Liều lượng melamine bao nhiêu là an toàn?
Nguyễn Văn Tuấn
Hiện nay, câu chuyện melamine đang gây hoang mang cho người tiêu dùng trong nước. Một số báo chí hình như có xu hướng giật gân, đưa tin vật dụng này đến đồ dùng khác chứa melamine (chẳng hạn như bài này) với hàm ý bất cứ sản phẩm nào có melamine là nguy hiểm. Nhưng trong thực tế thì khó mà khái quát hóa một cách đơn giản như thế, bởi vì dữ liệu khoa học chưa đầy đủ, nhất là dữ liệu về mối liên hệ giữa melamine và con người.
Vấn đề không phải là vật dụng hay thực phẩm hàm chứa melamine, vì nhiều hàng hóa lưu hành trên thị trường đều hàm chứa một ít melamine. Điều này cũng dễ hiểu, bởi vì hóa chất này được sử dụng trong các qui trình sản xuất giấy và bao bì cho nhiều loại hàng hóa gia dụng. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi tìm thấy melamine trong các vật gia dụng này.
Liều lượng dung nạp melamine an toàn cho một người
Vấn đề là liều lượng melamine cỡ nào có thể gây tác hại đến sức khỏe cho con người. Câu hỏi này khó có câu trả lời dứt khoát, bởi vì phần lớn dữ liệu về tác hại của melamine trong quá khứ được thu thập qua thí nghiệm trên chuột, chó và mèo, chứ không phải trên người (và cũng chẳng có nhà khoa học nào dám làm thí nghiệm trên người).
Tuy nhiên, sau khi các chuyên gia về an toàn thực phẩm trên thế giới thảo luận qua email, họ nhất trí rằng nồng độ melamine dung nạp hàng ngày có thể chấp nhận được (tiếng Anh là tolerable daily intake hay TDI) là 0.5 mg/kg cân nặng. Ở Mĩ, Cục quản lí thực phẩm và dược phẩm (FDA) đề nghị TDI 0.63 mg/kg cân nặng. Xin nói thêm rằng ngưỡng an toàn 0.5 mg/kg cân nặng được xem là “bảo thủ”, tức rất nghiêm ngặt.
Khái quát hóa từ tiêu chuẩn trên, chúng ta có thể nói cứ mỗi kg cân nặng, một người có thể hấp thu 0.5 mg melamine mỗi ngày. Chẳng hạn như một em bé cân nặng 20 kg thì liều lượng melamine an toàn là 10 mg/ngày; hay một người lớn nặng 60 kg thì có thể dùng 30 mg/ngày mà không gây tác hại đến sức khỏe.
Nồng độ an toàn cho sữa và thực phẩm
Trên đây là liều lượng melamine an toàn mà con người có thể dung nạp hàng ngày. Câu hỏi tiếp theo là: nồng độ melamine trong sữa (hay thực phẩm nói chung) bao nhiêu là an toàn? Theo các chuyên gia ở New Zealand và Âu châu thì nồng độ melamine an toàn trong sữa và thực phẩm là 5 ppm (5 phần triệu). Nồng độ này được đưa ra với tinh thần bảo thủ (tức thấp hơn 100 lần cho phép). Cần nói thêm rằng 5 ppm có nghĩa tương đương với 1 giọt mực trong một bồn 52 lít nước.
Cho đến nay qua theo dõi báo chí, tôi chưa thấy sản phẩm sữa nào ở nước ta có nồng độ melamine ở mức nguy hiểm. Theo báo chí, qua xét nghiệm một số sữa lưu hành trên thị trường thì nồng độ melamine cao nhất là 6 ppm, tức cũng chưa thể xem là có nguy hại cho sức khỏe.
Vì thế, tôi nghĩ giới truyền thông không nên đưa những thông tin mang tính báo động có thể gây hoang mang trong công chúng, thậm chí có thể làm thiệt hại đến những nông dân Việt Nam đang làm ăn lương thiện cung cấp sữa cho thị trường.
