôn.
Toàn cây trị tràng nhạc, bạch huyết, bế kinh, tăng huyết áp; sắc
nước rửa chữa viêm tuyến vú, viêm hạch cấp, nấm, nhọt, rò hậu môn...
Theo giáo sư Đỗ Tất Lợi, rễ cây dùng tươi tốt hơn để lâu; lá tươi có
tác dụng kích thích gây bỏng da nhưng nếu nấu chín có thể ăn được.
Một số bài thuốc thường dùng:
- Tăng huyết áp: Bạch
hoa xà (toàn cây) 16 g, lá dâu 20 g, hoa đại 12 g, quyết minh tử
(hạt muồng) 16 g, cỏ xước 12 g, ích mẫu 12 g. Sắc uống ngày một
thang.
- Mụn, nhọt sưng tấy: Lá bạch hoa xà đắp cách
2-3 lớp gạc ngay trên mụn nhọt, có tác dụng làm tan nhọt. Chỉ nên
đắp 30 phút. Nên cẩn thận vì có thể gây bỏng da nếu không đắp cách
gạc. Nếu bị bỏng, cần dùng dung dịch acid boric loãng rửa vết bỏng.
- Táo bón: Lá bạch hoa xà nấu canh với giấm hoặc chanh để
ăn (có thể xào). Uống 1 bát canh, sau 1 giờ là đi ngoài được, người
không mệt. Nếu muốn thôi đi ngoài, vò lá với nước lạnh, uống 1/2
chén.
- Phong thấp: Rễ bạch hoa xà 12 g, dây đau
xương 12 g, thổ phục linh 16 g. Sắc uống ngày một thang.
- Sưng
đau do chấn thương: Rễ hoặc lá bạch hoa xà giã với cơm thành
bột nhão, đắp lên chỗ sưng đau.
- Bong gân sai khớp:
Rễ bạch hoa xà 20 g, cam thảo đất 16 g. Sắc uống ngày một thang. Có
thể dùng rễ bạch hoa xà ngâm rượu làm thuốc xoa bóp.
-
Chốc lở: Lá bạch hoa xà giã nát, đắp lên tổn thương sau khi đã
rửa sạch, nếu thấy nóng thì phải bỏ ra.
- Đau gan, đau dạ
dày: Rễ bạch hoa xà 12 g, nhân trần 20 g, cam thảo đất 16 g.
Sắc uống ngày một thang.
- Ghẻ: Rễ bạch hoa xà sắc
lấy nước, dùng nước này để bôi ghẻ.
- Chậm kinh:
Bạch hoa xà (toàn cây) 16 g, lá móng tay 40 g, củ nghệ đen 20 g, cam
thảo đất 16 g. Sắc uống ngày một thang. Khi thấy kinh phải ngừng
uống ngay.
- Tê thấp: Bột rễ bạch hoa xà trộn với
dầu vừng, xoa bóp (kinh nghiệm của Ấn Độ).
Chú ý: Phụ nữ có thai cấm dùng bạch hoa xà vì có thể làm ra thai.
BS Quách Tuấn Vinh, Sức Khoẻ & Đời Sống
