CỦ HÀNH VỊ THUỐC DÂN GIAN
Lương y TRẨN KHIẾT
HÀNH CỦ (THÔNG BẠCH)
- Tính vị: Vị cay, tính bình, không độc.
- Công dụng: Thông dương hoạt huyết, phát hãn giải biểu, an thai.
- Chủ trị: Cảm sốt, đau đầu, đau răng, phù mặt.
- Cảm mạo, mồ hôi không ra, sốt, sợ gió, ớn lạnh, đầu gáy đau, ho...
Gạo 50g, gừng tươi 10g xắt lát (giã nát), hai thứ nấu chín như cháo thường (nấu loãng), hành ta năm củ (cả củ rễ) thái nhỏ cho vào cháo, cho thêm vào 3-5ml dấm ăn trộn đều, cho vào tí muối và tiêu, nên ăn cháo còn nóng để ra mồ hôi.
* Chú ý: Ra mồ hôi nhiều không nên ăn nữa.
+ Động thai: Hành tươi từ 20g-50g giã nát, cho vào một bát nước và nấu sôi, lọc bỏ bã, uống từ từ.
+ Viêm họng, viêm mũi: Hành củ 50g, gừng tươi 50g, hai thứ giã nát, cho vào hai thìa dấm ăn trộn đều, cho vào một bát nước thật sôi, lấy khăn phủ kín vùng đầu xông, hít thẳng vào miệng vào mũi thì khỏi.
Hoặc lấy một miếng ngói để trên lò lửa than nung đỏ cho thuốc vào xông cũng tốt. Tiện cách nào làm cách đó.
+ Giải cảm: Hành củ 50g giã nát, đậu xị 50g, gạo trắng 60g, nấu chín, ăn cháo còn nóng cho ra mồ hôi.
HÀNH - VỊ THUỐC DÂN GIAN
Hành là món gia vị mà người nội trợ thường dùng, chuyện chỉ đơn giản vậy thôi, ít ai để ý đến tác dụng lợi ích của củ hành trong ăn uống hàng ngày và còn là vị thuốc độc đáo khi có bệnh.
* Y học: Vị cay, mùi thơm, tánh ấm.
- Công dụng: Làm vị thuốc phát hãn (thuốc làm ra mồ hôi), giải cảm, khai vị, tiêu thực, trừ đàm, thông kinh hoạt huyết, thông khiếu, tại tai ù, mắt mờ, ấm thận ôn dương...
- Kiêng: Không nên ăn cùng với mật ong.
* Dân gian
Khi bị cảm cúm, đầu nặng, mũi nghẹt, không ra mồ hôi, ho... nấu bát cháo lòng, hành củ đập dập bỏ vào gia vị ít tiêu, muối, ăn nóng, chùm kín chăn cho mồ hôi ra nhẹ cả người, lau sạch mồ hôi và thay áo quần nơi kín gió, không nên để mồ hôi thấm lại vào người.
Chú ý: Bệnh đã ra mồ hôi và người cảm sợ gió sợ lạnh thì không nên dùng cháo giải cảm hoặc nồi xông.
* Hành thường làm món ăn khai vị, kích thích khi ăn và giúp tiêu hóa tốt sau bữa ăn.
* Hành ăn kèm với rau sống, các loại cà dưa, quả chuối xanh non (chuối chát non) thái mỏng và ăn với thịt heo luộc hay các thức ăn chế biến từ thịt heo, ăn thịt heo không thể thiếu củ hành, "con lợn ủn ỉn đòi mua đồng hành"...
* Quả chuối hột xanh thái mỏng, phải ngâm với nước muối hòa loãng để tẩy mủ của quả chuối, thì khỏi bị xâm đen, cùng với hành ta phải đập dập để tăng vị cay thơm của củ hành. Quả chuối hột có tác dụng tiêu mỡ và giảm chất béo, bảo vệ đường ruột. Còn hành củ thì khai vị, kích thích ăn ngon, trừ đàm, giảm mỡ, tiêu hóa tốt.
Sau nhà cô rảnh hành ta
Đi trưa về sớm, xông pha nắng trời.
Đau đầu sổ mũi cảm ho,
Muốn cho chóng khỏi cháo hành ta ăn.
Trước hiên có chậu hành ta,
Bữa ăn ngon miệng phải gia thêm hành.
Hành chua, dưa giá với tôm,
Món ăn khai vị vừa thơm vừa giòn,
Khoái miệng ăn hết chẳng còn!
