Ăn chay và loãng xương
Nhóm nghiên cứu ăn chay và loãng xương (*)
Ăn chay đang là một trào lưu khá thịnh hành ở các nước Âu Mĩ. Theo thống kê, hiện nay có khoảng 3-5% người dân tại các nước như Mĩ và Âu châu theo chế độ ăn chay, và con số này vẫn còn gia tăng hàng năm. Ở nước ta, trào lưu ăn chay cũng đang thịnh hành, với nhiều hàng quán ăn chay ra đời tại các thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Tuy không có con số thống kê chính thức, nhưng vì ở nước ta Phật giáo là một tôn giáo lớn, nên có thể số người ăn chay cũng tu7ng đương hay cao hơn tỉ lệ ở các nước phương Tây.
Tính trung bình, những người ăn chay thường có lượng calcium và vitamin D thấp hơn người ăn mặn. Calcium và vitamin D là hai trong nhiều yếu tố có ảnh hưởng đến khối lượng xương trong cơ thể. Một câu hỏi cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời dứt khoát là: ăn chay có ảnh hưởng gì đến loãng xương? Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã thực hiện một nghiên cứu ban đầu so sánh mật độ xương (MĐX) giữa các ni cô Phật giáo và người ăn mặn tại TPHCM. Kết quả (công bố trên tập san Osteoporosis International) cho thấy người ăn chay có MĐX tương đương với người ăn mặn. Tuy nhiên, điểm qua y văn, kết quả vẫn còn thiếu tính nhất quán: một số nghiên cứu cho thấy người ăn chay có MĐX thấp hơn người ăn mặn, một số khác thì có phát hiện giống như nghiên cứu của chúng tôi.
Để giải đáp câu hỏi và “hóa giải” những khác biệt trong y văn liên quan đến ảnh hưởng của chế độ ăn chay, chúng tôi đã tiến hành một phân tích tổng hợp. (“Chúng tôi” ở đây là Bs Hồ Phạm Thục Lan (Đại học Y Phạm Ngọc Thạch), Ts Nguyễn Đình Nguyên, và tôi.) Chúng tôi duyệt qua y văn, tuyển chọn được 9 nghiên cứu đáp ứng được những tiêu chuẩn chúng tôi đề ra. Kết quả phân tích này cho thấy người ăn chay có MĐX thấp hơn người ăn mặn khoảng 4%, nhưng sự khác biệt này quá nhỏ, không có ảnh hưởng đến loãng xương hay nguy cơ gãy xương. Tuy nhiên, phân tích sâu hơn, chúng tôi phát hiện người ăn chay thuần túy (tức chỉ ăn rau quả, thực vật, không ăn đồ biển hay thịt cá) có mật độ xương thấp hơn người ăn mặn khoảng 6%. Chúng tôi nghĩ rằng những người này thiếu vitamin D và calcium, và chúng tôi đề nghị tiếp tục nghiên cứu để kiểm định giả thuyết này.
Công trình phân tích tổng hợp của chúng tôi
được công bố trên tập san
American Journal of Clinical Nutrition (AJCN), có lẽ là tập
san số 1 trên thế giới về dinh dưỡng học.
Công trình này nhận được rất nhiều quan tâm của giới
truyền thông đại chúng. Hầu hết các báo lớn và đài truyền hình
khắp 5 châu (ngoại trừ … Việt
Bài xã luận (nguyên văn dưới đây) có khen chúng tôi cũng nhiều, nhưng cũng có chỗ Gs Lanham-New mong muốn làm thêm (nhưng chúng tôi không/chưa có dữ liệu, và cần ngân sách để nghiên cứu tiếp). Dù sao đi nữa thì bài xã luận này cũng cho chúng tôi một vài định hướng để theo đuổi đề tài ăn chay và loãng xương trong tương lai.
Tập san AJCN còn cho chúng tôi biết rằng ngày mai (1/10) họ sẽ ra thông cáo báo chí (Press Release) về công trình nghiên cứu của chúng tôi. Đó là một tin vui đối với chúng tôi vì kết quả công trình này sẽ được lan truyền rộng lớn hơn. Ngoài ra, chúng tôi vui mừng vì “tên tuổi” của Đại học Phạm Ngọc Thạch sẽ được nhiều người biết đến qua thông cáo báo chí này.
Sẵn đây chúng tôi muốn đính chính một thông
tin gây hiểu lầm trong thời gian qua. Nhiều trang blog ngoại
quốc “cáo buộc rằng chúng tôi nhận tài trợ từ kĩ nghệ chế biến
thịt và sữa để làm “nghiên cứu tiêu cực” về ăn chay.
Sự thật là chúng tôi
không hề nhận một tài trợ nào từ bất cứ một nguồn nào, và càng
không có dính dáng gì đến tập đoàn kĩ nghệ bơ sữa AMBER của
Ngoài ra, chúng tôi cũng đính chính về những bản tin mà báo chí ngoại quốc đưa tin rằng chúng tôi kết luận ăn chay có hại đến xương. Chúng tôi không hề kết luận như thế. Chúng tôi kết luận rằng mức độ khác biệt về mật độ xương giữa nhóm ăn chay và ăn mặn không có ý nghĩa lâm sàng và không ảnh hưởng đến nguy cơ gãy xương.
Thật ra, có nhiều bằng chứng cho thấy ăn chay không ảnh hưởng gì đến loãng xương; ngược lại, ăn chay giảm nguy cơ gãy xương. Số liệu gần đây còn cho thấy ăn chay còn có lợi ích giảm nguy cơ bệnh tim mạch, giảm nguy cơ ung thư, và giảm nguy cơ tử vong. Qua công trình này, chúng tôi muốn đóng góp một phần nhỏ vào việc khuyến khích ăn chay, hay ít ra là tăng cường rau quả và thực vật trong bữa ăn, ở nước ta và trên thế giới.
(*) Nhóm nghiên cứu bao gồm Bs Hồ Phạm Thục Lan (Đại học Y Phạm Ngọc Thạch và bệnh viện Nhân dân 115), Ts Nguyễn Đình Nguyên và Nguyễn Văn Tuấn (Viện nghiên cứu y khoa Garvan, Đại học New South Wales), và một số sinh viên thuộc Đại học Y Phạm Ngọc Thạch.
Ghi
chú:
1. Ngoài ra, chúng tôi đính chính bài báo trên Tiền Phong viết rằng “Các chuyên gia Australia đã nghiên cứu về chế độ ăn chay của những phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh và thấy rằng, mật độ xương của họ không thua kém gì những người ăn thịt thường xuyên.” Sự thật là nghiên cứu này do Bs Thục Lan thuộc Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch chủ trì, với sự hỗ trợ về phương pháp từ chúng tôi, chứ không phải nghiên cứu chỉ của “các chuyên gia Australia”.
2. Các bạn có thể đọc thêm bài Ăn chay như một cách trị liệu của một người trong nhóm nghiên cứu trên báo TT.
3.
Đây là bài xã luận của Gs Lanham-New trên tập san AJCN
2009; 90(4):910-911.
Is "vegetarianism" a serious risk factor for
osteoporotic fracture? (1,2)
Susan A Lanham-New
1 From the Nutritional Sciences Division, Faculty of Health and Medical Sciences, University of Surrey, Guildford Surrey, United Kingdom.
2 Address correspondence to S Lanham-New,
Nutritional Sciences Division, Faculty of Health and Medical
Sciences,
In the West, there are now appreciable numbers of individuals
who are classified as "vegetarian" (those who exclude meat,
fish, and poultry) or "vegan" (those who exclude all foods of
animal origin). A recent 2009 survey suggests that 3.2% of US
adults adhere to a vegetarian-based diet and 0.5% of US adults
consume no animal products at all (1).
Similar 2009 figures have also been published for the
From a public health nutrition perspective, it is critical to address whether adhering to particular dietary habits puts an individual at an increased or decreased risk of disease outcome. Given that we are now in an epidemic of osteoporosis, with >10 million Americans affected and with estimated costs in the United States and Europe rising above $17.9 billion and 13.9 billion annually, respectively, we need conclusive evidence on how exogenous (modifiable) factors can significantly improve (or harm) bone health at the population level (4).
In this issue of the Journal, Ho-Pham et al (5) report the findings of a Bayesian meta-analysis that examines the effect of vegetarian diets on bone mineral density. This is a most timely and important piece of work. Results included 2749 individuals (ratio of females to males: 2:1) and showed that, overall, bone density was lower in those subjects who adhered to a vegetarian/vegan diet than in those who consumed an omnivorous one but at a level that is unlikely to be clinically relevant.
The particular strengths of this study are the careful selection of studies for inclusion in the analysis and the rigorous methodology of Bayesian-type meta-analysis. In particular, Bayesian analysis considers the probability of the hypothesis of treatment effect and is not reliant on P values but instead allows the reporting of direct probability statements that are of interest and of importance. That said, this study does not provide the "conclusive" evidence that pubic health specialists require. The numbers of subjects are relatively small given the number of vegetarians worldwide; the study design of all but one of the studies is cross-sectional rather than longitudinal/prospective; and although the quality of the studies selected is in one way a strength, this meta-analysis is not fully representative of the many studies published in this area.
The results point to a significant (albeit very small) difference in bone density in those who adhere to a vegetarian/vegan lifestyle compared with those who adhere to a mixed, omnivorous one, but it is important to note that the results do not fully adjust for key confounding factors, such as for differences in 1) body weight, 2) physical activity levels, and 3) smoking, as well as for differences in the considerable genetic-ethnic backgrounds in the population studied (Asian compared with white). Indeed, several of the studies on vegetarianism and bone health published before 1984 (not included in this meta-analysis) were based on Seventh Day Adventists who had a significantly different lifestyle compared with those who follow an omnivorous diet (6). In this Bayesian meta-analysis, in >50% of the articles included, body weight was significantly lower in the vegetarian group compared with the omnivorous group, and it is well established that body weight is a key determinant of bone mineral density. It is also important to point out that, in the article by Ellis et al (1972), which is quoted in the study but not included in the analysis, there was a fundamental error in the interpretation of the photographic density measurements, and their conclusions should have been the opposite to what they claimed (7–10).
The effect of a vegetarian diet is hugely complex (a point noted by the authors) and includes differences in 1) the nutrient components of the diet, 2) lifestyle factors, 3) serum concentrations of estrogen, and 4) problems with the methods that are available for researchers to accurately assess the food-nutrient consumption patterns in the population groups, to name but a few key factors. This meta-analysis of course does not provide us with any information on mechanisms of action. Historically, the fundamental theories linking vegetarianism to the skeleton were focused on there being a link between acid-base homeostasis and the skeleton and on the assumption that the long-term ingestion of a vegetable-based diet would provide an alkali (ash) and hence be beneficial to bone health. Theoretical considerations of the role played by alkaline bone minerals in the defense of the organism against acidosis date back as far as the late 19th century, and the pioneering work of Lemann, Barzel, and Sebastian over the past 30 y have shown the effects of "acid" from the diet on bone in humans and animals (11). Novel work by Arnett and Dempster (12) and Bushinsky et al (13) shows the detrimental effects of acid on bone mineral in vitro. It is impossible in this Bayesian meta-analysis to fully address how important dietary intake is to the findings because 2 of the studies did not report in detail the dietary intakes of subjects. In particular, it would be useful to examine the ratio of protein to potassium intake fully in vegetarian/omnivorous groups; this would give us an idea of the net endogenous noncarbonic acid production (NEAP), which is important because of the growing awareness of the link between high NEAP (ie, high dietary acidity) and poorer indexes of bone health (14). It would also be very useful to have information on the effect of other dietary constituents that are likely to be different in the groups, including phytoestrogen content and vitamin K concentrations as well as the extent of vitamin D insufficiency (15).
On the basis of the results of this Bayesian meta-analysis as well as the findings of the 5-y prospective study of changes in radial bone density in elderly white American women (which showed no differences in bone loss rates between vegetarians and omnivores) (16), it can be concluded that vegetarianism is not a serious risk factor for osteoporotic fracture. Future research should focus attention on whether there are any particular components of a vegetarian/vegan diet (eg, higher intake of fruit and vegetables) that would yield specific benefits to the skeleton, including the determination of the specific concentrations that would be required for optimum bone health, and what are the underlying mechanisms that affect overall bone health.
ACKNOWLEDGMENTS
I thank Hannah Upton (
The author was Subcontractor on a grant funded by the UK Foods Standards Agency looking at dietary alkali/fruit and vegetable effects on bone health (2002–2008) and the principal grant holder on a grant from GlaxoSmithKline to look at the alkali load of one of their products on dietary alkali estimates (2003–2008).
REFERENCES
1. "Vegetarianism in
2.
3. New, SA. Do vegetarians have a normal bone mass? Osteoporos Int 2004;15:679–88..[Medline]
4. World Health Organization. Study Group on Assessment of Fracture Risk and Its Application to Screening and Postmenopausal Osteoporosis. Report of a WHO Study Group. World Health Organ Tech Rep Ser 1994..
5. Ho-Pham, LT,
6. Marsh, AG, Sanchez, TV, Chaffee, FL, Mayor, GH & Michelsen, O. Bone mineral mass in adult lactoovovegetarian and omnivorous males. Am J Clin Nutr 1983;83:155–62..
7. Ellis, FR, Holesh, S & Sanders, TA. Osteoporosis in British vegetarians and omnivores. Am J Clin Nutr 1974;24:769–70..
8. Meema, HE. Photographic density versus bone density. Am J Clin Nutr 1973;26:687 (letter)..[Medline]
9. Meema, HE. What's good for the heart is not good for the bones? J Bone Miner Res 1996;11:704 (letter)..[Medline]
10.
11. New, SA. The role of the skeleton in acid-base homeostasis. The 2001 Nutrition Society Medal Lecture. Proc Nutr Soc 2002;61:151–64..[CrossRef][Medline]
12. Arnett, TR & Dempster, DW. Effect of pH on bone resorption by rat osteoclasts in vitro. Endocrinology 1986;119:119–24..[Abstract/Free Full Text]
13. Bushinsky, DA, Lam, BC, Nespeca, R,
14. Frassetto, L, Todd, K, Morris, RC, Jr & Sebastian, A. Estimation of net endogenous noncarbonic acid production in humans from dietary protein and potassium contents. Am J Clin Nutr 1998;68:576–83..[Abstract]
15. Outila, TA, Karkkainen, MUM, Seppaene, RH & Lamberg-Allardt,
CJE. Dietary intake of vitamin D in premenopausal, healthy
vegans was insufficient to maintain concentrations of serum
25-hydroxyvitamin D and intact parathyroid hormone within normal
ranges during the winter in
16. Reed, JA, Anderson, JBB, Tylavsky, FA & Gallagher, PN, Jr. Comparative changes in radial bone density of elderly female lactoovovegetarians and omnivores. Am J Clin Nutr 1994;59:1197S–202S..[Medline]
