Nấm hương - vị thuốc quý
Loại
nấm này còn có tên là đông cô. Ở Trung Quốc và Nhật Bản, nó được
dùng như một vị thuốc quý từ hàng nghìn năm nay do có tác dụng tăng
cường khí lực, kích thích ăn uống, điều hòa khí huyết.
Người Trung Quốc gọi nấm hương là Dong-Gu (phiên âm tiếng việt thành
đông cô), người Nhật gọi Shiitake. Nấm này có tên khoa học là
Lentinula Edodes, thuộc họ Pleurotaceae.
Nấm hương có dạng
như cái ô, đường kính 4-10 cm, màu nâu nhạt, khi chín chuyển thành
nâu sậm. Trên mặt nấm có những vảy nhỏ màu trắng. Thịt nấm màu
trắng, cuống hình trụ. Nấm mọc ký sinh trên những cây có lá to và
thay lá mỗi mùa như dẻ, sồi, phong. Loài thực vật này mọc hoang
nhiều ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Ở Mỹ, nông dân
trồng nấm hương tại các trang trại. Mỗi khúc gỗ có thể cho nấm ký
sinh 3-7 năm.
Nấm hương chứa khá nhiều đạm và đặc biệt giàu khoáng chất, vitamin, chẳng hạn như vitamin C, B, tiền vitamin D, canxi, Niacin, nhôm, sắt, magiê... Nó có khoảng 30 enzym và tất cả các acid amin tối cần cho cơ thể (tức là những acid amin mà cơ thể không tổng hợp được). Nấm cũng có một số alcool hữu cơ mà khi nấu chín, các alcool này biến đổi, tạo thành mùi thơm đặc biệt của nó.
Các nhà khoa học đã chiết xuất được chất lentinan và Lentinula Edodes mycelium (LEM) từ nấm hương. Đây là 2 chất chính tạo nên tác dụng dược lý của loại nấm này. Một nghiên cứu tại Nhật cho thấy, những bệnh nhân ung thư đang hóa trị nếu dùng thêm Lentinan thì hiệu quả hóa trị sẽ tăng lên, khả năng sống sót cao hơn và sự tiến triển của ung thư sẽ bị kìm hãm. Vì vậy ở Nhật, Lentinan đã được chấp nhận như một liệu pháp phụ trợ trong tiến trình dùng hóa trị liệu.
Lentinan đã được chứng minh là có khả năng kích thích các tế bào của
hệ miễn dịch (như tế bào lympho ở máu ngoại vi) làm tăng sức đề
kháng. Nó cũng kích thích các “tế bào sát thủ tự nhiên” trong cơ thể
để chúng tấn công những tế bào ung thư.
Theo một nghiên cứu
khác, nấm hương chứa chất Eritadenin, có tác dụng làm hạ cholesterol
bằng cách làm tăng sự thoái biến cholesterol trong gan. Loại nấm này
còn làm giảm tác dụng tăng cholesterol của chất béo và giúp hạ huyết
áp.
Các nhà khoa học Nhật cũng
đã tiến hành những nghiên cứu về tác dụng chống virus của nấm hương.
Kết quả là chất LEM trong loài thực vật này giúp tạo ra kháng thể
chống virus viêm gan B. Trong số 40 bệnh nhân viêm gan B mạn tính đã
được uống LEM 6 g/ngày trong 4 tháng, tất cả đều giảm triệu chứng
viêm gan, có 15 người hết sạch virus B. Chất LEM còn làm chậm sự
tiến triển của ung thư gan, bảo vệ tế bào gan.
Các thử nghiệm
cũng cho thấy, chất Lentinan đơn độc không có tác dụng gì đối với
HIV, nhưng nếu phối hợp với AZT thì tác dụng diệt virus tăng lên 24
lần so với dùng AZT đơn độc.
Lentinan còn có khả năng giúp
những người bị lao phổi chống lại độc tố của vi khuẩn lao. Nếu sử
dụng Lentinan 1 g/ngày, mỗi tuần 2 lần thì tỷ lệ opsonin trong máu
rất cao, có thể ngăn chặn hoàn toàn độc tố của vi khuẩn lao trong cơ
thể.
Ở Trung Quốc, nấm hương đã
được sử dụng từ rất lâu đời để chữa một số bệnh như bí tiểu, phù
thũng, ngộ độc do các loại nấm khác (dùng 90 g nấm khô nấu chín để
ăn). Trẻ em bị sởi và đậu mùa có thể dùng 6 g nấm khô nấu chín và ăn
ngày 2 lần.
Nấm hương còn được dùng làm thực phẩm và thuốc
rất phổ biến tại Nhật. Theo y học cổ truyền của nước này, nấm hương
có tác dụng chống oxy hóa, giúp chống lão hóa tế bào, tăng cường sức
lực, giảm mệt mỏi ở những người làm việc quá căng thẳng. Liều dùng
tốt nhất là 6-16 g nấm khô hoặc 90 g nấm tươi.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
