Cây chân vịt chữa được nhiều bệnh
 |
| Cây chân vịt. |
Gần đây, nhiều người tìm cây này để chữa đau bụng kinh, huyết trắng, đau nhức xương khớp, viêm xoang... Tại nơi bán thường để sẵn một nồi nước sôi để cho chân vịt khô vào, sau 1-2 giờ nó sẽ nở to ra như cây rẽ quạt và có màu xanh tươi rất đẹp.
Vì đặc điểm trên nên cây chân vịt còn được gọi là cải tử hoàn thảo, hồi sinh thảo, trường sinh thảo. Cây cũng có tên là móng lưng rồng, thạch bá chi, nhả nung ngựa, vạn niên tùng, hoàng dương thảo, linh chi thảo... Tên khoa học Selaginella Tamariscina Spring, thuộc họ quyển bá (Selaginellaceae). Đây là cây thảo sống lâu năm, cao 15-30 cm, mọc trong rừng râm mát, rễ phụ bám chắc vào các phiến đá. Thân đứng hoặc nằm, tròn, màu cánh gián, phân nhánh theo lối rẽ đôi. Rễ phụ từ gốc tỏa các nhánh đâm xuống đất. Lá nhiều, nhỏ, có lưỡi nhỏ, hình trứng, đầu nhọn, mép lá có răng cưa thưa. Đầu các cành có bông sinh bào tử, cấu tạo bởi các lá đặc biệt, gọi là lá bào tử.
Cây chân vịt chỉ thấy có tại các tỉnh miền núi Tây Bắc và Việt Bắc, khi khô cuộn tròn xếp lại giống như chân vịt. Cây chịu khô hạn tốt, cho vào túi nylon giữ trong thời gian bao lâu cũng được, khi cần dùng cho vào nước đun sôi là lại nở to ra. Để làm thuốc, người ta thu hái toàn cây rồi cắt bỏ rễ, dùng khô hoặc tươi đều được. Đến nay, chưa thấy có tài liệu nghiên cứu hiện đại về loại cây này.
Theo tài liệu cổ Trung Quốc, Hàn Quốc, chân vịt vị hơi đắng, không
mùi, tính lạnh, không độc. Cây tươi có tác dụng tan huyết; dùng khô
sao đen có tác dụng cầm máu. Do đó, nó được dùng để điều trị tiểu
tiện ra máu, trĩ ngoại, đại tiện có máu tươi (Hemeroic), phụ nữ kinh
nguyệt kéo dài quá lâu. Ngoài ra, chân vịt còn được dùng để chữa
bỏng.
Đặc biệt, chân vịt khô điều trị tốt bệnh viêm gan, vàng
da, vàng mắt, tắc mật, hủy hoại tế bào gan, tiểu tiện vàng sánh hoặc
bệnh Leptospira (da, mắt vàng và chảy máu). Nó cũng có tác dụng bổ
máu (dùng chung với hạt sen, gà con múm đuôi tôm, củ tam thất để hầm
ăn). Ngày dùng 20-30 g cả lá và rễ khô dưới dạng thuốc sắc, uống
trong ngày. Dùng ngoài dưới dạng sao giòn, tán bột rắc lên vết
thương.
Một số đơn thuốc:
- Bỏng lửa: Chân vịt sao thơm, tán bột, trộn với lòng trắng trứng gà, đắp lên nơi bỏng, sau 2-3 giờ thay một lần.
- Váng đầu, hoa mắt, vàng da: Toàn cây chân vịt 30 g sắc
với 400 ml nước, chia 2 lần uống trong ngày.
- Đau do
thoái hóa đốt sống cổ - vai, đau nhức vùng thắt lưng, thoái hóa cột
sống cùng lưng, nhức mỏi toàn thân, viêm khớp xương bả vai, đau dây
thần kinh tọa, viêm xoang, đau đầu, tiết dịch mũi: Dùng chân
vịt khô 30 g sao thơm, hãm nước sôi uống thay trà, thời gian dùng có
thể kéo dài hàng tháng.
Lưu ý: Nên thận trọng khi dùng và phải căn cứ theo cơ địa của mỗi người nhằm tránh tác dụng phụ có thể xảy ra.
BS. Tranh Xuân Chi, Sức Khỏe & Đời Sống
