NGUYỄN VĂN TUẤN

Bình luận:

Mắm tôm vô tội!

Ykhoanet

Hôm nay, mắm tôm đã được chính thức “minh oan”.  Dù muộn màn, nhưng có còn hơn không.  Minh oan cho mắm tôm cũng có nghĩa là thừa nhận sai lầm trong thời gian qua, khi mà các quan chức y tế khăng khăng “kết tội” mắm tôm.  Minh oan cho mắm tôm cũng có nghĩa là ykhoanet đã đúng khi chúng tôi là những người đầu tiên và có lẽ là duy nhất khẳng định mắm tôm “vô tội” trong vụ bộc phát bệnh tả vào năm ngoái.

Xin nhắc lại vài hàng “lịch sử”: ngày 23/10/2007 bệnh tả bộc phát ở phía Bắc, và chỉ một tuần sau các quan chức y tế tuyên bố rằng mắm tôm là thủ phạm của vụ bộc phát bệnh.  Lúc đó, chẳng ai dám đứng ra biện minh cho mắm tôm.  Báo chí hồ hởi đưa tin hàm ý nói mắm tôm là đích thực là thủ phạm gây bệnh tả.  Họ còn đưa ra những hình ảnh nhằm răn đe dân nghiền mắm tôm.  Chỉ vài ngày sau đó, Bộ Y tế phát lệnh cấm sản xuất và phân phối mắm tôm.

Nhưng điểm qua y văn, chúng tôi đã mạnh dạn lên tiếng minh oan cho mắm tôm.  Chúng tôi đã viết một loạt bài trên các báo và ykhoanet.com để trình bày bằng chứng khoa học cho thấy mắm tôm không thể là thủ phạm.  Bài đầu tiên là mang tính “xét lại bằng chứng” cho thấy “mắm tôm không phải là môi trường để vi khuẩn tả phát triển và phát huy độc lực.”  Kế đến là hàng loạt bài viết khác mang tính dịch tễ học như “Năm lí do cho mắm tôm ‘vô tội’”, phân biệt nguyên nhân với yếu tố nguy cơ, và thậm chí dùng đến xác suất để chứng minh mắm tôm vô tội qua bài “Kiểm định giả thuyết mắm tôm và vi khuẩn tả”.

Tiếp theo sau các bài viết của chúng tôi là hàng loạt xét nghiệm trên hàng trăm mẫu mắm tôm hoàn toàn chẳng phát hiện vi khuẩn tả trong mắm tôm. Ấy thế mà các quan chức y tế vẫn cấm mắm tôm! 

Nhưng đến hôm qua, người ta mới chính thức minh oan cho mắm tôm.  Có muộn quá không, khi mà nhiều doanh nghiệp lao đao vì cái lệnh cấm vô căn cứ khoa học kia?  Chúng tôi vẫn nghĩ Bộ Y tế nợ người dân và doanh nghiệp một lời xin lỗi.  Các bạn có thể đọc bài “Mắm tôm và chuyện xin lỗi” trên Tuổi Trẻ để biết xin lỗi không có gì quá đáng lắm đâu.

Nhưng câu chuyện đâu chấm dứt ở đó.  Theo như phóng viên tường trình thì tại hội nghị về thực phẩm vừa diễn ra ở Hà Nội tuần vừa qua, ông Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm (ATVSTP) Trần Đáng vẫn cho rằng mắm tôm là thủ phạm của sự bộc phát bệnh tả trong năm qua.  Ông nói:

Muốn xác định một loại thực phẩm nào gây bệnh thì phải thực hiện theo quy chế điều tra rõ ràng. Nếu thức ăn có tỷ lệ tấn công (gây bệnh – PV) cao ở những người ăn thức ăn đó và tỷ lệ tấn công thấp ở những người không ăn thức ăn đó, thì nó gọi là thức ăn nguyên nhân.

Trong dịch tiêu chảy cấp lần đầu tiên, chúng tôi cho tiến hành điều tra tổng thức ăn của 61 bệnh nhân đã xác định chắc chắn là mắc bệnh tả. Chúng tôi điều tra ngược 5 ngày và xác định tổng số thức ăn 61 bệnh nhân đã dùng là 742, trong đó, 100% bệnh nhân đều sử dụng mắm tôm.

Chúng tôi thấy ông Cục trưởng mâu thuẫn và phạm phải 2 sai lầm trong phát biểu trên: 

Sai lầm thứ nhất và cũng là mâu thuẫn: nghiên cứu của ông thiếu nhóm chứng.  Trong phần đầu ông nói (và chúng tôi đồng ý) là cần phải có nghiên cứu khoa học so sánh tỉ lệ bệnh tả giữa hai nhóm (nhóm ăn mắm tôm và nhóm không ăn mắm tôm) mới biết được ảnh hưởng của mắm tôm. Nhưng ông không thực hành những gì ông nói!  Điển hình là câu thứ hai ông nghiên cứu chỉ có 1 nhóm bệnh nhân, mà không có nhóm chứng (control)!  Nếu 61/61 người mắc bệnh nói rằng họ từng ăn mắm tôm, chúng ta có thể nói rằng mắm tôm là nguyên nhân của bệnh tả không?  Câu trả lời là: không.  (Vì như thế chúng ta vẫn có thể nói ăn cơm cũng là nguyên nhân vì chắc chắn 61 người đều từng ăn cơm trong 5 ngày trước khi mắc bệnh!)  Vấn đề và cũng là sai lầm trong nghiên cứu của ông là không có nhóm chứng (tức nhóm không mắc bệnh). Đây là một sai lầm rất cơ bản trong nghiên cứu dịch tễ học.

Sai lầm thứ hai là ông hiểu sai giữa yếu tố nguy cơ và nguyên nhân.  Nếu tỉ lệ phát sinh bệnh trong nhóm ăn mắm tôm cao hơn nhóm không ăn mắm tôm thì điều đó có nghĩa là mắm tôm là một yếu tố nguy cơ, chứ không phải nguyên nhân.  Chúng tôi e rằng suy nghĩ của ông Cục trưởng quá đơn giản, vì xác định nguyên nhân trong nghiên cứu lâm sàng rất khó.  Nếu nghiên cứu dịch tễ học, xác định nguyên nhân càng khó hơn.  Xin nhắc lại, một yếu tố nguy cơ là nguyên nhân chỉ khi nào yếu tố đó hội đủ 4 điều kiện sau đây (ở đây chúng tôi lấy ví dụ vi khuẩn để dễ hiểu):

* thứ nhất, vi khuẩn đó phải tồn tại ở số lượng lớn trong tất cả bệnh nhân, nhưng không tồn tại trong những người không mắc bệnh;

* thứ hai, vi khuẩn đó phải được tách ra từ cơ thể bệnh nhân và có thể nuôi dưỡng trong môi trường thí nghiệm (mẻ cấy vi khuẩn);

* thứ ba, khi vi khuẩn nuôi trong môi trường thí nghiệm cấy vào con người bình thường sẽ làm cho người đó mắc bệnh; và

* thứ tư, khi vi khuẩn cấy vào người và gây bệnh được tách ra phải chính là vi khuẩn được tác ra ở bước 2 (tức là khi cấy vào con người ở bước ba vi khuẩn không đột biến thay đổi).

Qua “vụ mắm tôm” vừa trình bày, chúng tôi chỉ muốn nói rằng vạch định chính sách mà không dựa vào bằng chứng khoa học rất ư là nguy hiểm vì có thể gây tác hại cho nhiều người dân.

Ykhoanet

 

http://www.tienphongonline.com.vn/Tianyon/Index.aspx?

ArticleID=118743&ChannelID=9

Chủ Nhật, 13/04/2008, 22:41

Mắm tôm chính thức được 'minh oan'

Kết quả xét nghiệm 194 mẫu mắm tôm tại Thanh Hoá, Hà Nội, Nam Định, Hà Nam... tất cả đều âm tính với phẩy khuẩn tả V. Cholerae. Tuy vậy, 100% mẫu mắm tôm lại có vi khuẩn đường ruột vượt quá quy định, gồm: Coliorm; Cl.perfringens và Candida albicans.

Đến lúc này, ngành y tế đã "minh oan" cho mắm tôm chính thức không phải là thủ phạm chính gây tả qua 3 vụ dịch từ cuối năm 2007 đến nay như lúc đầu lầm tưởng.

Tuy nhiên, ngành y tế vẫn tiếp tục cảnh báo người dân, những người trực tiếp sản xuất, chế biến mắm tôm cần phải rà soát, chấn chỉnh lại quy trình sản xuất thiếu an toàn, và thói quen ăn sống sản phẩm mắm tôm, vì nó vẫn tiềm ẩn nguy cơ rất lớn gây ra bệnh tiêu chảy.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trịnh Quân Huấn: Dự báo tình hình dịch tả có nguy cơ lan rộng, vi khuẩn tả xuất hiện hầu hết tại các khu vực có dịch, môi trường nước bề mặt, thực phẩm, đặc biệt có tới 16,9% người số người lành mang vi khuẩn tả.

Đây chính là nguồn mầm bệnh reo rắc rất nhanh trong cộng đồng vi khuẩn tả theo" bước chân" người khoẻ, cùng với nguồn nước bề mặt... Từ chỗ khu trú tại miền Bắc, khuẩn tả đã có mặt tại Quảng Bình (ngày 2/4) và thành phố Hồ Chí Minh (6/4).

Đến nay, cả nước đã có 1335 người bị tiêu chảy cấp nguy hiểm, trong đó 136 ca dương tính với phẩy khuẩn tả tại 18 tỉnh, thành phố.

Đến nay, ngành y tế đã xử lý 192 ổ dịch tại 62 quận, huyện thuộc 18 tỉnh, thành phố; 4.000 hộ đã được phun diệt trùng với hàng chục tấn cloramin B; 30.000 người nằm trong vùng có nguy cơ cao, và liên quan trực tiếp hoặc ăn chung thức ăn với bệnh nhân tiêu chảy cấp nguy hiểm đã được uống thuốc dự phòng CiproFloxacin và Azithomycine.

Bộ Y tế cùng các địa phương tiếp tục quyết liệt thực hiện Công điện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tăng cường truyên truyền và chuẩn bị sẵn sàng phương tiện thuốc men, vật tư hoá chất để chống dịch gồm 60 tấn cloramin B bột và 5.000.00 viên cloramin, Oresol 550.000 gói, 7.000 chai dung dịch rửa tay sát khuẩn.

Ngành y tế các địa phương tăng cường kiểm tra, kiểm soát ngăn chặn cho không dịch lây lan, và giảm thấp nhất số người mắc và địa phương bị ảnh hưởng của dịch.

TTXVN

http://www.tienphongonline.com.vn/Tianyon/Index.aspx?

ArticleID=118635&ChannelID=2

Thứ Bảy, 12/04/2008, 11:30

Mắm tôm có phải là thủ phạm gây tiêu chảy cấp?

TP - Tại hội nghị về thực phẩm vừa diễn ra ở Hà Nội có sự tham dự của Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng, lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho rằng mắm tôm không phải là thủ phạm chính gây tiêu chảy cấp.

“Các mẫu xét nghiệm của Bộ NN&PTNT chưa phát hiện phẩy khuẩn tả trong mắm tôm. Theo quan điểm của Bộ NN&PTNT, mắm tôm là một trong những thủ phạm gây ra tiêu chảy cấp, nhưng không phải thủ phạm chính” – Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lương Lê Phương nói.

Ông khẳng định: “Bản thân mắm tôm có độ mặn rất cao, nên không thể có vi khuẩn”.

PGS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, cũng đồng tình với quan điểm vi khuẩn tả không thể sống được trong môi trường quá mặn.

“Trong tổng số 148 mẫu mắm tôm được lấy, tất cả đều âm tính với vi khuẩn tả V.cholerae”, tức là không tìm thấy phẩy khuẩn tả trong mắm tôm. Tuy nhiên, PGS.TS Hiển cho biết, 100% mẫu mắm tôm có vi khuẩn hiếu khí, vi khuẩn kỵ khí, khả năng gây nhiễm khuẩn rất cao.

Đuối lý?

Tuy nhiên, tại hội nghị nêu trên, PGS.TS Trần Đáng, Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm (ATVSTP), Bộ Y tế, tiếp tục bảo vệ quan điểm cho rằng mắm tôm là thủ phạm chính.

“Muốn xác định một loại thực phẩm nào gây bệnh thì phải thực hiện theo quy chế điều tra rõ ràng. Nếu thức ăn có tỷ lệ tấn công (gây bệnh – PV) cao ở những người ăn thức ăn đó và tỷ lệ tấn công thấp ở những người không ăn thức ăn đó, thì nó gọi là thức ăn nguyên nhân”, TS Trần Đáng nói.

“Trong dịch tiêu chảy cấp lần đầu tiên, chúng tôi cho tiến hành điều tra tổng thức ăn của 61 bệnh nhân đã xác định chắc chắn là mắc bệnh tả. Chúng tôi điều tra ngược 5 ngày và xác định tổng số thức ăn 61 bệnh nhân đã dùng là 742, trong đó, 100% bệnh nhân đều sử dụng mắm tôm”.

Tuy nhiên, ông Đáng cũng nhận định, cùng ăn mắm tôm nhưng có tình trạng người mắc, người không. “Mắc bệnh hay không còn phụ thuộc vào thể trạng từng người”.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lương Lê Phương lại có cách lý giải khác với lý lẽ của Cục trưởng Cục ATVSTP. “Chúng ta cũng không thể khẳng định ăn mắm tôm không bị tiêu chảy cấp. Một là, lúc ăn mắm tôm, người ta thường pha loãng ra. Cái nước pha loãng đó có thể đưa vi khuẩn tả vào. Hai là, trong quá trình ăn mắm tôm, với thịt chó hay với món gì đó, mọi người thường ăn rau sống kèm theo, chứ không ăn mắm tôm không bao giờ”, ông Lương Lê Phương nói.

Về việc pha loãng mắm tôm, Cục trưởng Cục An toàn Vệ sinh Thực phẩm cũng phải công nhận: “Xét nghiệm các mẫu mắm tôm từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ cho thấy, nồng độ muối của mắm tôm tại nơi sản xuất là trên 25%, nhưng tại nơi tiêu thụ chỉ từ 18 – 23 %”.

Dân thiệt, ai chịu trách nhiệm!

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu khẳng định, Viện Vệ sinh Dịch tễ vẫn đang tiếp tục nghiên cứu vấn đề mắm tôm trong dịch tiêu chảy cấp. “Điều chúng tôi quan tâm là làm sao để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho xã hội, bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng, tất nhiên cả của người sản xuất”.

Trong hội nghị giao ban bất thường của Bộ Y tế vào chiều tối 9/4 tại Hà Nội, lãnh đạo Sở Y tế Hải Phòng cho biết, Hải Phòng đã thực hiện việc cấm bán mắm tôm và rau sống. Sắp tới, thậm chí Sở Y tế Hải Phòng sẽ đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này.

Một số ý kiến cho rằng, Bộ Y tế và Bộ NN&PTNT cùng một số bộ ngành khác cần sớm ngồi lại với nhau, trả lời dứt khoát câu chuyện mắm tôm và đưa ra phán quyết cuối cùng, tránh tình trạng nhiều địa phương băn khoăn không biết xử lý thế nào với mắm tôm trong khi một số địa phương khác thẳng tay cấm bán mắm tôm như TP Hải Phòng.

Một quan chức y tế dự phòng cho biết, xác định sai đối tượng, sẽ chỉ định sai hướng chống dịch. Tại Thanh Hóa, cho dù vẫn không tìm thấy phẩy khuẩn tả trong mắm tôm, tỉnh này vẫn tiếp tục thấy xuất hiện các ca tiêu chảy cấp mới. Theo Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa, tính đến chiều 10/4, bảy huyện trong tỉnh có bệnh nhân mắc tiêu chảy cấp. Trong tổng số 73 bệnh nhân, 28 ca dương tính với phẩy khuẩn tả.

Ông Đỗ Gia Phan, Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn &Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, nói: “Bộ Y tế phải nói chính xác thủ phạm gây tiêu chảy cấp là thủ phạm nào nếu đấy không phải là mắm tôm. Còn nếu xác định sai thủ phạm, về nguyên tắc phải bồi thường cho nhà sản xuất. Tiếc là chúng ta chưa có luật đề cập đến vấn đề bồi thường này”.

Nhưng dù chưa có căn cứ luật để bồi thường, một người tiêu dùng ở Hà Nội cho rằng vẫn cần truy cứu trách nhiệm cá nhân một khi sự việc được làm sáng tỏ. “Nói sai chẳng những gây thiệt hại cho nhà sản xuất, gây hoang mang không đáng có cho người tiêu dùng, mà còn làm lạc hướng công tác phòng chống dịch”.

Liên quan đến các cơ sở sản xuất mắm tôm ở Thanh Hóa, TS Trần Đáng nói tại hội nghị toàn quốc về thực phẩm lần thứ hai hôm 9/4 tại Hà Nội: “Cục VSATTP đã làm việc với các xã sản xuất mắm tôm và báo cáo lại với lãnh đạo địa phương”. Và ý kiến của ông bây giờ là “Cấm thì không nên cấm nhưng phải đảm bảo VSATTP”.

 

Nhóm phóng viên y tế

 

 

 


200 năm Darwin
Agent Orange: collateral damage
Alexandre Yersin và Việt Nam
Bàn về hiệu quả vắcxin: lâm sàng và kinh tế
Bàn về vấn đề dịch thuật và đánh giá năng suất khoa học
Béo phì ở người Á châu
Béo phì ở trẻ em và virus
Bình luận từ Dr. Yến
Bưởi không gây ung thư vú
Bảo hiểm y tế cộng đồng
Bảo tồn môi sinh: Chiến tranh giữa hai thế giới
Bằng chứng khoa học thay vì lên lớp
Bệnh tả: không để Việt Nam thành Bangladesh thứ hai
Bệnh tật nhìn từ quan điểm của thuyết tiến hóa
Bệnh xơ hóa cơ delta qua y văn thế giới
Bổ sung kẽm và điều trị bệnh tả
Bộ gen trong cây lúa và triển vọng
Bộ Y tế phản ứng chậm với rét đậm
Chiều cao của người Việt
Chiều cao và tổng thống Mĩ
Cholesterol và bệnh Tim
Cholesterol: hung thần hay bạn?
Chuột và... các nhà khoa học
Chính sách y tế cần dựa vào bằng chứng khoa học
Chạy đua vũ khí và … dịch cúm
Chất béo, cholesterol, bệnh tim và statins: xét lại bằng chứng
Chất keo xã hội: hormones
Chất lượng nghiên cứu dịch tễ học và y tế cộng đồng của Việt Nam qua chỉ số H
Chất lượng nghiên cứu khoa học ở Việt Nam qua chỉ số trích dẫn
Chất vấn chuẩn chẩn đoán béo phì
Chế độ ăn uống với nhiều thịt động vật và nguy cơ tử vong
Chủng vi khuẩn tả hiện nay ở nước ta có phải mới xuất hiện?
Cuộc chiến hóa học phi pháp lớn nhất trong lịch sử chiến tranh
Câu chuyện y học: Leptin và béo phì
Có bao nhiêu bác sĩ viết chữ khó đọc
Có nên tập trung vào vi khuẩn E. coli ?
Có thể xảy ra đại dịch cúm gia cầm?
Công cụ đơn giản để chẩn đoán tiểu đường ở người Đông Nam Á
Cúm gia cầm và nhiễu thông tin
Cúm H1N1: biết và chưa biết
Cơ hội để khép lại một chương lịch sử đau lòng
Cần hiểu đúng về Ung thư và nguy cơ ung thư
Cần qui ước đạo đức cho kĩ nghệ thực phẩm
Cần tiêm chủng ngừa bệnh tả vùng có nguy cơ cao
Cần điều tra về chất lượng bệnh viện
Cổ phần hóa bệnh viện công và chất lượng
Cổ phần hóa: chưa phải cách duy nhất
DDT và vấn đề cân đối giữa lợi ích và nguy hiểm
Dinh dưỡng: một nguồn thuốc quí giá
DNA không nói dối, nhưng DNA có thể nói … sai
Dịch cúm gà: hoang mang và sự thật khoa học
Dịch cúm heo và tác hại kinh tế
Dịch tay-chân-miệng
Dịch tả: gọi đúng tên để phòng ngừa
Dựa vào khoa học, đừng dựa vào niềm tin!
E. coli – vài câu hỏi thông thường
Gen và bệnh tật
Ghen tuông dưới cái nhìn của tâm lí y khoa
Gian lận trong nghiên cứu khoa học: áp lực kinh tế và cơ chế bình duyệt
GIÁO DỤC ĐẠI HỌC: KHƠI DẬY VÀ NUÔI DƯỠNG TÍNH HAM HỌC
Giải nobel y học hay sinh lí học 2007 và lợi ích cho người bệnh
Giải Nobel Y sinh học 2008 và những tranh chấp khoa học
Giải Nobel y sinh học 2010 vinh danh người đem niềm vui cho người vô sinh
Giải Nobel y sinh học năm 2005: Một cõi đi về với vi khuẩn
Giải Nobel y sinh học: Nhìn lại quãng đường 100 năm
Giải phẫu ghép mặt và vấn đề y đức
Gout ở xương sống
Gãy xương và tử vong: một vấn nạn y tế cộng đồng
Hiệu quả vắcxin có nghĩa gì?
Hoa vàng mấy độc
Hàm lượng đạm trong sữa “siêu thấp” hay “siêu cao”?
Hóa chất khai hoang trong cuộc chiến Viện Nam: Qui mô và tầm ảnh hưởng
Hướng đi nào để giải quyết vấn đề chất độc da cam ở Việt Nam
Hậu “mắm tôm được minh oan”: bằng chứng khoa học, nhà xí và nghiên cứu
Hệ Thống Học Vị Và Học Hàm Khoa Học Ở Vài Nước Tây Phương
Hợp tác khoa học kiểu nhảy dù - Nguyễn Văn Tuấn
Khi bác sĩ trẻ “khoe” quá nhiều
Khoa học và ngụy khoa học: một vài đặc điểm và khác biệt cần biết
Khoa học, xã hội, và rủi ro
Không thể thành Phù Đổng trong 20 năm!
Khẩu trang và phòng chống cúm A/H1N1
Kiểm định giả thuyết mắm tôm và vi khuẩn tả
Liều lượng melamine bao nhiêu là an toàn?
Lí lịch sinh học của heo và dấu vết văn minh nông nghiệp Đông Nam Á
Lượng giá mạng sống con người
Lợi ích của vitamin D
Miệng nhà quan
Mắm tôm có phải là “thủ phạm” gây bệnh tả? Xét lại bằng chứng khoa học
Mắm tôm và chuyện xin lỗi
Mắm tôm và dịch tả: phân biệt yếu tố nguy cơ và nguyên nhân
Mắm tôm vô tội!
Mắm tôm, nguyên nhân và hệ quả
Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược
Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược
Một bệnh hiếm X-linked recessive hypoparathyroidism
Một lần đi phỏng vấn
Một năm nhìn lại
Một phán quyết thiếu cơ sở khoa học
Một vài hiểu lầm tai hại
Một vài ngộ nhận về nghiên cứu khoa học
Một vài vấn đề về qui định chức danh giáo sư ở Việt Nam
Một vụ Madoff trong y khoa: Lại một ngôi sao y khoa rơi rụng!
Mỡ trắng, mỡ nâu
Mỡ  trong máu, huyết áp, và  tiểu đường
Nghiên cứu y học ở Việt Nam: Đặc điểm, thiếu sót, và sai sót
Nghiên cứu y học ở Việt Nam: Đặc điểm, thiếu sót, và sai sót
Nguyên nhân bệnh tiêu chảy
Ngó trên tay điếu thuốc đã lụi dần
Người cao tuổi và sự hạn chế của y khoa
Người ăn chay có mật độ xương như người ăn mặn
Người ăn chay có mật độ xương như người ăn mặn
Nhân chuyện dịch tả nhớ lại John Snow
Nhân câu chuyện điện não đồ xét nghiệm nghiện ma túy:
Nhân năm khỉ_nguồn gốc con người hiện đại
Nhân năm Tý bàn chuyện thí nghiệm trên chuột
Nhìn lại khoa học Việt Nam năm 2008 qua công bố quốc tế
Nhầm lẫn trong y khoa: Khá phổ biến, nhưng ít ai biết!
Những câu hỏi và trả lời về dịch gia cầm
Những sai sót khó tin nhưng có thật
Những sai sót nguy hiểm trong toa thuốc
Những điều khó tin về “Bảy điều khó tin nhất trong y học”
Năm lí do cho mắm tôm “vô tội”
Phán quyết sau cùng: Chất béo không ảnh hưởng đến ung thư và bệnh tim
Phát hiện gien kiểm soát ráy tai: vài bài học về mò kim đáy biển
Phòng chống bệnh phải dựa vào bằng chứng khoa học!
Phòng chống H1N1 bằng rửa tay và khẩu trang: Biện pháp nào hiệu quả hơn?
Qui định cấp giấy phép lái xe dựa vào chiều cao và cân nặng: thiếu cơ sở khoa học và kì thị giới tính
Qui định cấp giấy phép lái xe dựa vào chiều cao: vấn đề giả định và bằng chứng khoa học
Quyền phê phán và trí thức
Quyền được tiếp cận hồ sơ bệnh án
Quản lý chất lượng: Thuốc phòng "tai nạn y khoa"
Rửa tay bằng xà phòng và tiêu chảy
Serotonin có liên quan đến chứng đột tử
Suy dinh dưỡng ở trẻ em: vấn đề của kinh tế
Sàng lọc trẻ sơ sinh trên phạm vi toàn quốc
Tai nạn y khoa trong bệnh viện
Thế nào là một "bài báo khoa học"
Thế nào là “Cơ sở khoa học” ?
Thịt chó là nguyên nhân của bệnh tiêu chảy cấp tính?
Thịt chó và bệnh tả: nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Tiên lượng bệnh Alzheimer bằng protein expression ?
Tiêu chuẩn chất lượng giáo dục đại học
Tiêu chuẩn chẩn đoán béo phì cho người Việt - Nguyễn Văn Tuấn
Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh đái tháo đường (diabetes mellitus)
Tiêu chuẩn đề bạt giáo sư: Có nên căn cứ vào số lượng bài báo ?
Tiêu chảy cấp tính và bệnh tả: Định danh cho đúng
Truy tìm ung thư bằng mammography từ tuổi 50
Truyền thông và khoa học: Qui ước Ingelfinger
Truyền thông và y tế
Truyền thông, khoa học và … doanh nghiệp
Trà xanh và sức khỏe
Trách nhiệm và nhân đạo trong vấn đề chất độc da cam
Trái chanh và phòng chống bệnh tả
Trả lời những câu hỏi liên quan đến loãng xương
Trọng lượng cơ thể và tử vong ở người Trung Quốc: Ý nghĩa về việc xác định tiêu chuẩn chẩn đoán béo phì
Tuổi thọ của người dân giảm 10 năm ?
Tác dụng Placebo trong y học: Tâm lí và ý nghĩa
Tình yêu, sắc đẹp nhìn dưới quan điểm di truyền học
Tín hiệu môi trường từ những “làng ung thư”
Tính khoa học và minh bạch đằng sau xét nghiệm doping
Tại sao không phát biểu về nguyên nhân và hệ quả ?
Tại sao uống rượu gây đỏ mặt và nguy cơ ung thư thực quản
Tạo sinh vô tính và cái chết của Thượng đế
Tạo sinh vô tính và vấn đề sinh đạo đức
Tản mạn về SARS
Tỉ lệ tử vong do cúm heo là bao nhiêu ?
Tự trị, chất lượng và y đức thay vì cổ phần hóa bệnh viện công
Ung thư vú và vấn đề thông tin y khoa
Uống bia hấp dẫn muỗi
Vaccine phòng chống AIDS hiệu quả đến đâu ?
Vaccine phòng chống cúm A/H1N1
Vi khuẩn gây tiêu chảy và ý nghĩa tiêm chủng
Vi khuẩn tả trong chó ?
Viết văn có thể chữa nhiều loại bệnh
Viết văn và trị liệu
Việc ta, ta cứ làm!
Vài nhận xét về 12 điều lệ y đức của Việt Nam
Vài thông tin cần biết về các chương trình truy tìm ung thư vú
Vài đóng góp quan trọng của người Việt khoa học thống kê
Văn hóa khoa học
Văn hóa tranh luận và vấn đề ngụy biện
Vấn đề sinh tố: kẽm và đồng
Vấn đề truy tìm ung thư phổi và hiệu quả 
Vấn đề y đức trong nghiên cứu tế bào mầm (stem cells)
Vấn đề đo lường melamine
Vấn đề đào tạo tiến sĩ: kinh nghiệm từ Australia
Vắc-xin phòng chống ung thư cổ tử cung
Vắcxin ngừa viêm gan B: cẩn thận với “nhiễu thông tin”
Vắcxin ngừa viêm gan B: kinh nghiệm từ nước ngoài
Vắcxin phòng bệnh sởi - quai bị - Rubella: lợi và hại
Vắcxin phòng chống ung thư cổ tử cung: hiệu quả lâm sàng và kinh tế
Vắcxin phòng ngừa bệnh tả: rất cần thiết
Về chấn chỉnh đào tạo tiến sĩ: Công bố bài báo khoa học là một thách thức lớn ?
Về học vị tiến sĩ
Về một sự hiểu lầm thuật ngữ "prospective"
Về phản ứng phụ của bisphosphonates liên quan đến hoại tử xương hàm và rung nhĩ
Vệ sinh như là một loại hàng hóa
Vị thế của nền khoa học Việt Nam
Xung quang xì căng đan về nghiên cứu tế bào mầm
Xã hội hóa và an toàn thực phẩm
Xếp hạng đại học: cần minh bạch hóa phương pháp
Y học hiện đại và những hứa hẹn
Y học thực chứng: vài nét khái quát
Y Khoa và những nhầm lẫn chết người
Y tế dự phòng: nền tảng của y khoa hiện đại
Y đức và nghiên cứu y học
Ói mửa, cao huyết áp và hôn mê
Ăn chay như là một trị liệu
Ăn chay và loãng xương
Điều trị bệnh dựa vào màu da ?
Điều trị đau dây thần kinh tọa bằng phẫu thuật: không có hiệu quả
Đo lường hiệu suất khoa học
Đánh giá đúng tầm quan trọng của ung thư vú 
Đại dịch H1N1
Đại dịch và đại dịch ảo
Đại dịch đã đến ?
Đạo văn trong hoạt động khoa học
Đậu nành và sức khỏe: đâu là thực và đâu là giả
Đậu nành và sức khỏe: đâu là thực và đâu là giả
Đằng sau những con số hàm lượng đạm trong sữa
Đế quốc Trà
Đề bạt các chức danh khoa bảng: vài kinh nghiệm từ Úc
Đọc lại 12 điều y đức của Việt Nam
Đồi điều về sữa nhiễm melamine
Đừng quên melamine trong các thực phẩm khác!
Ước vọng 200 ?
“Kỹ năng mềm” cho nhà khoa học
“Sẽ” và “có thể”


Trang nhiều tác giả
Trang riêng của Lê Ngọc Dũng
Trang riêng của Lương Lễ Hoàng
Trang riêng của Nguyễn Bảo Trung
Trang riêng của Nguyễn Hoài Nam
Trang riêng của Nguyễn Hữu Đức
Trang riêng của Nguyễn Văn Tuấn
Trang riêng của Nguyễn Ý Đức
Trang riêng của Nguyễn Đình Nguyên
Trang riêng của Phan Xuân Trung
Trang riêng của Đỗ Hồng Ngọc
Trang riêng của Đỗ Minh Tuấn